NFT چیست و چرا به یکی از محبوب‌ترین دارایی‌های دیجیتال تبدیل شده است؟
دارایی‌های دیجیتال انواع مختلفی دارند که ویژگی‌های هرکدام از آنها منحصر به فرد است. NFT یا توکن‌های غیرقابل معاوضه یکی از انواع دارایی‌های دیجیتال هستند که از سال ۲۰۲۰ تاکنون نام آنها را زیاد می‌شنویم. حتی در بعضی روزها هم این توکن‌های محبوب سرتیتر خبرهای روز بازار ارزهای دیجیتال بوده‌اند.
NFTها دارایی‌های عجیب و محبوب بازار هستند که قصد داریم در این مقاله به آنها بپردازیم. با مطالعه این مقاله متوجه می‌شوید این دارایی‌ها چه هستند، چه ویژگی‌هایی دارند و اصلا چرا توکن‌هایی مثل میمون‌های کسل تا این اندازه ارزشمند هستند.
NFT چیست؟
توکن‌های غیرقابل معاوضه که به صورت مخفف با نام NFT شناخته می‌شوند، دارایی‌های دیجیتالی هستند که از یک دارایی ارزشمند نمایندگی می‌کنند. به عنوان مثال در دنیای واقعی، هر اثر هنری، شیء ارزشمند یا هر دارایی دیگری می‌تواند یک توکن NFT داشته باشد؛ می‌توان گفت این توکن شبیه به سند مالکیت آن دارایی عمل می‌کند. تصور کنید شما صاحب یک دارایی ارزشمند هستید و من می‌خواهم آن را از شما بخرم. ما می‌توانیم در بستر بلاکچین و با استفاده از قراردادهای هوشمند باهم معامله کنیم و برای این کار به یک توکن NFT نیاز داریم که مالکیت دارایی را نشان بدهد. بعد از انجام تراکنش من می‌توانم توکن غیرقابل معاوضه را در ولت خود نگه دارم، تا زمانی که این توکن در ولت من باشد، مالک معنوی دارایی واقعی محسوب می‌شوم.
توکن‌های غیرقابل معاوضه تحولات عظیمی در ارزهای دیجیتال ایجاد کردند. ما اکنون می‌توانیم بسیاری از عناصر دیجیتال و واقعی را در بازار ارزهای دیجیتال باهم مبادله کنیم. این توکن‌ها برای سرگرمی مناسب هستند، امکان حفظ مالکیت معنوی دارایی‌ها را فراهم کرده‌اند و به کسب درآمد هم کمک می‌کنند.
NFT مخفف چیست؟
NFT مخفف عبارت Non-Fungible Token به معنی توکن غیرقابل معاوضه است. منظور از غیرقابل معاوضه بودن این دسته از دارایی‌های دیجیتال، منحصر به فرد بودن آن‌هاست. این ویژگی در سایر دارایی‌های دیجیتال وجود ندارد.
برای توضیح اینکه NFT مخفف چیست و منظور از ویژگی «غیرقابل معاوضه» چیست، از مقایسه قابلیت معاوضه در بیت کوین و ایپ کوین استفاده می‌کنیم. ایپ کوین یا میمون‌های کسل یکی از مشهورترین NFTهای موجود در بازار هستند. در بازار ارزهای دیجیتال ارزش هر همه بیت کوینها باهم برابر است. یعنی بیت کوینی که من در ولت خود نگهداری می‌کنم، با بیت کوینی که در ولت شما وجود دارد، هیچ تفاوتی ندارد و قیمت هردو یکسان است. بنابراین اگر من و شما بیت کوین‌هایمان را باهم جابجا کنیم، هیچ تغییری در مقدار دارایی‌هایمان ایجاد نمی‌شود.
ایپ کوینها مجموعه‌ای از توکن‌های NFT هستند که میمون کسل در هرکدام از آنها ویژگی‌های منحصر به فردی دارد؛ مثلا در یکی بی‌تفاوت و بدون اکسسوری به نقطه‌ای نامعلوم خیره شده و در دیگر تاجی به سر گذاشته، سیگاری به لب دارد و با نگاهی خشمگین به جایی نامشخص نگاه می‌کند. این دو توکن هر دو ایپ کوین هستند اما ارزش و محتوای آنها با یکدیگر متفاوت است. در نتیجه نمی‌توان ایپ کوین اول را داد و در مقابل آن ایپ کوین دوم را گرفت. این توکن‌ها باهم اختلاف قیمت دارند و هنگام معاوضه این اختلاف هم باید پرداخت شود. این همان ویژگی غیرقابل معاوضه بودن در توکن‌های NFT است.
