از کجا بفهمیم به اسپرسو علاقه داریم یا نه؟
بر اساس سال‌ها تجربه و مشاهده می‌توان گفت که بسیاری از کسانی که درباره اسپرسو صحبت می‌کنند، در حقیقت علاقه چندانی به آن ندارند.
اسپرسو در نظر بسیاری، بهترین و اصیل‌ترین نوع قهوه است و برای دوستداران واقعی این نوشیدنی، این تصور کاملاً درست است. اما با این حال، واکنش بیشتر افراد هنگام چشیدن یک شات اسپرسوی باکیفیت نشان می‌دهد که تعداد کمی واقعاً طعم آن را می‌پسندند.
این موضوع حتی زمانی هم صدق می‌کند که هنگام خرید قهوه توسط باریستایی ماهر، با انتخاب قهوه مناسب اسپرسو و تجهیزات حرفه‌ای تهیه شده باشد. برای بسیاری، اسپرسو طعمی اکتسابی دارد و با آنچه به‌عنوان یک «فنجان قهوه» معمول در خانه مصرف می‌شود (چه با شیر و شکر و چه بدون آن) تفاوت چشمگیری دارد. اسپرسوی اصیل نیازمند ذائقه‌ای پرورش‌یافته است.
قهوه با کیفیت رستوران
بخش زیادی از آنچه امروزه با نام اسپرسو عرضه می‌شود، در واقع نمونه‌ای نادرست و حتی ضعیف از اسپرسوی واقعی است. در گذشته، یافتن اسپرسوی اصیل کار ساده‌ای نبود؛ مگر آنکه فردی در ایتالیا و در شهری با فرهنگ کافی برای داشتن یک کافه‌ی واقعی زندگی می‌کرد یا آنکه توان مالی خرید دستگاه‌های بزرگ و گران‌قیمت مسی و بخارمحور مخصوص تهیه اسپرسو در خانه را داشت.
امروزه اما امکان تهیه قهوه، اسپرسو و سایر نوشیدنی‌های با کیفیت رستوران در خانه برای همه فراهم شده است. به‌عنوان نمونه، بسیاری از دستگاه‌های اسپرسوساز خانگی نه‌تنها طراحی زیبا و چشمگیری دارد، بلکه اسپرسو و نوشیدنی‌هایی با کیفیت بسیار بالا تولید می‌کند؛ کیفیتی هم‌سطح آنچه در بهترین کافه‌ها سرو می‌شود.
برخی از این دستگاه‌ها همچنین از نظر قیمت مقرون‌به‌صرفه هستند، به‌ویژه اگر صرفه‌جویی حاصل از خرید نکردن نوشیدنی‌های گران‌قیمت از کافی‌شاپ‌های زنجیره‌ای را در نظر بگیریم. با خرید این دستگاه شما تنها نیاز به خرید قهوه اسپرسو مناسب مانند خرید قهوه روبوستا دارید و آن را در خانه تهیه کنید.
چگونه نوشیدن اسپرسو را شروع کنیم و به آن علاقه‌مند شویم!
برای برخی، اسپرسو نماد کامل و خالص قهوه است؛ در حالی که برای عده‌ای دیگر، نوشیدنی‌ای تلخ و سنگین به نظر می‌رسد. حقیقت این است که اسپرسو طعمی اکتسابی دارد و اگر کسی با فرهنگ قهوه‌نوشی ایتالیایی بزرگ نشده باشد، ممکن است مدتی طول بکشد تا به مزه قوی و پیچیده آن علاقه پیدا کند.
دنیای قهوه تخصصی خود پر از جزئیات و نکات ریز است و وقتی صحبت به اسپرسو می‌رسد، این پیچیدگی حتی بیشتر هم می‌شود.
چطور می‌توان به اسپرسو علاقه‌مند شد؟
اسپرسو ذاتاً طعمی تلخ و قوی دارد و برای کسانی که به قهوه‌های ملایم‌تر مانند قهوه دمی عادت دارند، ممکن است در ابتدا کمی تند و ناپسند به نظر برسد. اما با این حال، یک اسپرسوی خوب و متعادل، خامه‌ای و پرعطر است و پس‌مزه‌ای نرم و خوشایند دارد. بسیاری آن را به‌تنهایی می‌نوشند و عده‌ای هم ترجیح می‌دهند با شیر ترکیب شود.
هر شات اسپرسو میتواند دنیایی از طعم‌ها را در خود داشته باشد؛ از ویژگی‌های منطقه کشت و روش فرآوری گرفته تا میزان برشتگی دانه‌ها. اما با این حال، اگر ذائقه فرد به شناسایی این لایه‌های طعمی عادت نداشته باشد، شروع کار ممکن است آسان نباشد. علاوه براین اشتباهات رایج در دم آوری قهوه در خانه نیز میتواند موجب شود که کیفیت قهوه ازدست رود.
