بهترین داروها برای گرفتگی بینی | درمان کیپ شدن بینی

گرفتگی بینی یا همان «بینی مسدود شده» یکی از ناراحت‌کننده‌ترین مشکلات روزمره است که تقریبا همه ما تجربه‌اش را داشته‌ایم. وقتی بینی کیپ می‌شود، نفس کشیدن سخت‌تر شده، حس بویایی کاهش پیدا می‌کند و خواب شبانه مختل می‌شود. این مشکل ممکن است در اثر سرماخوردگی، آلرژی، سینوزیت، تغییرات آب‌وهوایی یا حتی مصرف برخی داروها به‌وجود بیاید. بسیاری از افراد در این مواقع به‌دنبال داروهای مؤثر و سریع برای باز کردن بینی می‌گردند تا بتوانند راحت‌تر نفس بکشند و خواب بهتری داشته باشند.

درمان گرفتگی بینی فقط به داروهای شیمیایی محدود نمی‌شود؛ در واقع ترکیبی از داروهای ضداحتقان، اسپری‌ها، بخورها و حتی درمان‌های خانگی می‌تواند مؤثر باشد. نکته مهم این است که بدانیم کدام داروها واقعا مؤثرند و استفاده طولانی از برخی از آن‌ها ممکن است باعث وابستگی یا تشدید مشکل شود. در ادامه این مقاله، با بهترین داروها و روش‌های درمانی برای باز کردن بینی گرفته آشنا می‌شویم.

داروهای گرفتگی بینی

داروهای ضداحتقان (ضد گرفتگی) بینی 💊

داروهای ضداحتقان یا دِکونژستانت‌ها جزو اولین گزینه‌هایی هستند که هنگام گرفتگی بینی استفاده می‌شوند. این داروها با کاهش التهاب و تورم در رگ‌های خونی بینی باعث می‌شوند مسیر تنفس بازتر شود.

یکی از معروف‌ترین داروهای این دسته، سودوافدرین (Pseudoephedrine) است که در داروهایی مثل سودافد (Sudafed) یافت می‌شود. این دارو معمولاً به‌صورت قرص یا شربت مصرف می‌شود و اثر آن ظرف ۳۰ دقیقه شروع می‌شود. سودوافدرین می‌تواند گرفتگی ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی را کاهش دهد اما باید با احتیاط مصرف شود، چون ممکن است باعث تپش قلب یا بی‌خوابی شود.

نوع دیگر، فنیل‌افرین (Phenylephrine) است که در داروهای سرماخوردگی عمومی مثل «استامینوفن سرماخوردگی» وجود دارد. گرچه اثرش نسبت به سودوافدرین کمتر است، اما برای افرادی که مشکلات قلبی دارند، ایمن‌تر محسوب می‌شود.

همچنین اسپری‌های ضداحتقان بینی مانند اکسی‌متازولین (Oxymetazoline) و نفازولین (Naphazoline) نیز بسیار محبوب‌اند. این اسپری‌ها مستقیماً در بینی استفاده می‌شوند و تأثیر بسیار سریعی دارند؛ اغلب در چند دقیقه بینی را باز می‌کنند. اما توجه داشته باشید که نباید بیش از سه روز از آن‌ها استفاده کنید، چون استفاده طولانی باعث وابستگی دارویی و بدتر شدن گرفتگی می‌شود.

در کل، داروهای ضداحتقان برای استفاده کوتاه‌مدت عالی‌اند، اما برای درمان بلندمدت مناسب نیستند و باید با نظر پزشک مصرف شوند.

اسپری‌های بینی حاوی کورتون 🌿

وقتی گرفتگی بینی به‌خاطر آلرژی، سینوزیت یا التهاب مزمن باشد، اسپری‌های حاوی کورتون می‌توانند مؤثرترین گزینه باشند. این اسپری‌ها مستقیماً روی مخاط بینی اثر می‌گذارند و تورم و التهاب را کاهش می‌دهند.

نمونه‌های رایج این داروها عبارت‌اند از فلوکسوناز (Flixonase)، نازونکس (Nasonex) و بودزوناید (Budesonide). این اسپری‌ها برخلاف اسپری‌های ضداحتقان، برای استفاده طولانی‌مدت طراحی شده‌اند و وابستگی ایجاد نمی‌کنند.

استفاده روزانه از این اسپری‌ها باعث کاهش تدریجی التهاب می‌شود، اما اثر آن‌ها معمولاً پس از چند روز یا حتی یک هفته نمایان می‌شود. به همین دلیل، اگر دنبال نتیجه سریع هستید، باید آن را با روش‌های دیگر ترکیب کنید.

کورتون‌های بینی نسبت به قرص‌های کورتونی ایمن‌ترند، زیرا جذب سیستمیک کمتری دارند و معمولاً عوارضشان محدود به خشکی یا تحریک خفیف بینی است.

اگر گرفتگی بینی‌تان دائمی یا ناشی از آلرژی فصلی است، اسپری‌های کورتونی گزینه‌ای مؤثر و ایمن به شمار می‌آیند.

آنتی‌هیستامین‌ها برای رفع گرفتگی بینی ناشی از آلرژی 🤧

در بسیاری از افراد، گرفتگی بینی ناشی از آلرژی‌های فصلی یا حساسیت به گرد و غبار، حیوانات یا مواد شیمیایی است. در این حالت، آنتی‌هیستامین‌ها بهترین دارو محسوب می‌شوند.

