علت پوسته شدن دور ناخن و نحوه خلاص شدن از آن

پوسته شدن پوست دور ناخن یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از ما با آن مواجه هستیم. این مشکل می‌تواند باعث ناراحتی، درد و حتی عفونت شود. در این مقاله به طور کامل به بررسی دلایل پوسته شدن دور ناخن، روش‌های پیشگیری و درمان می‌پردازیم.

چرا پوست دور ناخن پوسته می‌شود؟

پوست دور ناخن یا همان کوتیکول، لایه محافظی است که از ریشه ناخن در برابر باکتری‌ها و عفونت‌ها محافظت می‌کند. زمانی که این ناحیه پوسته می‌شود، نشان‌دهنده مشکلی در سلامت پوست یا عادات روزانه شماست.

کمبود رطوبت و خشکی پوست

یکی از اصلی‌ترین دلایل پوسته شدن دور ناخن، خشکی پوست است. پوست این ناحیه بسیار نازک و حساس است و به راحتی رطوبت خود را از دست می‌دهد. هوای سرد، باد، استفاده زیاد از آب گرم و حتی استفاده از کرم‌های دست نامناسب می‌تواند باعث خشکی شدید شود.

زمانی که پوست رطوبت کافی ندارد، ترک برمی‌دارد و شروع به پوسته شدن می‌کند. این مشکل در فصول سرد سال شدت بیشتری پیدا می‌کند چون رطوبت هوا کمتر است و پوست سریع‌تر آب خود را از دست می‌دهد.

شستن مکرر دست‌ها با آب و صابون

شستن دست‌ها برای بهداشت ضروری است، اما شستشوی بیش از حد می‌تواند به پوست دور ناخن آسیب برساند. صابون‌ها، به خصوص آن‌هایی که مواد شیمیایی قوی دارند، روغن‌های طبیعی پوست را از بین می‌برند و باعث خشکی و پوسته شدن می‌شوند.

اگر شغل شما نیاز به شستن مکرر دست دارد، مثل کار در بیمارستان، رستوران یا آرایشگاه، احتمال بروز این مشکل در شما بیشتر است.

تماس با مواد شیمیایی و شوینده‌ها

مواد شوینده خانگی مثل مایع ظرفشویی، پودر لباسشویی و محلول‌های تمیزکننده حاوی مواد شیمیایی هستند که به پوست آسیب می‌زنند. این مواد لایه محافظ پوست را از بین می‌برند و باعث خشکی، سوزش و پوسته شدن دور ناخن می‌شوند.

همچنین استفاده مکرر از لاک ناخن، پاک کننده لاک (استون) و مواد شیمیایی مربوط به مانیکور و پدیکور می‌تواند این ناحیه را تحریک کند.

گاز گرفتن و کندن پوست دور ناخن

بسیاری از افراد عادت دارند پوست اطراف ناخن خود را بگازند یا بکنند. این عادت عصبی می‌تواند به پوست آسیب برساند، باعث زخم شود و در نهایت منجر به پوسته شدن بیشتر و حتی عفونت شود.

هر بار که شما پوست را می‌کنید، در واقع لایه محافظ طبیعی را از بین می‌برید و پوست را در معرض باکتری‌ها و خشکی قرار می‌دهید.

کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی

تغذیه نقش مهمی در سلامت پوست دارد. کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند باعث خشکی و پوسته شدن پوست شود:

• ویتامین A: این ویتامین برای تولید و ترمیم سلول‌های پوستی ضروری است. کمبود آن باعث خشکی و ترک خوردگی پوست می‌شود.
• ویتامین E: این ویتامین خاصیت مرطوب کنندگی دارد و از پوست در برابر آسیب محافظت می‌کند.
• ویتامین B: کمبود ویتامین‌های گروه B، به خصوص B3 و B7 (بیوتین)، می‌تواند باعث خشکی پوست و ناخن‌های شکننده شود.
• روی (زینک): این ماده معدنی برای التیام زخم و سلامت پوست ضروری است.
• اسیدهای چرب امگا-3: کمبود این اسیدهای چرب می‌تواند باعث خشکی و التهاب پوست شود.

واکنش‌های آلرژیک

برخی افراد به مواد موجود در محصولات مراقبت از دست و ناخن حساسیت دارند. این حساسیت می‌تواند به صورت خشکی، قرمزی، خارش و پوسته شدن دور ناخن بروز کند. مواد شیمیایی موجود در لاک ناخن، ژل ناخن، چسب ناخن مصنوعی و حتی برخی کرم‌های دست ممکن است باعث واکنش آلرژیک شوند.

