فشار خون بالا چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص، درمان و پیشگیری
فشار خون چیست؟
اندازگیری فشار خون نشان می دهد که چه مقدار خون از رگ های شما عبور می کند. در فردی که دچار فشار خون بالا یا پرفشاری خون است سطح این اندازه گیری بالا است. هرچه شریان ها باریک تر باشند میزان این فشار بالاتر می رود. این بیماری در طولانی مدت می تواند به سلامت قلب آسیب وارد کند. فشار خون معمولا سال ها بدون هیچ علائم و نشانه ای بروز پیدا می کند و در طولانی مدت می تواند به رگ های خونی، مغز، کلیه، چشم ها و قلب آسیب وارد کند.
تشخیص زود هنگام این بیماری بسیار مهم و حائز اهمیت است. اندازه گیری منظم فشار خون می تواند به شما در تشخیص به موقع این بیماری کمک کند. در صورتی که فشار خون شما بالا است باید به مدت یک هفته روزانه در دو نوبت در ساعات مشخصی از شبانه روز فشار خون خود را بررسی کنید و در صورتی که در تمام این مدت فشار شما بالاتر از اندازه نرمال باشد، حتما باید به یک پزشک مراجعه کنید.
درمان پرفشاری خون شامل داروهای تجویزی و تغییر در شیوه زندگی می باشد. اگر این بیماری درمان نشود می تواند باعث بروز سکته قلبی و مغزی در افراد شود.
علائم پر فشاری خون
این بیماری به طور کلی یک بیماری خاموش می باشد. بسیاری از افرادی که پرفشاری خون را تجربه کرده اند علائم خاصی را گزارش نکرده اند. اما علائم این بیماری بعد از سال های طولانی بروز پیدا می کنند. علائم پر فشاری خون عبارتند از:
- سردرد
- تنگی نفس
- خون دماغ
- گرگرفتگی
- سرگیجه
- درد در قفسه سینه
- ایجاد مشکل در بینایی
- مشاهده خون در ادرار
بهترین راه برای اطلاع از این بیماری بررسی منظم فشار خون است. اگر سابقه خانوادگی در بیماری های قلبی دارید و یا در معرض خطر هستید حتما فشار خود را ۲ بار در سال بررسی کنید تا در صورت وجود مشکل بتوانید زودتر اقدام به درمان نمایید.
چه چیزی باعث بروز این بیماری می شود؟
به طور کلی دو نوع پر فشاری خون داریم که علت بروز هریک از آن ها متفاوت است. در ادامه این موضوع به بررسی کامل این موارد می پردازیم.
فشار خون اولیه:
معمولا دلیل خاصی برای این نوع فشار خون وجود ندارد و سال ها طول می کشد تا علائم آن بروز پیدا کند. بیشتر افرادی که دچار پر فشاری خون می باشند به این نوع فشار خون مبتلا می شوند. همانطور که گفتیم هنوز دلیل مشخصی برای این بیماری یافت نشده است اما محققان بیان می کنند که مجموعه ای از عوامل وجود دارند که می توانند باعث بروز پرفشاری خون شوند این عوامل عبارتند از:
- ژن ها: برخی افراد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به فشار خون هستند. این مشکل می تواند به دلیل جهش ژنتیکی، ناهنجاری های ژنتیکی و یا از والدین به کودکان رسیده باشد.
- تغییرات جسمی: برخی از بیماری ها و نیز افزایش سن می تواند سبب بروز پرفشاری خون شود. به هم ریختن هر شرایطی در بدن باعث می شود شما دچار مشکل شوید. به طور مثال در صورتی که عملکرد کلیه ها به دلیل کهولت سن با مشکل رو به رو می شود تعادل طبیعی نمک و مایعات در بدن فرد به هم می ریزد، این تغییرات می تواند باعث ایجاد پرفشاری خون شود.
- شرایط محیطی: عدم انجام فعالیت های بدنی، رژیم های بد غذایی، افزایش وزن، چاقی و به طور کلی الگوی نادرست زندگی می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
فشار خون ثانویه:
فشار خون ثانویه اغلب به سرعت رخ می دهد و شدت آن شدیدتر و بیشتر از فشار خون اولیه می باشد. شرایط ایجاد فشار خون ثانویه عبارتند از:
- بیماری های کلیوی
- بیماری های مادرزادی قلب
- انسداد عروق
- مشکلات تیروئید
- عوارض جانبی مصرف برخی داروها
- استفاده از مواد مخدر
- مصرف الکل
- سرطان غدد
چگونه بیماری فشار خون تشخیص داده می شود؟
تشخیص این بیماری بسیار ساده است، تنها کافیست به یکی از مراکز درمانی مراجعه نمایید و درخواست کنید که فشار خون شما را اندازه گیری کنند. این روش ساده ترین راه برای تشخیص به موقع ابتلا به این بیماری می باشد.
