راز خارش بدن در شب چیست؟ دلایل، درمان‌ها و هشدارهای مهم
خارش بدن در شب یکی از مشکلات آزاردهنده‌ای است که خواب شبانه را مختل کرده و باعث کاهش کیفیت زندگی می‌شود. در حالی که ممکن است در طول روز متوجه خارش بدن نشوید، شب هنگام با آغاز آرامش و استراحت، این احساس تشدید پیدا می‌کند. خارش بدن در شب می‌تواند ناشی از دلایل ساده‌ای مانند خشکی پوست تا بیماری‌های جدی تری مانند مشکلات کبدی یا اختلالات خودایمنی باشد. در ادامه این مقاله با بررسی جامع دلایل و روش‌های درمانی خارش بدن در شب، به شما کمک می‌کنیم علت آن را بهتر درک کرده و راهکار مناسبی برای رفع آن بیابید.
مکانیسم خارش در شب؛ بدن چگونه واکنش نشان می‌دهد؟
در ساعات شب و هنگام خواب، بدن وارد فاز ترمیم و بازسازی می‌شود. در این زمان، سطح کورتیزول (هورمون ضدالتهاب طبیعی بدن) کاهش می یابد. این کاهش می‌تواند باعث شود که هر نوع التهاب پوستی، حساس تر و آزاردهنده تر به نظر برسد. همچنین افزایش جریان خون در پوست و گرمای بدن هنگام خواب، باعث می شود که حس خارش بدن در شب تشدید شود. این پدیده حتی در افراد سالم نیز گاه به گاه رخ می‌دهد، اما اگر تکرار یا شدت یابد، باید جدی گرفته شود.
دلایل رایج خارش بدن در شب
۱. خشکی پوست
شایع ترین علت خارش بدن در شب، خشکی پوست است که ممکن است در اثر حمام با آب داغ، استفاده از شوینده های قوی یا هوای خشک ایجاد شود. شب هنگام، بدون تحریک‌های محیطی دیگر، خارش ناشی از خشکی بیشتر احساس می‌شود.
۲. آلرژی یا حساسیت
بسیاری از افراد نسبت به مواد شوینده لباس، پارچه‌های خاص مانند پشم، یا حتی مواد غذایی خاص حساسیت دارند. این حساسیت ممکن است در شب و با تماس پوست با لباس یا ملافه های خاص تشدید شود.
۳. مشکلات کبدی و کلیوی
خارش بدن در شب ممکن است نشانه بیماری های سیستمیک مانند نارسایی کلیه یا کبد باشد. این نوع خارش معمولا گسترده، مداوم و بدون راش پوستی همراه است و بیشتر شب ها شدت می گیرد.
۴. بیماری های پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس
افرادی که از اگزما یا بیماری های مزمن پوستی رنج می برند، معمولا شب ها با تشدید خارش مواجه می شوند. در این موارد، خارش معمولا همراه با لکه های خشک، ترک خورده یا پوسته پوسته شده است.
۵. انگل ها یا حشرات
انگل هایی مانند گال یا شپش می توانند خارش شدید شبانه ایجاد کنند. این موجودات شب ها فعال تر هستند و باعث خارش موضعی شدید به‌ویژه در نواحی خاص بدن می شوند.
تاثیر روانی و خارش بدن در شب
نکته جالب و نگران کننده این است که خارش بدن در شب می تواند با اضطراب و استرس مرتبط باشد. افرادی که دچار اضطراب مزمن یا اختلالات روانی هستند، ممکن است خارش شبانه را به صورت تشدید یافته تجربه کنند. همچنین بی خوابی ناشی از خارش، می تواند خود عاملی برای تشدید اضطراب و ایجاد چرخه ای معیوب باشد.
درمان های خانگی برای خارش بدن در شب
برای کنترل و کاهش خارش بدن در شب، می توان از چند روش خانگی ساده استفاده کرد که به طور موقت علائم را کاهش می دهند:
- مرطوب کننده های طبیعی: استفاده از روغن نارگیل، روغن بادام یا کرم های بدون عطر قبل از خواب باعث حفظ رطوبت پوست می شود.
- حمام با جو دوسر یا سرکه سیب: افزودن یک فنجان جو دوسر یا نصف فنجان سرکه سیب به آب ولرم، خارش بدن در شب را کاهش می دهد.
- پوشش مناسب تخت: از ملافه ها و لباس هایی با پارچه نخی، ضدحساسیت و قابل تنفس استفاده کنید.
- خنک نگه داشتن محیط خواب: گرمای زیاد می تواند خارش را تشدید کند. استفاده از پنکه یا کاهش دمای اتاق می تواند مفید باشد.
درمان های دارویی و تخصصی
اگر خارش بدن در شب با درمان های خانگی کنترل نشود یا بیش از دو هفته ادامه داشته باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کرد. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آنتی هیستامین ها: این داروها برای کنترل خارش ناشی از آلرژی مفید هستند و برخی از آن ها باعث خواب آلودگی می شوند که به بهبود خواب شبانه نیز کمک می کند.
- کرم های کورتونی: در صورتی که خارش ناشی از التهاب پوستی باشد، این کرم ها به کاهش التهاب کمک می کنند.
- داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی: در مواردی که خارش منشأ روانی دارد، ممکن است پزشک داروهای خاصی تجویز کند.
- بررسی بیماری های زمینه ای: در صورت شک به مشکلات کبدی، کلیوی یا خودایمنی، آزمایش های خون و تصویر‌برداری برای یافتن علت خارش بدن در شب ضروری است.
پیشگیری از خارش بدن در شب
برای جلوگیری از بروز یا تشدید خارش شبانه، بهتر است:
- در شب از حمام طولانی با آب داغ پرهیز کنید.
- مصرف آب کافی و تغذیه های سرشار از ویتامین های A، E و اسیدهای چرب امگا ۳ داشته باشید.
- از تماس با مواد حساسیت زا مانند شوینده ها، عطرها و پارچه های مصنوعی خودداری کنید.
- سبک زندگی خود را آرام تر کرده و قبل از خواب از مدیتیشن یا تنفس عمیق استفاده کنید.
خارش بدن در شب موضوعی است که هم از نظر فیزیولوژیکی و هم روانی باید جدی گرفته شود. این مشکل می تواند نشانه یک بیماری نهفته یا واکنشی موقت به شرایط محیطی باشد. برای تشخیص دقیق، در صورت تداوم باید به پزشک مراجعه کرد. اما رعایت نکات ساده‌ای مثل استفاده از مرطوب کننده، تنظیم دمای محیط و تغذیه مناسب می تواند به کاهش این ناراحتی کمک کند. توجه به بدن و سیگنال های آن، کلید اصلی پیشگیری از مشکلات بزرگ تر است.
