شوره مژه یا بلفاریت: علل، علائم و نحوه درمان
شوره مژه یا بلفاریت، التهاب پلک‌ها به ویژه در لبه آن‌هاست و می‌تواند باعث خارش، سوزش، قرمزی و پوسته‌ریزی در مژه‌ها شود. این عارضه شایع است و می‌تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد. درک علل و عوامل تشدید کننده این مشکل، به انتخاب روش‌های درمانی مناسب و پیشگیری از بروز مجدد آن کمک می‌کند.
علت شوره مژه
- عفونت‌های باکتریایی: باکتری‌هایی مانند استافیلوکوک که به طور طبیعی روی پوست وجود دارند، می‌توانند در لبه پلک‌ها تجمع کرده و باعث التهاب و شوره شوند.
- مشکلات پوستی: برخی از بیماری‌های پوستی مانند درماتیت سبورئیک (نوعی اگزما) و پسوریازیس می‌توانند باعث ایجاد شوره در مژه‌ها و ابروها شوند. این بیماری‌ها معمولاً با خارش، قرمزی و پوسته‌ریزی در سایر نقاط بدن نیز همراه هستند.
- آلرژی‌ها: واکنش‌های آلرژیک به مواد آرایشی، شامپوها، قطره‌های چشمی، لنزهای تماسی یا سایر مواد محرک می‌تواند منجر به التهاب پلک و شوره مژه شود.
- خشکی چشم: خشکی چشم می‌تواند باعث تحریک و التهاب پلک‌ها شده و احتمال بروز شوره مژه را افزایش دهد. خشکی چشم معمولاً با احساس سوزش، خارش، و وجود جسم خارجی در چشم همراه است.
- اختلال عملکرد غدد چربی: غدد میبومین موجود در لبه پلک‌ها، وظیفه تولید چربی برای مرطوب نگه داشتن چشم‌ها را بر عهده دارند. اختلال در عملکرد این غدد می‌تواند منجر به خشکی و التهاب پلک و در نتیجه شوره مژه شود.
- بهداشت نامناسب: عدم رعایت بهداشت پلک‌ها و مژه‌ها می‌تواند باعث تجمع چربی، گرد و غبار، سلول‌های مرده پوست و باکتری‌ها شده و احتمال بروز بلفاریت را افزایش دهد.
- سایر عوامل: برخی از عوامل دیگر مانند تغییرات هورمونی، استرس، و کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز می‌توانند در بروز بلفاریت نقش داشته باشند.
علائم شوره مژه
- پوسته‌های سفید یا زرد رنگ: این پوسته‌ها در لبه پلک‌ها و لابه‌لای مژه‌ها دیده می‌شوند و ظاهری شبیه به شوره سر دارند.
- خارش و سوزش: پلک‌ها دچار خارش و سوزش می‌شوند و فرد احساس ناراحتی می‌کند.
- قرمزی پلک: لبه پلک‌ها قرمز و ملتهب می‌شوند.
- ریزش مژه: مژه‌ها ممکن است نازک و شکننده شوند و دچار ریزش شوند.
- احساس جسم خارجی در چشم: فرد احساس می‌کند که چیزی مانند شن یا خرده شیشه در چشمش وجود دارد.
- آبریزش چشم: چشم‌ها بیش از حد اشک تولید می‌کنند.
- خشکی چشم: در برخی موارد، شوره مژه می‌تواند منجر به خشکی چشم شود.
- حساسیت به نور: چشم‌ها به نور حساس می‌شوند و فرد احساس ناراحتی می‌کند.
- تاری دید: در موارد شدید، شوره مژه می‌تواند باعث تاری دید شود.
روش‌های درمان
درمان شوره مژه یا بلفاریت، بسته به علت اصلی آن متفاوت است. با این حال، به طور کلی، درمان‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
بهداشت پلک‌ها:
- کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم به مدت 5 تا 10 دقیقه، چند بار در روز، می‌تواند به نرم شدن پوسته‌ها و باز شدن غدد چربی مسدود شده کمک کند.
- شستشوی پلک‌ها: پلک‌ها را با استفاده از شامپو بچه رقیق شده و یک دستمال نرم یا گوش پاک کن به آرامی تمیز کنید. این کار را می‌توانید یک یا دو بار در روز انجام دهید.