در صورتی که فشار خون شما بالا باشد پزشک به شما اطلاع خواهد داد. در این صورت توصیه می شود که فشار خون خود را به مدت یک هفته مرتب بررسی کنید. گاهی ممکن است فشار خون شما به دلیل استرس بالا باشد. بررسی مرتب فشار خون می تواند مشخص کند که شما به این بیماری مبتلا هستید یا خیر. به طور کلی یک بار بالا بودن فشار خون دلیل بر وجود بیماری نیست و اثبات این موضوع نیاز به شواهد و آزمایشات بیشتری دارد.
روش های دیگر تشخیص بیماری عبارتند از:
- آزمایش ادرار
- آزمایش خون و بررسی کلسترول خون
- سونوگرافی کلیه و قلب
- تست نوار قلب
این آزمایشات به پزشک کمک می کند تا در صورتی که به فشار خون ثانویه مبتلا هستید آن را به موقع تشخیص دهد و بتواند درمان های مناسب را ارائه دهد. درمان به موقع فشار خون باعث می شود خطر آسیب به اندام های بدن و بروز سکته کاهش پیدا کند.
روش های درمانی فشار خون بالا
در صورتی که ثابت شود شما به پر فشاری خون مبتلا هستید پزشک معالج از شما می خواهد که سبک زندگی خود را تغییر دهید، در صورتی که این تغییرات برای درمان شما کافی نباشد پزشک داروهای را برای رفع مشکل شما ارائه خواهد کرد.
داروها
داروهای فشار خون به طور معمول در ابتدا به صورت آزمایشی تجویز می شوند و در صورتی که بیمار نتیجه مطلوب از دارو نگیرد پزشک آن را تغییر می دهد و دارو های دیگر را امتحان می کند تا اینکه بتواند به روشی موثر برای کنترل فشار خون دست یابد.
برخی از داروهای مورد استفاده در درمان فشار خون بالا عبارتند از:
- مسدود کننده های بتا: این دسته از داروها باعث می شوند قلب کند تر کار کند، ضربان قلب شما کاهش یابد و در نتیجه آن فشار خون فرد بیمار کم شود. این دسته از داروها همچنین باعث می شوند برخی هورمون هایی که سبب بالا رفتن فشار خون می شوند نیز کاهش پیدا کنند.
- دیورتیک ها: یکی از عوامل بروز فشار خون وجود مقادیر زیاد سدیم و مایعات اضافی در بدن است. این دسته از دارو ها به کلیه ها کمک می کنند سدیم اضافی بدن را خارج کنند تا فشار خون بیمار کاهش پیدا کند.
- مسدود کنند های کلسیم: این داروها از ورود کلسیم به قلب جلوگیری می کنند. این موضوع منجر به کاهش ضربان قلب و در نتیجه کاهش فشار خون می شود.
داروهای مورد استفاده در درمان پر فشاری خون انواع مختلف دیگری نیز دارند که ما تنها برخی از آن ها به شما معرفی کرده ایم. تشخیص داروی مناسب برای بیمار بر عهده پزشک متخصص می باشد.
روش های خانگی برای درمان پر فشاری خون
همان طور قبلا هم ذکر کردیم تغییر در سبک زندگی می تواند در کنترل بیماری فشار خون بسیار موثر باشد. راهکار های مهم در تغییر سبک زندگی عبارتند از:
رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی یکی از مهم ترین عوامل برای کاهش فشار خون است. رژیم غذایی سالم می تواند به افراد کمک کند که فشار خون خود را کنترل کنند و عوارض ناشی از این بیماری مانند سکته قلبی و مغزی را کاهش دهند. برخی از مواد غذایی سالم عبارتند از:
ورزش کنید: ورزش کردن و انجام فعالیت های بدنی باعث می شود که وزن شما کاهش پیدا کند و از ابتلا به چاقی جلوگیری می کند. ورزش کردن همچنین کمک می کند که استرس شما کمتر شود و سلامت قلب نیز تامین گردد. به همین منظور به افراد با فشار خون بالا توصیه می کنیم که حداقل ۵ روز در هفته به مدت ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشند.
شما می توانید با استفاده از برنامه تمرینی های زیر، ورزش را شروع کنید:
لاغر شوید: چاقی و اضافه وزن از عوامل مهم در ابتلا به پرفشاری خون می باشند. در صورتی که چاق هستید و یا اضافه وزن دارید حتما برای کاهش وزن خود برنامه ریزی کنید. کاهش وزن می تواند در تنظیم فشار خون به شما کمک کند.
برای لاغر شدن و کاهش وزن، توصیه می کنیم از برنامه های ورزشی زیر استفاده کنید:
استرس خود را مدیریت کنید: کاهش استرس باعث کنترل فشار خون می شود. ورزش کردن، انجام یوگا، مراقبه، تنفس عمیق و ماساژ دادن از روش هایی هستند که می توانند در مدیریت استرس به افراد کمک کنند. داشتن خواب کافی نیز می تواند باعث کاهش سطح استرس شود.
سیگار نکشید: مصرف سیگار را کنار بگذارید. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو باعث آسیب به اندام های بدن و رگ های خونی می شود و می تواند فشار خون شما را بالا ببرد.