بیماری‌های پوستی

برخی بیماری‌های پوستی می‌توانند باعث پوسته شدن دور ناخن شوند:

• اگزما (درماتیت): این بیماری باعث خشکی، خارش و التهاب پوست می‌شود و می‌تواند دست‌ها و اطراف ناخن را درگیر کند.
• پسوریازیس: این بیماری خودایمنی باعث تولید سریع سلول‌های پوستی می‌شود که منجر به پوسته شدن و قرمزی پوست می‌شود.
• قارچ ناخن: عفونت قارچی می‌تواند به پوست اطراف ناخن نیز سرایت کند و باعث پوسته شدن شود.

تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی در دوران بارداری، یائسگی یا مشکلات تیروئید می‌تواند بر سلامت پوست تأثیر بگذارد و باعث خشکی و پوسته شدن شود.

تفاوت پوسته شدن طبیعی و غیرطبیعی

پوسته شدن جزئی و گاه به گاه دور ناخن طبیعی است، اما اگر این مشکل مداوم، همراه با درد، قرمزی، تورم، خونریزی یا چرک باشد، نشان‌دهنده مشکلی جدی‌تر است و باید به پزشک مراجعه کنید.

🔥مقاله مرتبط

درمان جویدن ناخن در کودکان | راهنمای ترک این عادت

روش‌های پیشگیری از پوسته شدن دور ناخن

خوشبختانه می‌توانید با رعایت نکات ساده از پوسته شدن دور ناخن پیشگیری کنید.

مرطوب نگه داشتن پوست

مهم‌ترین کار برای جلوگیری از پوسته شدن، مرطوب نگه داشتن پوست است. چند بار در روز از کرم دست استفاده کنید، به خصوص بعد از شستن دست‌ها. کرم‌هایی که حاوی مواد مرطوب کننده مثل گلیسیرین، وازلین، روغن جوجوبا یا شی باتر هستند، بهترین انتخاب هستند. می‌توانید قبل از خواب، کرم ضخیم‌تری روی دست‌ها بزنید و دستکش نخی بپوشید تا رطوبت بهتر جذب شود.

استفاده از روغن کوتیکول

روغن کوتیکول محصولی است که مخصوص مرطوب کردن پوست دور ناخن طراحی شده است. این روغن‌ها معمولاً حاوی ویتامین E، روغن بادام، روغن آرگان یا روغن زیتون هستند. استفاده روزانه از این روغن‌ها می‌تواند پوست دور ناخن را نرم و سالم نگه دارد.

نحوه استفاده ساده است: یک قطره روغن روی پوست دور هر ناخن بزنید و به آرامی ماساژ دهید تا جذب شود.

محافظت از دست‌ها هنگام کار با مواد شیمیایی

هنگام کار با مواد شوینده، حتماً از دستکش استفاده کنید. دستکش‌های لاستیکی یا نایلونی مانع تماس مستقیم پوست با مواد شیمیایی می‌شوند و از خشکی و آسیب جلوگیری می‌کنند. اگر دستکش‌های لاستیکی باعث تحریک پوست شما می‌شود، می‌توانید ابتدا یک جفت دستکش نخی نازک بپوشید و سپس روی آن دستکش لاستیکی.

استفاده از صابون ملایم

از صابون‌های ملایم و بدون مواد شیمیایی تحریک کننده استفاده کنید. صابون‌های طبیعی، بدون عطر و مخصوص پوست حساس بهترین گزینه هستند.

آب ولرم یا خنک برای شستن دست‌ها بهتر از آب خیلی گرم است، چون آب داغ رطوبت طبیعی پوست را بیشتر از بین می‌برد.

تغذیه مناسب

رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی به سلامت پوست کمک می‌کند. در رژیم غذایی خود این موارد را بگنجانید:

• میوه‌ها و سبزیجات تازه (سرشار از ویتامین‌های A و C)
• مغزها و دانه‌ها (حاوی ویتامین E و روی)
• ماهی‌های چرب مثل سالمون (سرشار از امگا-3)
• تخم مرغ، گوشت و لبنیات (حاوی ویتامین‌های گروه B)
• حبوبات و غلات کامل (سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی)

همچنین نوشیدن آب کافی (حداقل 8 لیوان در روز) برای حفظ رطوبت پوست ضروری است.

ترک عادات مضر

اگر عادت دارید پوست دور ناخن را بگازید یا بکنید، باید این عادت را ترک کنید. این کار سخت است اما با تمرین امکان‌پذیر است:

• هر بار که متوجه شدید دارید این کار را می‌کنید، دست‌های خود را مشغول کار دیگری کنید.
• ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید تا نتوانید پوست را بکنید.
• از توپ استرس یا اسپینر استفاده کنید تا دست‌هایتان مشغول باشد.
• اگر این عادت ناشی از استرس یا اضطراب است، به فکر روش‌های مدیریت استرس باشید.

