آیا خاک بازی باعث تقویت سیستم ایمنی کودکان می شود؟
احتمالاً در کودکی به شما گفته شده که بازی کردن در فضای باز و در خاک مفید است، زیرا سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می‌کند. اما آیا مدرکی برای اثبات این ادعا وجود دارد؟ به طور خلاصه، بله! چندین مطالعه نشان می‌دهد که قرار گرفتن کودک در معرض خاک ممکن است خطر ابتلا به آلرژی و بیماری‌های خودایمنی را در آنها کاهش دهد. به عبارت دیگر، ممکن است از شرایطی که در آن سیستم ایمنی به طور نامطلوبی به مواد آلرژی‌زا یا بافت‌های بدن واکنش نشان می‌دهد، محافظت کند.
هنگامی که سیستم ایمنی کودک در سال‌های اولیه زندگی رشد می‌کند، ارتش سلول‌های محافظ در بدن باید یاد بگیرند که چگونه بین سلول‌های خود بدن و مواد خارجی که یا بی‌ضرر هستند یا بیماری‌زا، مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها، تمایز قائل شوند. باید یاد بگیرد که پاتوژن‌های بیماری‌زا را شناسایی کند تا به آنها حمله کند.
مشخص شده است که سیگنال‌های مولکولی که گسترش این بازوی تنظیم‌کننده سیستم ایمنی را هدایت می‌کنند، عمدتاً از میکروب‌های موجود در روده می‌آیند. این مجموعه میکروب‌ها «میکروبیوم روده» نامیده می‌شود و برای سلامتی ما ضروری است. به عنوان مثال، برخی از این میکروب‌ها به تولید ویتامین‌هایی که برای زندگی به آنها نیاز داریم و به هضم غذا کمک می‌کنند. سال اول زندگی برای رشد میکروبیوم بسیار حیاتی است. نوزادان هنگام عبور از کانال تولد (در صورت زایمان طبیعی) و از شیر مادر (در صورت شیردهی)، باکتری دریافت می‌کنند. با رشد کودکان، به طور مداوم در معرض میکروب‌ها از طیف گسترده‌ای از منابع قرار می‌گیرند.
نظریه‌ای به نام «فرضیه دوستان قدیمی» پیشنهاد می‌کند که هر چه طیف میکروب‌هایی که در اوایل کودکی در معرض آنها قرار می‌گیریم بیشتر باشد، میکروبیوم‌های ما متنوع‌تر خواهند بود و در نتیجه سیستم ایمنی بدن ما بهتر می‌تواند دوست را از دشمن تشخیص دهد. اصطلاح «دوستان قدیمی» به میکروب‌های مفید یا «همسفره» اشاره دارد که در داخل و روی بدن زندگی می‌کنند بدون اینکه به سلامتی فرد آسیب برسانند.
این نظریه که در سال 2003 پیشنهاد شد، مشابه فرضیه بهداشت شناخته‌شده‌تر است، که پیشنهاد می‌کند عدم قرار گرفتن زودهنگام در معرض میکروب‌ها، افراد را مستعدتر به بیماری‌های ایمنی می‌کند. برای مثال، مطالعات متعدد نشان داده‌اند که بین بزرگ شدن در مزرعه یا در خانه‌ای با حیوانات خانگی و احتمال کمتر ابتلا به آلرژی در کودکان، در مقایسه با کودکانی که در محیط‌های شهری یا بدون حیوان خانگی هستند، ارتباط وجود دارد.
با این حال، فرضیه دوستان قدیمی بر اهمیت قرار گرفتن در معرض میکروب‌های همسفره در اوایل زندگی، در مقابل پاتوژن‌های عفونی، تاکید دارد. این ایده توسط تحقیقات پشتیبانی می‌شود: چندین مطالعه در اروپا نشان می‌دهد که قرار گرفتن زودهنگام در معرض میکروب‌ها از ایجاد آلرژی جلوگیری نمی‌کند. انتقاد دیگر به فرضیه بهداشت این است که اهمیت بهداشت خوب را برای پیشگیری از بیماری دست کم می‌گیرد و این ایده را مطرح می‌کند که ما «بیش از حد تمیز» شده‌ایم، رووک و همکارانش در بررسی سال 2016 استدلال کردند.
از سوی دیگر، فرضیه دوستان قدیمی می‌تواند به توضیح اینکه چرا استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک در اوایل زندگی، که می‌تواند بخش زیادی از میکروبیوم روده را از بین ببرد، و زایمان سزارین، که نوزادان را در معرض باکتری‌های واژن قرار نمی‌دهد، با افزایش خطر آلرژی مرتبط شده‌اند، کمک کند.
آزمایشی در فنلاند بررسی کرد که آیا سیستم ایمنی کودکان شهری را می‌توان با چمن و خاکی که از کف جنگل آورده شده بود تقویت کرد یا خیر. آنها دریافتند که ظرف یک ماه، کودکانی که در خاک بازی می‌کردند، نسبت به کودکانی که در زمین‌های بازی سنگ‌ریزه بازی می‌کردند، مجموعه متنوع‌تری از باکتری‌های بی‌ضرر روی پوست خود و سلول‌ها و مولکول‌های سیگنال‌دهنده تنظیم‌کننده سیستم ایمنی بیشتری در خون خود داشتند.
این نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض باکتری‌های موجود در خاک می‌تواند به بلوغ سیستم ایمنی کمک کند و از نظر تئوری شانس بیش‌فعال شدن آن را کاهش دهد. به طور مشابه، یک مطالعه سوئدی که در سال 2024 منتشر شد، نشان داد کودکانی که یا در مزارع لبنی بزرگ شده بودند یا حیوانات خانگی داشتند، نسبت به کسانی که نداشتند، میزان آلرژی کمتری داشتند. آنها همچنین باکتری‌های بی‌ضرر بیشتری در روده خود داشتند، بنابراین نویسندگان مطالعه نتیجه گرفتند که این دو پدیده ممکن است با هم مرتبط باشند. در حالی که میکروبیوم مهم است، عوامل بسیار دیگری نیز وجود دارند که بر خطر ابتلا به آلرژی در افراد تاثیر می‌گذارند، از جمله ژنتیک.
با این حال، به عنوان یک پیام کلی، کودکان باید تشویق شوند که بیرون بروند و در خاک بازی کنند. با این حال، درک فعلی دانشمندان از عوامل خطر بیماری‌های ایمنی همیشه قابل تبدیل به توصیه عملی نیست. وود گفت، برای مثال، اگر سگ دارید، ممکن است نسبت به فرد بدون حیوان خانگی شانس کمتری برای ابتلا به آلرژی داشته باشید – اما نمی‌توانید به کسی بگویید که سگ بگیرد به عنوان راهی تضمینی برای پیشگیری از آلرژی. او خاطرنشان کرد که خاک در مناطق بسیار آلوده نیز می‌تواند برای کودکان ناسالم باشد، زیرا ممکن است حاوی آلاینده‌های مضر باشد. به وضوح این نوع خاکی نیست که بخواهید کودکتان در معرض آن قرار گیرد. و از آنجایی که خاک می‌تواند حاوی مواد شیمیایی بالقوه مضر، مانند سرب، و همچنین انگل‌ها باشد، باید مراقب بود که کودکان از استنشاق یا خوردن آن منع شوند.