کاربرد توکن های غیر قابل معاوضه چیست؟
توکن‌های غیرقابل معاوضه در حال حاضر کاربرد گسترده‌ای در بازار ارزهای دیجیتال دارند. آنها در ابتدا فقط برای کلکسیونرها و طرفداران آثار هنری جذاب بودند. این افراد می‌توانستند با خرید توکن NFT یک اثر ارزشمند، مالکیت معنوی آن را به دست آورند و به کلکسیون‌هایشان اضافه کنند. در ادامه به سایر کاربردهای این دارایی‌ها اشاره می‌کنیم.
رعایت حق کپی رایت آثار هنری
بعد از مدتی هنرمندان از این توکن‌ها برای حفظ حق کپی رایت استفاده کردند. مثلا خواننده‌ها آلبوم‌هایشان را با استفاده از توکن‌های غیرمثلی می‌فروشند؛ در نتیجه تنها افرادی که بهای توکن را پرداخت کرده‌اند، می‌توانند به آهنگ‌ها گوش کنند و حتی امکان ارسال آن به دیگران را هم نخواهند داشت.
کسب درآمد از بازی‌های کریپتویی
با راه‌اندازی امور مالی غیرمتمرکز، بازی‌های کریپتویی و متاورس رشد NFTها انفجاری شد. زیرا این توکن‌ها می‌توانند نماینده دارایی‌های پلتفرم‌های واقعیت مجازی باشند. مثلا در بازی‌های کریپتویی، هرکدام از دارایی‌های ارزشمند مثل پوسته‌ها، اسلحه‌ها یا شخصیت‌های بازی یک NFT منحصر به فرد دارند. افرادی که این توکن‌ها را پیدا می‌کنند یا با بازی کردن آنها را به دست می‌آورند، مالکشان می‌شوند و می‌توانند آنها را بفروشند. به همین دلیل است که می‌گوییم می‌توان از طریق بازی‌هایی کریپتویی درآمد کسب کرد. در مطلب بازی های NFT معروف : کسب درآمد از بازی می توانید لیست بازی های معروف NFT را مشاهده کنید.
متاورس
توکن‌های غیرقابل معاوضه در متاورس هم کاربرد گسترده‌ای دارند. یکی از مشهورترین کاربردهای آنها، در خرید زمین در متاورس است. اگر در این باره خوانده باشید، می‌دانید که پلتفرم‌های متاورسی دیسنترالند و سندباکس، زمین‌های متاورسی را می‌فروشند و بسیاری از افراد برای سرمایه‌گذاری آنها را می‌خرند. تاجایی که قیمت زمین در بعضی از مناطق دنیای متاورس قیمتی به اندازه زمین‌های دنیای واقعی دارد. هرکدام از این زمین‌ها با یک توکن NFT شناخته می‌شوند و زمانی که کسی یک زمین را می‌خرد، توکن آن را دریافت می‌کند و می‌تواند آن را در ولت دیجیتالش ذخیره کند.
ویژگی توکن‌های NFT چیست؟
تا این بخش از مقاله با توکن‌های غیرقابل معاوضه و کاربردهای آنها آشنا شدید. اما چرا این توکن‌ها برای کاربردهایی که پیش از این نام بردیم، مناسب هستند؟ مسلما روش‌های دیگری هم برای رعایت حق کپی رایت، کسب درآمد از بازی‌های کریپتویی و سایر کاربردهای NFT وجود دارد، اما چرا این توکن‌ها به عنوان بهترین راه حل برای این مسائل شناخته شده‌اند و به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند؟ با بررسی ویژگی‌های این دسته از دارایی‌های دیجیتال به پاسخ این سوالات می‌رسید.