انتخاب یک کافه یا برند قهوه معتبر و پایبندی به آن میتواند تجربه یادگیری طعم اسپرسو را دلپذیرتر کند. در این مسیر، باریستای حرفه‌ای نقش مهمی دارد؛ زیرا با شناخت سلیقه فرد میتواند قهوه‌هایی پیشنهاد دهد که قدم‌به‌قدم ذائقه را به سمت لذت بردن از اسپرسو سوق دهد.
چگونه نوشیدن اسپرسو را آغاز کنیم و به آن علاقه‌مند شویم
برای آشنایی تدریجی با اسپرسو، بهترین روش استفاده از نوشیدنی‌های ترکیبی است. اسپرسو با شیر بخار‌داده (همان پایه بیشتر نوشیدنی‌های کافه‌ای) گزینه‌ای مناسب برای شروع است، به‌ویژه برای کسانی که پیش‌تر به قهوه‌های ملایم‌تر علاقه‌مند بوده‌اند.
شروع با لاته
لاته، از میان نوشیدنی‌های بر پایه اسپرسو، بیشترین مقدار شیر بخار‌داده را دارد و برای آغاز آشنایی با اسپرسو، انتخابی ملایم و خوشایند است. اگر به طعم شیرین قهوه عادت دارید، بهتر است به‌تدریج مقدار شیرین‌کننده را کاهش دهید تا شیرینی طبیعی شیر و قهوه را بهتر حس کنید.
در صورت تمایل، می‌توان از شیرهای گیاهی جایگزین نیز استفاده کرد. شیر جو دوسر با طعمی نسبتاً خنثی و بافتی نرم و چرب، بیش از سایر گزینه‌ها به شیر معمولی شباهت دارد.
گام بعد؛ کاپوچینو
پس از خو گرفتن به لطافت و خامه‌ای بودن لاته، نوبت به کاپوچینو می‌رسد. این نوشیدنی مقدار شیر کمتری دارد و همین باعث می‌شود طعم اسپرسو آشکارتر شود. کاپوچینوی خوب نوشیدنی‌ای است که در آن شیر و قهوه به تعادلی خوشایند می‌رسند؛ تعادلی که قهوه را پرعطر و غنی می‌کند و در عین حال نرمی و لطافت آن را نگه می‌دارد.
سپس ماکیاتو
مرحله بعد، آشنایی با ماکیاتو است. ماکیاتوی اصیل ایتالیایی با مقادیر برابر اسپرسو و شیر تهیه می‌شود و به شما کمک می‌کند طعم واقعی قهوه را واضح‌تر تجربه کنید. این نوشیدنی با نمونه‌های کاراملی و طعم‌دار که در برخی کافه‌های زنجیره‌ای عرضه می‌شود، تفاوت اساسی دارد.
در نهایت، شات خالص اسپرسو
وقتی ذائقه به حضور کم شیر در نوشیدنی عادت کرد، زمان مناسبی است که یک شات اسپرسو خالص را چه با اندکی شیر، چه به‌طور کامل بدون افزودنی امتحان کنید. اینجاست که می‌توان قدرت، پیچیدگی و عمق طعم اسپرسو را حتی در قهوه‌های بسیار قوی‌تر مانند خرید قهوه ۵۰ ۵۰ به‌طور کامل درک کرد.
اگر تا این مرحله پیش آمده‌اید، به احتمال زیاد نه‌تنها با طعم اسپرسو کنار آمده‌اید، بلکه علاقه‌مندید تنوع بیشتری از این نوشیدنی را تجربه کنید.
چگونه اسپرسو بنوشیم؟
نحوه و سرعت نوشیدن قهوه بستگی به نوع نوشیدنی دارد. لاته، کاپوچینو یا ماکیاتو به دلیل ترکیب بیشتر با شیر، معمولاً جرعه‌جرعه و آرام نوشیده می‌شوند. اما شات خالص اسپرسو داستان متفاوتی دارد.
یک شات اسپرسوی تازه، لایه‌ای نازک و روشن‌تر از قهوه به نام «کِرِما» روی خود دارد که گاهی با کف شیر اشتباه گرفته می‌شود و طعمی تلخ‌تر از خود قهوه دارد. کرِما حاصل برخورد آب داغ با قهوه تازه است و شامل حباب‌های ریز گاز CO2 است. این لایه هم از نظر بصری جذاب است و هم به طعم اسپرسو عمق می‌دهد.