داروهایی مانند ستیریزین (Cetirizine)، لوراتادین (Loratadine)، فکسوفنادین (Fexofenadine) و دس‌لوراتادین (Desloratadine) باعث کاهش عطسه، آبریزش و تورم بینی می‌شوند. بیشتر این داروها خواب‌آور نیستند و می‌توان روزانه مصرفشان کرد.

اگر آلرژی شدیدتر باشد، پزشک ممکن است آنتی‌هیستامین‌های قوی‌تر یا ترکیبی با ضداحتقان تجویز کند (مثلاً کلاریتین‌دی یا زایرتک‌دی).

استفاده منظم از آنتی‌هیستامین‌ها به کاهش التهاب مزمن بینی و باز شدن مجاری تنفسی کمک زیادی می‌کند. البته اگر گرفتگی بینی‌تان ناشی از سرماخوردگی است و ربطی به آلرژی ندارد، این داروها تأثیر چندانی نخواهند داشت.

شست‌وشوی بینی با محلول نمکی یا سرم شست‌وشو 🧂

گاهی بهترین دارو برای گرفتگی بینی، اصلاً دارو نیست! شست‌وشوی بینی با محلول نمکی (سالین) یکی از طبیعی‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای باز کردن بینی است.

شست‌وشوی بینی باعث پاک شدن ترشحات اضافی، گرد و غبار و عوامل آلرژی‌زا از داخل مجاری بینی می‌شود. این کار به باز شدن راه تنفس و کاهش التهاب کمک می‌کند.

سرم‌های شست‌وشو در داروخانه‌ها به شکل اسپری، قطره یا بطری‌های مخصوص موجودند. همچنین می‌توانید محلول خانگی تهیه کنید (یک لیوان آب ولرم + نصف قاشق چای‌خوری نمک بدون ید + کمی جوش‌شیرین).

این روش برای کودکان، زنان باردار و افرادی که نمی‌خواهند داروی شیمیایی مصرف کنند بسیار مناسب است. همچنین می‌توان آن را همراه سایر داروها استفاده کرد تا تأثیرشان بیشتر شود.

استفاده روزانه از سالین باعث مرطوب ماندن مجاری بینی و پیشگیری از خشکی یا التهاب نیز می‌شود.

بخور دادن و استفاده از داروهای گیاهی 🌿💧

بخور دادن یکی از قدیمی‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای رفع گرفتگی بینی است. بخار گرم به شل شدن ترشحات کمک می‌کند و باعث باز شدن مجاری بینی می‌شود.

می‌توانید در بخور خود از گیاهان یا اسانس‌هایی مثل اکالیپتوس، نعناع فلفلی، بابونه یا آویشن استفاده کنید. این گیاهان خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارند و تنفس را آسان‌تر می‌کنند.

همچنین مصرف چای‌های گیاهی گرم مثل چای زنجبیل، نعناع یا عسل‌لیمو می‌تواند مجاری تنفسی را باز و بدن را هیدراته نگه دارد.

اگر از بخور برقی یا ظرف آب داغ استفاده می‌کنید، حتماً مراقب باشید تا دچار سوختگی نشوید. بهتر است بخار را از فاصله مناسب تنفس کنید.

در مجموع، بخور و گیاهان دارویی درمانی طبیعی، ارزان و مؤثر برای گرفتگی بینی هستند، به‌ویژه در مواقعی که نمی‌خواهید داروی شیمیایی مصرف کنید.

درمان‌های خانگی ساده برای بینی گرفته 🏠

در کنار داروها، روش‌های خانگی نیز می‌توانند به باز شدن بینی کمک کنند. برای مثال، خوابیدن با بالش بلندتر باعث می‌شود ترشحات به‌جای تجمع در بینی، به سمت پایین حرکت کنند.

نوشیدن مایعات زیاد مانند آب گرم، دمنوش یا سوپ، ترشحات بینی را رقیق‌تر می‌کند و تنفس را آسان‌تر می‌سازد.

استفاده از کمپرس گرم روی بینی و پیشانی نیز جریان خون را بهبود داده و گرفتگی را کاهش می‌دهد.

برخی افراد از روغن نعناع یا روغن اکالیپتوس برای ماساژ سینوس‌ها استفاده می‌کنند که حس خنکی و باز شدن بینی می‌دهد.

و در نهایت، استراحت کافی و پرهیز از دخانیات و هوای خشک می‌تواند روند بهبودی را سریع‌تر کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در بیشتر موارد، گرفتگی بینی در عرض چند روز برطرف می‌شود. اما اگر بیش از ده روز طول کشید یا همراه با تب، ترشحات زرد و غلیظ، یا درد شدید صورت بود، ممکن است نشانه‌ی سینوزیت یا عفونت باکتریایی باشد.

در این شرایط، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک یا داروهای قوی‌تر تجویز کند. همچنین اگر گرفتگی بینی دائمی است، احتمال پولیپ بینی، آلرژی مزمن یا انحراف تیغه بینی وجود دارد که نیاز به بررسی تخصصی دارد.

همچنین، اگر از اسپری‌های ضداحتقان بیش از سه روز استفاده کرده‌اید و بینی‌تان بدون دارو باز نمی‌شود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول