سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
سندرم مرگ ناگهانی نوزاد زمانی اتفاق می‌افتد که نوزاد بدون هیچ دلیل خاصی در طول خواب جان خود را از دست می دهد. این حادثه دلخراش و دردناک در نوزادانی که کمتر از ۱۲ ماه دارند به وقوع می پیوندد. به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد «مرگ گهواره ای» نیز گفته می شود. دلیل این نام گذاری آن است که اغلب نوزادان جان خود را در طول خواب و در گهواره از دست می دهند.
تا کنون علت اصلی این سندرم ناشناخته مانده است، اما چنین به نظر می آید که دلیل بروز این حادثه وجود برخی ناهنجارهای مغزی در نوزادان است که باعث ایجاد اختلال در کنترل تنفس و عدم بیدار شدن به موقع نوزاد می شود.
یکی از پیشنهادات مهم برای پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد این است که فرزند خود را به پشت بخوابانید. در حالتی که نوزاد را به پهلو می خوابانید، احتمال اینکه فرزند شما در طول خواب بچرخد و صوتش با بالش تماس داشته باشد زیاد است و این امر می تواند باعث خفگی نوزاد در طول خواب شود. به همین دلیل توصیه می شود که نوزادان را به طور طولانی در گهواره، کالسکه و یا در صندلی های مخصوص خودرو به پهلو نخوابانید.
دلایل بروز سندرم مرگ ناگهانی در نوزاد
به طور کلی دلایل مختلفی از جمله عوامل فیزیکی و جسمانی نوزاد و شرایط محیطی می توانند زمینه ساز بروز این حادثه باشند. در ادامه این دلایل را بررسی خواهیم کرد:
دلایل جسمانی
از مهم ترین علل جسمانی و فیزیکی این سندرم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کم وزن بودن نوزاد در هنگام تولد: نوزادان زودرس، نارس و یا چند قلوها می توانند باعث آسیب های مغزی شوند، زیرا نوزادان در دوران جنینی فرصت و شرایط کافی برای بلوغ کامل مغزی را نداشته اند. بنابراین مغز آن ها کنترل کافی بر عملکردهای غیر ارادی و طبیعی مانند تنفس و ضربان قلب نخواهند داشت.
- اختلالات مغزی مادرزادی: نوزادانی که با اختلالات و ناهنجاری های مغزی متولد می شوند، احتمال مرگ ناگهانی در آنان بیشتر از سایر نوزادان است، زیرا بخشی از مغز که کنترل تنفس و بیدار شدن در هنگام خواب را بر عهده دارد به درستی عمل نمی کند و این مسئله باعث بروز حادثه می شود.
- داشتن عفونت های تنفسی شدید: مشاهدات نشان داده اند که بسیاری از نوزادانی که جان خود را از دست داده اند، اخیرا دچار سرماخوردگی و عفونت های شدید ریوی شده اند.
دلایل محیطی
قرار دادن نوزاد در وضیعت های خطرناک و نیز برخی دیگر از عوامل محیطی مانند شرایط تشک نوزاد، می توانند سبب بروز سندرم مرگ ناگهانی نوزاد شوند.
سایر شریط خطر آفرین برای نوزادان عبارتند از:
- خواباندن نوزاد روی تشک خیلی نرم: احتمال اینکه نوزاد به دلیل خوابیدن روی برخی سطوح خیلی نرم دچار خفگی شود بسیار زیاد است.
- قرار دادن نوزاد روی تخت خواب مشترک: خواباندن نوزاد در تخت مشترک می تواند احتمال مرگ او را افزایش دهد. توصیه می شود که فرزند خود را در دوران نوزادی در اتاق خواب خود و بر روی تخت جداگانه قرار دهید.
- دمای بالای محیط: گرم کردن بیش از حد اتاق یا پوشاندن لباس‌های فراوان در حین خواب می‌تواند خطر این واقعه را افزایش دهد.
- خوابیدن نوزاد روی شکم یا پهلو: همانطور که در ابتدای مقاله نیز به این موضوع اشاره کردیم، بهتر است که فرزند خود را در هنگام خوابیدن به پشت قرار دهید.
چه نوزادانی بیش از همه در معرض این خطر قرار دارند؟
با وجود اینکه این مسئله ممکن است برای هر نوزادی اتفاق بیفتد، اما محققان بر این باورند که برخی عوامل وجود دارند که می توانند خطر این حادثه را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:
- سن: نوزادان دو تا چهار ماهه بیش از سایر نوزادان در معرض خطر هستند.
- جنسیت: عارضه سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در پسران بیش از دختران دیده می شود.
- زمینه های ارثی: نوزادانی که بین اعضای خانواده‌شان، از جمله خواهر، برادر، پسر عمو و… سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را تجربه کرده اند در ریسک بالاتری قرار دارند.
- قرار گرفتن در برابر دود سیگار: قرار گرفتن نوزاد در جوار افراد سیگاری و دود سیگار بسیار خطرناک است و می تواند باعث مرگ گهواره ای شود.
- نوزادان نارس: نوزادان کم وزن و نارس در معرض خطر این سندرم قرار دارند.
تاثیر شرایط مادران در سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
در برخی شرایط مادران نیز می توانند علت بروز سندرم مرگ ناگهانی نوزاد باشند. این شرایط عبارتند از:
- مادرانی که سیگاری هستند.
- مادران که کمتر از ۲۰ سال سن دارند.
- مادرانی که سابقه سوء مصرف مواد مخدر و الکل را دارند.
- مادرانی که توجه کافی به مراقبت های پیش از بارداری نداشته اند.
پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
متاسفانه هیچ روش قطعی برای پیشگیری از مرگ ناگهانی نوزاد وجود ندارد، اما در ادامه برخی راهکارهای مفید را به شما ارائه می دهیم تا بتوانید با خیالی آسوده تر نوزاد خود را بخوابانید.
- تا یک سالگی، نوزاد خود را در هنگام خواب به پشت بخوابانید و از قرار دادن فرزندتان بر روی شکم یا پهلو اجتناب کنید. اگر کودک شما بیدار و در هوشیاری کامل به سر می برد یا زمانی که نوزاد شما به مرحله ای می رسد که قادر است بدون کمک به پهلو بچرخد، دیگر نیازی نیست که نگران باشید.
- توصیه های لازم برای خواباندن نوزادتان را به پرستار یا مراقب کودک گوشزد نمایید تا مطمئین شوید حتما فرزندتان را به پشت بخوابانند.
- وسایل اضافی را در گهواره قرار ندهید. از تشک های سفت استفاده کنید و از خواباندن کودک روی بالشتک‌های ضخیم و نرم خودداری کنید. از قرار دادن بالش یا عروسک های پشمی و بزرگ در گهواره اجتناب کنید و مطمئن شوید اشیائی را که کودک با آن ها بازی می کند باعث خفگی و اختلال در تنفس او نمی شوند.
- محیط اتاق را بیش از حد گرم نکنید. کیسه خواب یا لباس خواب های گرم می توانند گزینه های مناسبی برای گرم کردن کودک باشند. از لباس های زیاد و اضافی برای نوزادان استفاده نکنید و در هیچ شرایطی سر کودک را نپوشانید.
- تا شش ماهگی فرزندان را در اتاق خواب خود بخوابانید تا دسترسی کامل به او داشته باشید.
- فراموش نکنید تخت خواب بزرگسالان جای ایمنی برای نوزادان نیست. فضای بین تشک ها جای خطرناکی برای کودکان به حساب می آید. همچنین ممکن است نوزادی که با والدین خود می خوابد به طور تصادفی زیر دست والدین خفه شود.
- شیر دادن به نوزادان تا شش ماهگی خطر سندرم مرگ ناگهانی را کاهش می‌دهد.
- به کودکان خود در هنگام خواب پستانک بدهید. مکیدن پستانک بدون بند می تواند خطر مرگ را کمتر کند. البته فراموش نکنید که نباید نوزادان را مجبور به انجام این کار کنید.
منبع: mayoclinic