مصرف الکل را کنار بگذارید: اگر به طور مرتب الکل و مشروبات الکلی مصرف می کنید مراقب باشید. نوشیدن مواد الکلی باعث بالا رفتن فشار خون در شما می شود.
توصیه های غذایی برای افراد مبتلا به این بیماری
یکی از ساده ترین و موثر ترین راه برای تنظیم فشار خون و جلوگیری از ابتلا به این بیماری، رژیم غذایی می باشد. توجه به غذاهای مصرفی می تواند در کنترل و نیز درمان فشار خون بسیار مهم باشد. در ادامه می خواهیم نکات مهم غذایی را مورد بررسی قرار دهیم.
گوشت کمتری بخورید:
رژیم های گیاهی می توانند به شما در کاهش سدیم و چربی خون کمک کنند. همچنین مصرف گیاهان و سبزیجات باعث کاهش وزن و جلوگیری از چاقی می شود. پزشکان به افراد مبتلا به این بیماری توصیه می کنند که از مصرف گوشت و لبنیات پر چرب خودداری کنند و در مقابل مصرف میوه و سبزیجات خود را افزایش دهند. به جای گوشت قرمز از پروتئین های کم چرب نظیر ماهی و مرغ و نیز پروتیئن های گیاهی استفاده نمایید.
اگر در مورد خوردن یا نخوردن گوشت به اطلاعات بیشتری نیاز دارید، مقاله مقابل را از دست ندهید: خوردن گوشت خوب است یا بد؟
مصرف نمک را کاهش دهید:
نمک یکی از اصلی ترین دلایل در ابتلا به فشار خون می باشد. اگر به بیماری قلبی و پر فشاری خون مبتلا هستید، مقدار نمک مصرفی روزانه خود را کم کنید. از غذاهای آماده، کنسرو شده و فرآوری شده استفاده نکنید و به هنگام طبخ غذا نمک کمتری مصرف کنید.
کمتر شیرینی بخورید:
غذاها و نوشیدنی های قندی کالری فراوانی دارند و می توانند سبب افزایش وزن در شما شوند. میوه ها و شکلات تلخ را جایگزین شیرینی و مواد قندی کنید. مطالعات نشان داده است که مصرف شکلات تلخ می تواند فشار خون را کاهش دهد.
پر فشاری خون در دوران بارداری
افزایش بیش از حد فشار خون در مادران باردار می تواند عوارض جانبی فراوانی از جمله تولد نوزدان زودرس با وزن کم را به همراه داشته باشد. فشار خون در این زنان همچنین می تواند سبب بروز مشکلات کلیه شود. اگر قصد بارداری دارید و یا در دوران بارداری به سر می برید مراقب فشار خون خود باشید.
عوارض جانبی بالا بودن فشار خون
همانطور که می دانید فشار خون یک بیماری خاموش می باشد که گاهی سال ها طول می کشد تا علائم آن بروز پیدا کنند. در صورتی که فشار خون درمان نشود ممکن است عوارض جدی به دنبال داشته باشد. این عوارض عبارتند از:
- آسیب به عروق و شریان های بدن: شریان ها در افراد سالم انعطاف پذیر هستند و جریان خون را به راحتی به تمامی اندام های بدن می رسانند. اما ابتلا به پر فشاری خون باعث می شود این شریان ها سفت شوند و انعطاف خود را از دست بدهند در نتیجه گردش خون در بدن با مشکل رو به رو خواهد شد. این انسداد شریانی می تواند خطر ابتلا به سکته قلبی و مغزی را افزایش دهد.
- آسیب به قلب: فشار خون زیاد باعث سخت شدن عملکرد قلب می شود. در افراد مبتلا به پرفشاری خون، قلب به دلیل پمپاژ زیاد خون بزرگ تر می شود. بزرگ شدن عضله قلب عوارضی از جمله نارسایی قلبی، حمله قلبی، بهم ریختن ضربان قلب و خطر مرگ را به دنبال دارد.
- آسیب به مغز: جریان خون سالم برای حفظ سلامت مغز بسیار مهم و حیاتی می باشد. در افراد با فشار خون بیش از حد، مغز دچار آسیب دیدگی می شود و این موضوع می تواند عوارضی از جمله کاهش توانایی یادگیری، یادآوری و حافظه، صحبت کردن و استدلال را به دنبال داشته باشد.
نکاتی برای پیشگیری از ابتلا
برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری باید عوامل خطر آفرین را کاهش دهید. در پایان قصد داریم نکاتی در باره کاهش خطر ابتلا به این بیماری را برای شما بیان کنیم.
- غذاهای گیاهی را جایگزین غذاهای گوشتی کنید.
- نیمی از بشقاب خود را به سالاد و سبزیجات اختصاص دهید.
- شکر و مواد قندی کمتری مصرف کنید.
- تناسب اندام خود را حفظ کنید و مراقب افزایش وزنتان باشید.
- فشار خون خود را به صورت دوره ای چک کنید.
- مصرف روزانه نمک را کاهش دهید.
- استرس و اضطراب خود را کنترل کنید.
- خوب بخوابید.
- ورزش کنید.