- اجتناب از تحریک کننده‌ها: از استفاده از لوازم آرایشی چشم، لنزهای تماسی و سایر موادی که می‌توانند باعث تحریک پلک‌ها شوند، خودداری کنید.
درمان دارویی:
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت وجود عفونت باکتریایی، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی تجویز کند.
- کورتیکواستروئیدها: در موارد شدیدتر، ممکن است از کورتیکواستروئیدهای موضعی برای کاهش التهاب استفاده شود.
- قطره‌های اشک مصنوعی: اگر شوره مژه باعث خشکی چشم شده باشد، پزشک ممکن است قطره‌های اشک مصنوعی تجویز کند.
سایر درمان‌ها:
- ماساژ پلک: ماساژ آرام پلک‌ها می‌تواند به بهبود جریان خون و تخلیه غدد چربی کمک کند.
- تغذیه مناسب: مصرف غذاهای سالم و متعادل می‌تواند به بهبود سلامت پوست و کاهش التهاب کمک کند.
- استراحت کافی: استراحت کافی و دوری از استرس می‌تواند به بهبود علائم شوره مژه کمک کند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
شوره مژه یا بلفاریت معمولا یک مشکل آزاردهنده است که با رعایت بهداشت پلک و درمان‌های خانگی قابل کنترل است. با این حال، در برخی موارد لازم است که به پزشک متخصص چشم مراجعه کنیم. در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:
- تشدید علائم: اگر علائم شوره مژه پس از چند روز مراقبت و درمان‌های خانگی بهبود نیافتند و یا حتی بدتر شدند، حتما به پزشک مراجعه کنید.
- علائم جدید: اگر علاوه بر علائم شایع شوره مژه، علائم جدیدی مانند درد شدید، تورم چشم، کاهش بینایی، حساسیت شدید به نور و یا ترشحات چرکی از چشم را تجربه کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
- عود مکرر: اگر شوره مژه به طور مکرر عود می‌کند و یا پس از درمان دوباره ظاهر می‌شود، لازم است که به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی آن مشخص شود.
- مشکلات زمینه‌ای: اگر به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های خود ایمنی و یا مشکلات پوستی مبتلا هستید، در صورت بروز شوره مژه حتما به پزشک مراجعه کنید، زیرا این بیماری‌ها می‌توانند باعث تشدید شوره مژه شوند.
- عدم بهبود با درمان‌های خانگی: اگر پس از چند هفته استفاده از درمان‌های خانگی مانند کمپرس گرم و شستشوی پلک‌ها، هیچ بهبودی در علائم شوره مژه مشاهده نکردید، لازم است که به پزشک مراجعه کنید.
- نگرانی: در هر صورت اگر در مورد شوره مژه خود نگران هستید و یا سوالی دارید، بهتر است که با پزشک متخصص چشم مشورت کنید.
نکات تمکیلی
شوره مژه یا بلفاریت یک عارضه شایع است که با پوسته‌های ریز در لبه پلک‌ها و مژه‌ها، خارش، سوزش، قرمزی و گاهی ریزش مژه همراه است. علل مختلفی از جمله عفونت‌های باکتریایی، مشکلات پوستی، خشکی چشم و آلرژی‌ها می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. درمان این عارضه شامل رعایت بهداشت پلک‌ها با کمپرس گرم و شستشوی ملایم با شامپو بچه رقیق شده، و در صورت لزوم، استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا کورتیکواستروئیدها است.
در برخی موارد، شوره مژه می‌تواند مزمن شود و نیاز به مراقبت طولانی‌مدت داشته باشد. در صورت تشدید علائم، بروز علائم جدید مانند درد شدید یا کاهش بینایی، عود مکرر یا عدم بهبود با درمان‌های خانگی، حتماً باید به پزشک متخصص چشم مراجعه کرد. برای پیشگیری از شوره مژه، رعایت بهداشت پلک‌ها، استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی مناسب و تجدید آن‌ها، و در صورت لزوم، استفاده از اشک مصنوعی برای جلوگیری از خشکی چشم توصیه می‌شود.