اصالت و غیرقابل کپی
یک توکن NFT به بلاکچین متصل است و تمام سوابق خرید و فروش آن روی بلاک چین ثبت میشود. مشخص است که چه کسی این توکن را توسعه داده، محتوای آن چیست، چه افرادی آن را خرید و فروش کرده‌اند و صاحبان آن از ابتدا تا کنون چه افرادی بوده‌اند. ثبت این اطلاعات به صورت دقیق باعث میشود این توکن‌ها غیرقابل کپی باشند. بنابراین هیچ فرد سودجویی نمی‌تواند یک توکن NFT جعلی از روی یک NFT ارزشمند بسازد. البته بعضی از افراد از ناآگاهی تازه‌کارانی که از فرایند دقیق کار توکن‌های غیرقابل معاوضه اطلاع ندارند، سوء استفاده می‌کنند و به آنها توکن تقلبی می‌فروشند.
غیرقابل تقسیم
شما یا باید یک NFT را به صورت کامل بخرید یا اصلا آن را خریداری نکنید. امکان خرید بخشی از یک توکن وجود ندارد. با اینکه قیمت بعضی از این توکن‌ها چند میلیون دلار است، اما باز هم نمی‌توان روی بخشی از آنها سرمایه‌گذاری کرد.
این ویژگی در سایر دارایی‌های دیجیتال وجود ندارد. مثلا بیت کوین یک دارایی قابل تقسیم است و خریداران می‌توانند چند ساتوشی بخرند و در ولت خود نگهداری کنند. هر ساتوشی ۰.۰۰۰۰۰۰۰۱ بیت کوین است. مقادیر دیگری مثل میکرو بیت کوین یا میلی بیت کوین هم وجود دارد؛ یعنی شما می‌توانید هر کسری از بیت کوین را بخرید.
یکتایی
این ویژگی به غیرقابل معاوضه بودن NFT برمی‌گردد. یعنی هر توکن غیرقابل معاوضه یکتاست، در نتیجه امکان معاوضه آن با سایر دارایی‌ها وجود ندارد. البته در بعضی از پروژه‌ها ممکن است چند توکن NFT صادر شود؛ مثلا خواننده‌ای که بخواهد اثرش را با توکن‌های غیرمثلی بفروشد، نمی‌تواند آلبوم را روی یک توکن ذخیره کند. او مجبور است به تعداد افرادی که قصد خرید آلبومش را دارند، توکن NFT مینت کند.
لیست ارزهای NFT
تعداد توکن‌های غیرقابل معاوضه بسیار زیاد است و تقریبا همه افرادی که دانشی در زمینه دیزاین و برنامه‌نویسی در بلاکچین داشته باشند، می‌توانند یک NFT بسازند. بعضی از این توکن‌ها محبوب و گران‌قیمت هستند و بعضی دیگر شناخته نشده‌اند. مثلا اگر شما یک نقاش باشید، می‌توانید یکی از کارهایتان را به توکن غیرمثلی تبدیل کنید، اما تا زمانی که شناخته نشده باشید، احتمال اینکه کسی این توکن را با قیمت بالا از شما بخرد، زیاد نیست. در مقابل اگر تابلوی مونالیزا به یک NFT تبدیل شود، قطعا می‌توان آن را در یک مزایده با قیمت خیلی خوبی فروخت.
اینکه توکن غیرقابل معاوضه از چه دارایی در دنیای واقعی نمایندگی می‌کند، چقدر در بین مردم شناخته شده، چه افرادی مالک آن بوده‌اند و توسعه‌دهنده آن کیست تعیین می‌کند که قیمت آن در بازار چقدر باشد و چقدر در میان مردم به شهرت برسد. در ادامه لیست ارزهای NFT مشهور و گران قیمت را ارائه می‌دهیم.
- FLOW
- ApeCoin
- Decentraland
- The Sandbox
- Theta
- Axie infinity
- Chiliz
- Zilliqa
- Enjin Coin
- WAX
مواردی که در این لیست نام بردیم، پروژه‌های توسعه‌دهنده توکن‌های غیرقابل معاوضه هستند. هرکدام از آنها تعداد زیادی توکن غیرمثلی ارائه می‌دهند که ارزش بالایی در بازار دارند و به راحتی می‌توان آنها را نقد کرد.
آیا NFTها برای سرمایه گذاری مناسبند؟
متاورس و دیفای دو مبحث رو به رشد در بازار ارزهای دیجیتال هستند که بخشی از امور هرکدام از آنها به توکن‌های غیرقابل معاوضه بستگی دارد. در نتیجه با رشد این پروژه‌ها، NFTها هم رشد می‌کنند. این توکن‌ها دارایی‌هایی هستند که مشابهی ندارند و این موضوع نیز یکی دیگر از علت‌هایی است که ما را به آینده روشن آنها امیدوار می‌کند.
