چگونه قارچ ناخن پا را از بین ببریم؟
اگرچه قارچ ناخن پا بسیار شایع است، اما درمان آن اغلب چالش‌برانگیز است. درمان آن از داروهای خوراکی و موضعی گرفته تا روش‌های طبیعی را شامل می‌شود.
درمان قارچ ناخن پا، اغلب چالشی تمام عیار به حساب می‌آید. اگرچه داروهای مختلف، پمادهای موضعی و درمان‌های طبیعی گوناگونی برای تسکین این عارضه وجود دارند، اما بازگرداندن ظاهر سالم و زیبای ناخن‌ها نیازمند گذر زمان است. اگر به دنبال راهی برای ریشه‌کن کردن قارچ ناخن پا هستید، با ما همراه باشید تا با جزئیات بیشتری 6 گزینه درمانی موجود و اثرات مورد انتظار هر کدام را بررسی کنیم.
قارچ ناخن پا که با نام‌های پزشکی قارچ ناخن پا یا تینه‌آی ناخن نیز شناخته می‌شود، می‌تواند زیبایی و سلامت پاهای شما را به خطر بیاندازد. در حالت عادی، ناخن‌ها به رنگ صورتی روشن و سطحی صاف و بدون هیچ‌گونه علامت یا شیاری دارند. اما به محض آلوده شدن، ممکن است شاهد تغییراتی در ظاهر آن‌ها مانند تغییر رنگ به زرد یا سفید، ضخیم شدن و شکنندگی باشید.
اغلب اوقات، این علائم در ناخن شست پا دیده می‌شوند که 10 برابر بیشتر از سایر ناخن‌ها در معرض عفونت قرار می‌گیرد. با این وجود، عفونت‌های قارچی می‌توانند سایر ناخن‌ها یا چندین ناخن را به طور همزمان درگیر کنند. در واقع، گاهی اوقات این عفونت‌ها به عنوان عارضه‌ای از قارچ پا رخ می‌دهند که در صورت عدم درمان موثر، می‌تواند به ناحیه ناخن گسترش یابد.
قارچ‌هایی به نام درماتوفیت‌ها عامل اصلی 80 درصد موارد قارچ ناخن پا هستند. مابقی موارد به مخمرها و کپک‌ها مرتبط می‌شوند. محیط‌های گرم و مرطوب استخرها، دوش‌های عمومی، رختکن‌ها و کفش‌های بسته، همگی با رشد این میکروارگانیسم‌ها ارتباط مستقیم دارند.
درمان قارچ ناخن پا
۱. داروهای ضد قارچ خوراکی
خط اول درمان برای ریشه‌کن کردن قارچ ناخن پا، داروهای ضد قارچ خوراکی هستند. این داروها به دلیل نرخ بهبودی بالاتر و در نتیجه، زمان کوتاه‌تر برای دستیابی به اثر مطلوب در مقایسه با محصولات موضعی، ارجحیت دارند. داروهای زیر از جمله موارد توصیه شده به شمار می‌روند:
- تربینافین: این دارو به دلیل ارائه نتایج بهتر در روشن کردن ناخن‌ها، انتخاب اول بسیاری از پزشکان است. تربینافین هم بر قارچ‌های درماتوفیتی و هم غیردرماتوفیتی موثر است. دوز پیشنهادی برای مبارزه با قارچ ناخن پا معمولاً 125 میلی‌گرم در روز، به مدت 12 هفته است.
- ایتراکونازول: میزان بهبودی عفونت‌های قارچی با این دارو به 80 تا 85 درصد می‌رسد و نرخ عود آن 10 درصد است. ایتراکونازول به مبارزه با درماتوفیت‌ها، کاندیدا و پیتیریازیس کمک می‌کند. برنامه مصرف این دارو معمولاً به صورت دوره‌ای پیشنهاد می‌شود تا خطر عوارض جانبی کاهش یابد. برای قارچ ناخن پا در پاها، دوز معمولاً 200 میلی‌گرم هر 12 ساعت، یک هفته در ماه، به مدت سه ماه است.