مراقبت صحیح از ناخن‌ها

کوتیکول را نباید کاملاً بریدبرید، چون این لایه محافظ طبیعی ناخن است. اگر کوتیکول‌ها سفت شده‌اند، می‌توانید آن‌ها را نرم کنید:

1. دست‌ها را چند دقیقه در آب ولرم خیس کنید.
2. با استفاده از چوب پرتقالی (چوب مخصوص مراقبت از ناخن) کوتیکول را به آرامی به سمت عقب هل دهید.
3. روغن کوتیکول بزنید و ماساژ دهید.
4. کرم دست بزنید.

هرگز کوتیکول را با قیچی یا گیره نچینید، مگر اینکه پوست مرده بسیار زیادی وجود داشته باشد که باید بریده شود.

روش‌های درمان پوست پوسته شده دور ناخن

اگر پوست دور ناخن پوسته شده است، این روش‌ها می‌توانند به بهبود آن کمک کنند.

درمان‌های خانگی

• استفاده از وازلین: وازلین یا پترولاتوم مرطوب کننده بسیار خوبی است که مانع از دست دادن رطوبت پوست می‌شود. چند بار در روز وازلین روی پوست دور ناخن بزنید.
• روغن زیتون یا روغن نارگیل: این روغن‌های طبیعی خاصیت مرطوب کننده و ترمیم کننده دارند. می‌توانید آن‌ها را به تنهایی یا مخلوط با عسل استفاده کنید.
• عسل: عسل طبیعی خواص ضد باکتری و ترمیم کننده دارد. کمی عسل روی پوست پوسته شده بزنید و 15 دقیقه بگذارید، سپس بشویید.
• ماست: ماست طبیعی حاوی پروبیوتیک و اسیدهای چرب است که به ترمیم پوست کمک می‌کند. ماسک ماست و عسل می‌تواند برای پوست دور ناخن مفید باشد.
• آلوئه ورا: ژل آلوئه ورا خاصیت التیام بخش و مرطوب کننده دارد. می‌توانید از ژل تازه گیاه یا محصولات حاوی آلوئه ورای خالص استفاده کنید.

حمام آب گرم

یک روش ساده برای نرم کردن پوست سفت و پوسته شده، حمام آب گرم است:

1. یک کاسه آب ولرم (نه داغ) آماده کنید.
2. چند قطره روغن زیتون یا روغن بادام به آن اضافه کنید.
3. دست‌ها را 10-15 دقیقه در آب خیس کنید.
4. با حوله نرم دست‌ها را خشک کنید.
5. بلافاصله کرم یا روغن مرطوب کننده بزنید.

این کار را روزانه یا چند بار در هفته انجام دهید تا پوست نرم و سالم شود.

استفاده از کرم‌های ترمیم کننده

کرم‌هایی که حاوی اوره، اسید لاکتیک یا اسید سالیسیلیک هستند، می‌توانند به لایه برداری ملایم پوست مرده و مرطوب کردن پوست کمک کنند. همچنین کرم‌های حاوی پانتنول (پرو-ویتامین B5)، نیاسینامید (ویتامین B3) یا سرامید برای ترمیم و تقویت لایه محافظ پوست مفید هستند.

مکمل‌های غذایی

اگر کمبود ویتامین یا ماده معدنی دارید، ممکن است پزشک مکمل تجویز کند. مکمل‌های بیوتین، ویتامین E، روی و امگا-3 می‌توانند به بهبود سلامت پوست و ناخن کمک کنند. همیشه قبل از مصرف هر مکملی با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید برای شما مناسب است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در بیشتر موارد، پوسته شدن دور ناخن مشکل جدی نیست و با مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابد. اما در این شرایط باید به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید:

• پوسته شدن همراه با قرمزی شدید، تورم یا درد است.
• زخم ایجاد شده و بهبود نمی‌یابد.
• چرک یا ترشح از ناحیه مشاهده می‌شود.
• علائم عفونت مثل تب دارید.
• پوسته شدن خیلی گسترده است یا به سایر قسمت‌های بدن هم سرایت کرده.
• با مراقبت‌های خانگی طی چند هفته بهبود نمی‌یابد.
• مشکوک به بیماری پوستی مثل اگزما یا پسوریازیس هستید.
• تغییر رنگ، بافت یا شکل ناخن مشاهده می‌کنید.

پزشک می‌تواند علت اصلی مشکل را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند. در صورت نیاز ممکن است آزمایش خون برای بررسی کمبود ویتامین یا مشکلات هورمونی انجام شود.