پاسخ به سوال مناسب یا نامناسب بودن NFTها برای سرمایه‌گذاری به معیارهای مختلفی بستگی دارد. اگر در زمینه کار با این توکن‌ها و پلتفرم‌هایشان اطلاعات داشته باشید و توکن مناسبی برای سرمایه‌گذاری پیدا می کنید، می‌توانید سود خوبی به دست آورید. در مقابل اگر بدون اطلاعات قبلی فقط یک توکن NFT را بخرید، ممکن است بعد از مدتی بخاطر افت ارزش توکن، سرمایه‌تان را از دست بدهید.
بازار NFTها هم مانند سایر ارزهای دیجیتال نوسان‌های بسیاری را تجربه می‌کند و باید با دقت ریسک‌های آن را پذیرفت تا بتوان سودهای معقول و قابل قبولی به دست آورد. بی‌گدار به آب زدن، روش مناسبی برای سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال پیدا کنید.
آیا خرید و فروش NFT قانونی است؟
یکی از مهم‌ترین سوالات افرادی که قصد دارند در بازار ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند، قانونی یا غیرقانونی بودن آن است. حکومت‌ها و دولت‌ها چالش‌های قانونی بسیاری با ارزهای دیجیتال مختلف داشته‌اند و هنوز هم قوانین مصوب درباره این دسته از دارایی‌ها کامل نشده است، اما این به معنی غیرقانونی بودن تراکنش با دارایی‌های دیجیتال نیست.
در کل NFTها غیرمتمرکز و مبتنی بر بلاکچین هستند. بنابراین نیازی به هیچ ساز و کار قانونی ندارند و کسی نمی‌تواند مانع از خرید و فروش آنها شود. در ایران هم هیچ منع قانونی درباره خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال مختلف ارائه نشده است و کاربران ایرانی آزادند که در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت داشته باشند.
تنها نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که بسیاری از پلتفرم‌های ارز دیجیتال و NFT، ایران را در لیست تحریم‌‌های خود قرار داده‌اند و به آیپیهای ایرانی خدمات نمی‌دهند. به همین دلیل کاربران ایرانی از آیپیهای فیک خارجی استفاده می‌کنند؛ این روش مشکل را حل می‌کند، اما باید دقت داشته باشید که ربات‌ها متوجه فیک بودن آی‌پی شما نشوند. اگر آنها به فیک بودن یک آی‌پی مشکوک باشند، حسابش را با دارایی‌های موجود در آن مسدود خواهند کرد. خرید آی‌پی ثابت و اتصال با یک دستگاه مشخص روش‌هایی است که مانع از فهمیدن فیک بودن آی‌پی میشود.
کلام آخر
در این مقاله توضیحاتی درباره NFTها ارائه دادیم. امکان خرید این توکن‌ها از طریق پلتفرم‌های خرید و فروش NFT که در بلاکچین‌های مختلف راه‌اندازی شده‌اند، وجود دارد. اکثر توکن‌های غیرقابل معاوضه مبتنی بر بلاکچین اتریوم هستند و تنها از طریق پلتفرم‌های خرید و فروشی که روی اتریوم و لایه‌های دوم آن کار می‌کنند، قابل خرید هستند. البته به تازگی بلاکچین‌های دیگری هم امکان پشتیبانی از NFTها را فراهم کرده‌اند، اما هنوز هیچکدام به اندازه اتریوم محبوب نشده‌اند.
مقاله‌ای که خواندید، بخشی از اطلاعات کاربردی بود که در مجله ارز دیجیتال داموند ارائه شده است. این مجله ارز دیجیتال اطلاعات بروز درباره بازار ارزهای دیجیتال را در اختیار کاربران فارسی زبان قرار می‌دهد. مجموعه داموند همچنین صرافی ارز دیجیتال امن داموند را نیز راه‌اندازی کرده است تا امکان خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال را به صورت مستقیم برای کاربران ایرانی فراهم کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مجموعه ارز دیجیتالی داموند، به وب سایت مجموعه مراجعه کنید.