- فلوکونازول: میزان بهبودی این دارو 90 تا 95 درصد است. رژیم مصرف آن به صورت ضربانی است، با دوزهای پیشنهادی 150 میلی‌گرم هفتگی به مدت حداقل 6 ماه. معمولاً زمانی توصیه می‌شود که بیمار تربینافین یا ایتراکونازول را تحمل نکند.
درمان ضد قارچی خوراکی عاری از عوارض جانبی و خطرات نیست. به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، پزشک شما ممکن است آزمایش خون دوره‌ای را در طول درمان برای تشخیص احتمالی ناهنجاری‌ها پیشنهاد دهد.
از آنجایی که این داروها می‌توانند باعث آسیب کبدی و کلیوی و تداخل با برخی داروها شوند، برای همه موارد توصیه نمی‌شوند. از این رو اهمیت استفاده از آن‌ها فقط تحت نظارت تخصصی پزشک بیش از پیش مشخص می‌شود.
۲. داروهای ضد قارچ موضعی
اگر شما گزینه مناسبی برای مصرف داروهای ضد قارچ خوراکی نیستید، یا اگر عفونت خفیف بوده یا تازه شروع شده است، درمان پیشنهادی برای ریشه‌کن کردن قارچ ناخن پا، داروهای ضد قارچ موضعی است.
این داروها به عنوان «جایگزینی برای خط اول درمان» طبقه‌بندی می‌شوند و اگرچه اثربخشی کمتری دارند، اما به دلیل خطر کم عوارض جانبی و تداخل با سایر داروها، استفاده از آن‌ها رایج‌تر است.
دوره مصرف آن‌ها حداقل 48 هفته است. به منظور افزایش شانس موفقیت، پزشک، متخصص پوست یا متخصص پا با آماده‌سازی ناخن یا ناخن‌های آسیب‌دیده مداخله می‌کند. برای انجام این کار، آن‌ها بقایای زیر ناخن را کوتاه، سوهان و در صورت امکان بتراشند.
هدف از این روش کاهش ضخامت ناخن است تا دارو راحت‌تر به قارچ برسد. برای همین منظور، گاهی از لوسیون‌های بدون نسخه حاوی اوره استفاده می‌شود. پس از انجام این کار، می‌توانید به مصرف دارو ادامه دهید. گزینه‌ها می‌توانند به شرح زیر باشند:
- لاک‌ها یا پولیش‌های ناخن دارویی: این سیستم‌های انتقال دهنده ترانس‌آنژوئنال نسبت به کرم‌ها یا پمادها ترجیح داده می‌شوند زیرا نفوذ مطلوب‌تری از دارو به داخل ناخن فراهم می‌کنند. پرمصرف‌ترین آن‌ها حاوی آمورولفین یا سیکلوپیروکس هستند. هر دو پتانسیل ضد قارچی خوبی از خود نشان داده‌اند، اگرچه مکانیسم عمل متفاوتی دارند.
- کرم‌ها یا پمادها: گزینه‌هایی مانند افیناکونازول و تاوابورول توصیه می‌شوند. کاهش ضخامت ناخن برای دستیابی به نتایج بهتر با مصرف آن‌ها بسیار حیاتی است.
عوارض جانبی احتمالی این داروها خفیف است؛ ممکن است شامل قرمزی، سوزش یا گزگز ناخن باشد.
۳. فتودینامیک تراپی برای درمان قارچ ناخن پا
یکی از درمان‌های نوظهور برای قارچ ناخن پا، فتودینامیک تراپی (PDT) است. این روش شامل استفاده از مواد حساس به نور است که در سلول‌های قارچی تجمع می‌یابند. سپس، پس از قرار دادن ناخن آسیب‌دیده در معرض نور با طول موج خاص، گونه‌های فعال اکسیژن تولید می‌کنند که تکثیر سلولی را مهار کرده و منجر به مرگ قارچ می‌شوند.
بر اساس نتایج برخی تحقیقات، این درمان دارای مزایای متعددی نسبت به گزینه‌های درمانی مرسوم است:
- طیف عمل گسترده‌تر است.