🔥مقاله مرتبط

درمان جویدن ناخن؛ روش های مؤثر ترک عادت قدیمی

نکات مهم برای حفظ سلامت دست‌ها و ناخن‌ها

در فصل سرما

در هوای سرد، پوست دست‌ها خیلی سریع خشک می‌شود. حتماً دستکش بپوشید و از مرطوب کننده‌های غلیظ‌تر استفاده کنید. یک بطری کوچک کرم دست همیشه با خود داشته باشید.

هنگام استفاده از لاک ناخن

قبل از زدن لاک، یک لایه پایه (base coat) بزنید تا از تماس مستقیم مواد شیمیایی با ناخن و پوست اطراف آن جلوگیری شود. همچنین استراحت منظم به ناخن‌ها بدهید و همیشه لاک نداشته باشید.

برای کسانی که مانیکور و پدیکور می‌کنند

اگر به سالن زیبایی می‌روید، مطمئن شوید که ابزارها تمیز و ضدعفونی شده‌اند. همچنین به آرایشگر بگویید که کوتیکول را نچیند یا خیلی عقب نراند، چون این کار می‌تواند باعث آسیب و عفونت شود.

برای کودکان

کودکان هم ممکن است با این مشکل مواجه شوند، به خصوص اگر عادت به مکیدن انگشت یا گاز گرفتن داشته باشند. باید به آن‌ها یاد داد که این کارها اشتباه است و ناخن‌های آن‌ها را کوتاه نگه دارید. همچنین از کرم دست کودک مخصوص استفاده کنید.

نقش استرس در سلامت پوست

استرس و اضطراب می‌تواند به صورت غیرمستقیم بر سلامت پوست تأثیر بگذارد. زمانی که استرس دارید، ممکن است بیشتر دست‌های خود را بشویید، پوست را بکنید یا به طور ناخودآگاه با ناخن‌ها بازی کنید.

همچنین استرس باعث تغییرات هورمونی می‌شود که می‌تواند پوست را خشک‌تر کند. بنابراین مدیریت استرس از طریق ورزش، مدیتیشن، یوگا یا تفریحات می‌تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند.

🔥مقاله مرتبط

علت درد انگشت شست پا؛ آیا باید نگران باشیم؟

تأثیر آب و هوا

آب و هوا نقش مهمی در سلامت پوست دارد. در هوای خشک و سرد، پوست سریع‌تر رطوبت خود را از دست می‌دهد. استفاده از دستگاه رطوبت‌ساز در خانه و محل کار می‌تواند به حفظ رطوبت پوست کمک کند. در فصل گرما هم، قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب می‌تواند به پوست دست‌ها آسیب برساند. استفاده از کرم ضد آفتاب روی دست‌ها توصیه می‌شود.

ارتباط با سایر مشکلات سلامتی

گاهی پوسته شدن مداوم دور ناخن می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات سلامتی دیگر باشد:

• دیابت: افراد دیابتی معمولاً پوست خشک‌تری دارند و مستعد عفونت‌های پوستی هستند.
• مشکلات تیروئید: کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند باعث خشکی پوست شود.
• کم خونی: کمبود آهن می‌تواند بر سلامت پوست و ناخن تأثیر بگذارد.
• بیماری‌های خودایمنی: بیماری‌هایی مثل لوپوس یا اسکلرودرمی می‌توانند پوست را درگیر کنند.

اگر پوسته شدن دور ناخن همراه با علائم دیگری مثل خستگی، کاهش وزن، تغییر در ضربان قلب یا مشکلات گوارشی است، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

روش‌های طبیعی و سنتی

در طب سنتی، روش‌های مختلفی برای درمان خشکی و پوسته شدن پوست توصیه شده است:

• روغن بادام شیرین: مرطوب کننده قوی و سرشار از ویتامین E است.
• شیر و گلاب: مخلوط کردن شیر و گلاب و مالیدن آن روی دست‌ها می‌تواند پوست را نرم کند.
• آووکادو: پوره آووکادو حاوی چربی‌های مفید و ویتامین‌هاست که برای پوست خشک عالی است.
• خیار: خیار خواص مرطوب کننده و خنک کننده دارد و می‌تواند برای پوست ملتهب مفید باشد.

این روش‌ها را می‌توانید در کنار مراقبت‌های معمولی امتحان کنید، اما اگر مشکل جدی است، به پزشک مراجعه کنید.

نکته پایانی

پوسته شدن دور ناخن مشکل شایعی است که معمولاً با مراقبت‌های ساده قابل پیشگیری و درمان است. مهم‌ترین نکته، مرطوب نگه داشتن پوست، محافظت از دست‌ها در برابر مواد شیمیایی و ترک عادات مضر است. با رعایت این نکات، می‌توانید دست‌ها و ناخن‌های سالم و زیبایی داشته باشید.

سوالات متداول