چند دقیقه پس از سرو، با کاهش دما، کرما در نوشیدنی حل شده و طعم را تغییر می‌دهد. در قهوه‌های ترکیب‌شده با شیر این تغییر کمتر محسوس است، اما در اسپرسوی خالص میتواند تلخی بیشتری ایجاد کند. به همین دلیل، نوشیدن اسپرسو در همان دقایق اول، بهترین راه برای تجربه طعم واقعی آن است.
آیا اسپرسو را باید یک‌باره نوشید؟
برخی ترجیح می‌دهند اسپرسو را یک‌باره بنوشند. این روش ممکن است سریع و ساده باشد، اما فرصت درک لایه‌های طعمی قهوه را از بین می‌برد. برای تجربه کاملِ طعم قهوه، بهتر است اسپرسو را در چند جرعه کوچک نوشید و اجازه داد عطر و مزه آن بر روی زبان پخش شود. برای حفظ طعم و کیفیت، اسپرسو را پیش از آنکه کاملاً خنک شود بنوشید.
علت سرو آب همراه اسپرسو
اسپرسو نوشیدنی‌ای غلیظ و قوی است و ممکن است ذائقه را تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل، در بسیاری از کافه‌ها، به‌ویژه در ایتالیا، پیش از سرو اسپرسو، یک لیوان آب گازدار داده می‌شود تا حس چشایی پاک و برای دریافت کامل طعم قهوه آماده شود.
آب قبل یا بعد از اسپرسو؟
در سنت ایتالیایی، آب معمولاً پیش از نوشیدن اسپرسو مصرف می‌شود، به‌ویژه وقتی قهوه بعد از غذا سرو شود. این کار طعم‌های باقی‌مانده از وعده غذایی را از بین می‌برد تا مزه اسپرسو بیشتر و بهتر حس شود.
البته برخی پس از اسپرسو نیز آب می‌نوشند تا تلخی پس‌مزه را کاهش دهند یا طعم قهوه را از دهان پاک کنند. هرچند این رفتار در کافه‌های ایتالیایی سنتی چندان پسندیده‌ای نیست و گاهی به‌عنوان بی‌احترامی به باریستا برداشت می‌شود، اما در بسیاری از کشورهای دیگر مانند آمریکا امری کاملاً عادی است.
آیا اسپرسو را باید هم زد؟
هم‌زدن اسپرسو بیشتر به سلیقه و ذائقه فردی مربوط است و روش قطعی یا استانداردی برای آن وجود ندارد. برخی ترجیح می‌دهند قهوه را بدون هم‌زدن بنوشند تا لایه‌ها و تفاوت طعم هر بخش را حس کنند، در حالی که عده‌ای دیگر معتقدند با هم‌زدن می‌توان طعمی یکدست‌تر و متعادل‌تر به‌دست آورد.
برخلاف قهوه‌های دمی که بافتی یکنواخت دارند، اسپرسو به‌صورت لایه‌ای تشکیل می‌شود: قسمت غلیظ‌تر و سنگین‌تر در پایین فنجان قرار می‌گیرد و لایه‌ای سبک‌تر از روغن‌های قهوه و گاز دی‌اکسید کربن که همان «کرما» است، روی سطح جمع می‌شود.
کرما طعمی تلخ‌تر از سایر بخش‌های اسپرسو دارد و ممکن است برای بعضی افراد خوشایند نباشد. در این صورت، مخلوط کردن آن با بخش‌های شیرین‌تر قهوه میتواند طعمی متعادل‌تر ایجاد کند. برخی نیز ترجیح می‌دهند کرما را جدا کنند تا نوشیدنی ملایم‌تر و شیرین‌تری به‌دست آید.
در نهایت، چه اسپرسو را هم بزنید، چه کرما را جدا کنید یا به همان شکل بنوشید، همه چیز به ذائقه شخصی برمی‌گردد و هیچ روش «درست» یا «غلط» مطلقی وجود ندارد.
جمع‌بندی
اسپرسو ترکیبی خوش‌طعم از تلخی و شیرینی است که در کنار عطر و طعم پرقدرتش، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ قهوه دارد. اما با این حال، برای بسیاری، شناخت و درک کامل این نوشیدنی به زمان و تجربه نیاز دارد. اسپرسو بخشی ریشه‌دار از فرهنگ ایتالیایی است که سنت‌های گوناگونی را در سراسر جهان شکل داده و الهام‌بخش بسیاری از طعم‌ها و نوشیدنی‌های محبوب امروز نیز بوده است.
هدف آن نیست که در مدت کوتاهی به خبره و عاشق اسپرسو تبدیل شوید، اما امیدواریم نکات و آگاهی‌هایی که در این مطلب ارائه شد، آغاز راهی باشد برای لذت بردن هرچه بیشتر از این نوشیدنی اصیل.