- با مقاومت ضد میکروبی مبارزه می‌کند.
- خطر عوارض جانبی حداقلی وجود دارد.
- می‌توانند با داروهای ضد قارچی ترکیب شوند.
- امکان فعال‌سازی ماده حساس به نور با نورهای کم‌هزینه را فراهم می‌کنند.
- فرمولاسیون‌های موجود امکان رهش خاص ماده حساس به نور به ناحیه مورد نظر را فراهم می‌کنند.
توجه به این نکته مهم است که این گزینه درمانی فقط باید توسط متخصص پوست اعمال شود. برای دستیابی به نتایج رضایت‌بخش، بین چهار تا هشت جلسه درمان مورد نیاز است.
۴. درمان ترکیبی
ساختار محافظتی ناخن، ریشه‌کن کردن کامل قارچ را فقط با یک نوع درمان دشوار می‌کند. به همین دلیل، امروزه پزشکان درمان ترکیبی را به عنوان یک روش موثرتر توصیه می‌کنند. شواهد نشان می‌دهد که هم درمان ضد قارچی ترکیبی و هم استفاده همزمان از داروهای ضد قارچی و فتودینامیک تراپی نتایج خوبی به همراه دارند.
با استفاده از داروها و روش‌های درمانی با مکانیسم عمل متفاوت، نرخ ریشه‌کنی قارچ افزایش می‌یابد. علاوه بر این، زمان پاسخ‌دهی کاهش یافته و بهبود قابل توجه‌تری در علائم مشهود است.
۵. برداشتن شیمیایی یا جراحی ناخن
هنگامی که درمان دارویی با شکست مواجه می‌شود یا قارچ ناخن پا بسیار شدید است، پزشک ممکن است برداشتن شیمیایی یا جراحی ناخن‌ها را پیشنهاد دهد. این‌ها مداخلاتی هستند که در آن‌ها برداشتن جزئی یا کلی ناخن آسیب‌دیده به منظور اعمال مستقیم‌تر داروی ضد قارچی بر روی قارچ و همچنین حذف بافت ناخن آلوده انجام می‌شود.
در برداشتن شیمیایی، از یک عامل کراتولیتیک به مدت چند هفته استفاده می‌شود تا به تدریج ساختار ناخن ضعیف شده و به این ترتیب برداشتن انجام شود.
در طول برداشتن جراحی (که برای جدی‌ترین موارد در نظر گرفته شده است)، پزشک از بی‌حسی موضعی استفاده کرده و اقدام به برداشتن ناخن می‌کند.
۶. درمان‌های طبیعی
در سیستم‌های مختلف پزشکی، یک سری درمان‌های طبیعی به عنوان گزینه‌ای برای درمان و ریشه‌کن کردن قارچ ناخن پا توصیه می‌شوند. داده‌های گزارش شده نشان می‌دهند که آن‌ها در تسکین موقت علائم و گاهی اوقات، در بهبود ظاهر ناخن‌ها مفید هستند. با این حال، هیچ مطالعه علمی دقیقی برای حمایت از اثربخشی آن‌ها وجود ندارد.
کاربرد آن‌ها اغلب به عنوان مکمل درمان‌های پزشکی ذکر شده پیشنهاد می‌شود. مانند سایر محلول‌های موضعی، اثرات آن‌ها ماه‌ها طول می‌کشد تا آشکار شود. اگر قارچ ناخن پا شدید باشد، ممکن است اثر کمی داشته باشند یا اصلاً اثری نداشته باشند. در این صورت، بهتر است به متخصص پوست یا متخصص پا مراجعه کنید.
در میان پرمصرف‌ترین آن‌ها، موارد زیر برجسته هستند:
- روغن درخت چای: شواهد نشان می‌دهد که این ماده دارای خواص ضد قارچی است که در برابر قارچ‌هایی که باعث قارچ ناخن پا می‌شوند مفید است. برای استفاده از آن، سه تا پنج قطره روغن ضروری درخت چای را در 10 میلی‌لیتر روغن حامل (نارگیل، زیتون، بادام) رقیق کنید. سپس آن را مستقیماً روی ناخن آسیب‌دیده بمالید.
- روغن آویشن: این روغن دارای پتانسیل ضد قارچی است که با ترکیب فعال اصلی آن، تیمول، مرتبط است. مانند مورد قبل، روغن ضروری آویشن را در یک روغن حامل (نسبت پنج قطره در ازای 10 میلی‌لیتر) رقیق کنید، قبل از اینکه آن را روی ناخن‌های خود بمالید.
- سرکه: داده‌های حکایتی نشان می‌دهد که سرکه (50:50 با آب) می‌تواند به مبارزه با قارچ ناخن پا و پای ورزشکار کمک کند. با این حال، هیچ مدرکی دال بر اثربخشی آن وجود ندارد. پیشنهاد شده است که استفاده همزمان آن با داروهای ضد قارچ موضعی ممکن است منجر به بهبود قارچ ناخن پا شود.
- پماد ویکس و اپوراب: مواد فعال موجود در این پماد منتول (روغن اکالیپتوس، منتول و کافور) به مبارزه با قارچ ناخن پا کمک می‌کنند. فقط باید مقدار کمی از آن را حداقل یک بار در روز به ناحیه آسیب‌دیده بمالید.
- جوش شیرین: برخی شواهد نشان می‌دهد که جوش شیرین دارای خواص ضد قارچی است که به توقف رشد قارچ کمک می‌کند. با این حال، مطالعات همچنان محدود هستند. استفاده از آن به عنوان درمانی برای مبارزه با قارچ ناخن پا عمدتاً بر اساس شواهد حکایتی است. برای انجام این کار، 100 گرم جوش شیرین را در یک کاسه آب بریزید و ناخن‌های خود را به مدت 15 دقیقه در آن غوطه‌ور کنید.
موثرترین راه برای درمان قارچ ناخن پا چیست؟
همانطور که دیدید، گزینه‌های درمانی متعددی برای مبارزه با قارچ ناخن پا وجود دارد. با این حال، تعیین اینکه کدام گزینه ایده‌آل یا موثرتر است دشوار است. به طور کلی، این بستگی به شدت عفونت، تعداد ناخن‌های آسیب‌دیده و سایر عوامل دارد.
شواهد نشان می‌دهد که داروهای ضد قارچ خوراکی (که خط اول درمان هستند) نرخ بهبودی بالاتری نسبت به داروهای ضد قارچ موضعی ارائه می‌دهند. با این حال، با توجه به خطر بالای عوارض جانبی، همه افراد کاندیدای استفاده از آن‌ها نیستند.
درمان‌های ترکیبی، مطابق با یافته‌های اخیر، پتانسیل افزایش موفقیت درمان، کاهش دوره مصرف و به طور کلی، به حداقل رساندن عوارض جانبی را دارند. سایر روش‌های نوآورانه‌تر، مانند فتودینامیک تراپی، با توجه به نتایج سریع با حداقل خطر، توجه بیماران و متخصصان را به خود جلب کرده‌اند.
درمان‌های بالقوه مانند چسب‌ها، وارنیش‌ها، ژل‌ها و برخی مواد مشتق شده از طبیعت هنوز در حال بررسی هستند. مطالعات مقدماتی نشان می‌دهد که آن‌ها ممکن است در موارد قارچ ناخن پا خفیف کمک کننده باشند. اگرچه ترجیحاً در ترکیب با داروها.
آیا راهی برای پیشگیری از قارچ ناخن پا وجود دارد؟
هیچ روشی وجود ندارد که پیشگیری مطلق از عفونت‌های قارچی ناخن پا را تضمین کند. در واقع، ممکن است پس از تکمیل موفقیت‌آمیز هر یک از درمان‌های فوق، دوباره به این عفونت‌ها مبتلا شوید. در هر صورت، اقدامات احتیاطی خاصی وجود دارد که به کاهش خطر ابتلا به آن‌ها کمک می‌کند. به خاطر بسپارید و آن‌ها را به کار ببندید!
- اطمینان حاصل کنید که پاهای خود را تمیز و خشک نگه می‌دارید. پس از اتمام دوش گرفتن، پاهای خود را به خوبی خشک کنید، به خصوص فضاهای بین انگشتان پا را فراموش نکنید. فراموش نکنید که اگر رطوبت روی پاها باقی بماند، قارچ می‌تواند تکثیر شود.
- از راه رفتن با پای برهنه در مکان‌های عمومی مرطوب خودداری کنید: به ویژه در سالن‌های ورزشی، استخرها، دوش‌ها یا رختکن‌ها. همیشه صندل یا کفش آبی به همراه داشته باشید.
- ناخن‌ها را کوتاه و تمیز نگه دارید: هرچه ناخن‌ها بلندتر باشند، فضای بیشتری برای رشد قارچ دارند. این وضعیت در صورت تجمع کثیفی بدتر می‌شود.
- کفش مناسب انتخاب کنید: اطمینان حاصل کنید که جوراب و کفش‌ها تنفس‌پذیر هستند و مواد آن‌ها باعث افزایش تعریق پا نمی‌شوند. در صورت امکان، بین چندین جفت کفش جابجا شوید تا بین دفعات استفاده به خوبی خشک شوند.
- جوراب نخی بپوشید: مواد مصنوعی رطوبت را حفظ کرده و خطر قارچ را افزایش می‌دهند. بعد از فعالیت ورزشی یا بعد از عرق کردن به دلیل دیگر، حتماً جوراب‌های خود را با جوراب‌های تمیز عوض کنید.
- از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی خودداری کنید: مانند ناخن‌گیر، سوهان، جوراب و کفش. قارچ‌ها به راحتی از طریق این وسایل پخش می‌شوند.
- مصرف لاک ناخن یا ناخن مصنوعی را محدود کنید: استفاده بیش از حد محیطی ایده‌آل برای رشد میکروارگانیسم‌ها ایجاد می‌کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
موارد خفیف قارچ ناخن پا ممکن است با درمان خانگی، چه با داروهای موضعی بدون نسخه و چه با استفاده مکرر از درمان‌های طبیعی، بهبود یابند. با این حال، هنگامی که علائم بهبود نمی‌یابند (و برعکس مزمن می‌شوند) بهتر است برای اطلاع از سایر گزینه‌های درمانی به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید.
بسته به میزان آسیب‌دیدگی ناخن و همچنین قارچ‌های دخیل در عفونت، متخصص تعیین خواهد کرد که آیا درمان خوراکی، داروهای موضعی یا هر یک از روش‌های برداشتن ناخن (موارد شدید) ضروری است یا خیر.
به یاد داشته باشید!
وجود قارچ ناخن پا در صورت عدم مداخله به موقع و مناسب می‌تواند به یک ناراحتی مداوم تبدیل شود. اگرچه آن‌ها معمولاً علائمی فراتر از تغییر در ظاهر ناخن (تغییر رنگ و ضخیم شدن) ایجاد نمی‌کنند، عفونت‌های ناخن پا مسری هستند و می‌توانند به بیش از یک ناخن گسترش یابند.
گزینه‌های درمانی در حال گسترده‌تر شدن هستند، اما نرخ موفقیت آن‌ها بسته به نوع قارچ، شدت عفونت و پاسخ فردی به دارو یا محصول متفاوت است.
به طور کلی، چندین ماه درمان طول می‌کشد تا نتایج مشاهده شود. با این وجود، همیشه کارساز نیست یا قارچ دوباره ظاهر می‌شود. مهم است که با پزشک خود مزایا و معایب هر گزینه درمانی را ارزیابی کرده و گزینه‌ای را انتخاب کنید که به بهترین وجه با مورد شما مطابقت دارد.
در نهایت، مهم است که به خاطر داشته باشید که بهداشت و مراقبت روزانه از پاها برای جلوگیری از تکثیر قارچ‌ها و ایجاد عفونت در ناخن‌ها ضروری است. این امر به ویژه در صورتی که عوامل خطر مرتبطی مانند پای ورزشکار، دیابت، دیستروفی ناخن یا مشکلات گردش خون دارید، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
