عفونت گوش میانی کودک؛ علت ها، علائم و درمان
عفونت گوش به دلیل رشد بیش از حد ویروس ها یا باکتری ها در حفره گوش ایجاد می شود. وقتی عفونت به اندازه کافی گسترش یابد تا به ناحیه پشت لاله گوش برسد، به آن عفونت گوش میانی یا اوتیت میانی می گویند. عفونت گوش میانی کودک باعث جمع شدن چرک یا مایع آلوده در داخل گوش میانی شده و باعث ایجاد فشار بر روی پرده گوش می شود و در نتیجه با ناراحتی، درد و اختلال شنوایی همراه است.
از آنجا که قسمت داخلی گوش بسیار ظریف است، حتما باید برای درمان آن سریعا به پزشک مراجعه کنید. در صورت عدم درمان به موقع، عفونت گوش میانی می تواند باعث پارگی لاله گوش شده و در نهایت، منجر به کاهش شنوایی دائمی شود.
آنچه در ادامه می خوانید:
- میزان شیوع
- علل
- علائم
- درمان
- عوامل خطر ساز
- پیشگیری
- از دست دادن شنوایی
- از بین بردن جرم گوش
- سوالات متداول
- کلام آخر
میزان شیوع عفونت گوش میانی کودک
عفونت گوش میانی یکی از دلایل عمده عفونت در کودکان است. علت ایجاد این عفونت می تواند از ویروس و باکتری گرفته تا آلرژی و سایر فرآیندهای التهابی متفاوت باشد.
داده ها در مورد میزان شیوع عفونت گوش میانی نیز بسته به موقعیت جغرافیایی متفاوت است. به طور کلی، میزان بروز این بیماری در کودکان زیر ۵ سال از ۰.۶ تا ۶ درصد می باشد.
علل عفونت گوش میانی کودک
علت عفونت گوش میانی کودکان می تواند به چند عامل مرتبط باشد، زیرا عوامل مختلفی می توانند باعث التهاب شوند. زاویه لوله استاش کودک با بزرگسالان متفاوت است و به همین دلیل کودکان و نوزادان نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض عفونت و التهاب گوش قرار دارند.
در حالی که عوامل ایجاد کننده التهاب از بیماری به بیمار دیگر متفاوت هستند، در اغلب موارد عفونت گوش میانی کودکان خردسال ناشی از باکتری است. در واقع برخی مطالعات نشان می دهند که ۶۰٪ از موارد عفونت گوش میانی کودکان زیر ۵ سال به عوامل باکتریایی مرتبط هستند.
«هموفیلوس آنفلوانزا» و «استرپتوکوک پنومونیه» دو عامل باکتریایی شایعی هستند که باعث ایجاد عفونت گوش میانی کودک می شوند. البته گاهی نیز دلیل ایجاد این عفونت ها می تواند ویروس، آلرژی و سایر عوامل غیر التهابی باشد.
علائم عفونت گوش میانی کودک
علائم عفونت گوش میانی در کودکان بسته به بلوغ و رشد کودک می تواند متفاوت باشد. کودکان بزرگتر که می توانند درد بیشتری را تحمل کنند از درد گوش شکایت می کنند، در حالی که کودکان کوچکتر ممکن است مقداری با افزایش تحریک پذیری و ناراحتی خفیف مواجه شوند. همچنین کودکان می توانند علائم سیستمیک مانند تب را از خود نشان دهند.
شایع ترین علائم عفونت گوش میانی عبارتند از:
- تب، که به احتمال زیاد در کودکان کوچک تر رخ می دهد.
- گوش درد، که نشانه آن در کودکان کوچک تر این است که گوش خود را می شکند.
- تحریک پذیری
- خروج مایعات از گوش
- کاهش شنوایی در کودکان بزرگتر
- بی قراری ناشی از درد
همه این علائم در بین کودکان مبتلا به عفونت مداوم گوش شایع هستند، اما هیچ یک از این علائم مختص عفونت گوش نیست. به عنوان مثال، کشیدن گوش می تواند نشانه دندان در آوردن باشد و تب و تحریک پذیری نیز می توانند از علائم رایج بسیاری از بیماری ها در کودکان خردسال باشند. به همین دلیل برای تشخیص دقیق بیماری، پزشک باید معاینه اتوسکوپ را انجام دهد.
درمان عفونت گوش میانی کودک
درمان عفونت گوش میانی براساس سابقه بالینی کودک و نتایج معاینه او انجام می شود.
اگر کودک مشکوک به عفونت حاد باکتریایی باشد، نوعی آنتی بیوتیک با دوز بالای بتا لاکتام مانند آموکسی سیلین به عنوان گزینه اصلی درمان تجویز می شود.
برای درمان تورم گوش میانی بدون عارضه، کنترل درد با ایبوپروفن و مراجعه مداوم به پزشک برای حل مشکل لازم است.
برای عفونت گوش میانی عود کننده، مانند عفونتی که ۳ بار در طی ۶ ماه یا ۴ بار در طول سال در گوش کودک ایجاد می شود، کودک باید برای ارزیابی لوله های تمپانوپلاستی به متخصص گوش و حلق و بینی کودکان ارجاع شود. اگر مشکلی در این زمینه وجود داشته باشد، پزشک ترکیبی از داروهای آنتی بیوتیک و استروئید را تجویز می کند.
برای مواردی از عفونت که شدت کمتری دارند، ممکن است پزشک روش های درمانی دیگری را تجویز نماید که عبارتند از:
- کمپرس گرم یا سرد
- طب سوزنی
- کایروپراکتیک
- دستکاری استئوپاتیک
- هومیوپاتی
احتیاط: اگرچه چندین مطالعه علمی این روش های درمانی جایگزین را بررسی کرده اند، اما تأثیر و ایمنی آن ها در برابر عفونت گوش هنوز هم جای سوال دارد. دستکاری فیزیکی در عمل کایروپراکتیک و استئوپاتی ممکن است باعث آسیب عضلانی اسکلتی شود.
با داروهای هومیوپاتی، نگرانی درباره کیفیت داروهای موجود وجود دارد. هیچ یک از این داروها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید نشده اند. با این حال، درمان های خانگی مانند کمپرس گرم یا سرد ممکن است برای تسکین درد گوش کودک مفید باشند و می توانند نیاز به ایبوپروفن را کاهش دهند.
عوامل خطر ساز عفونت گوش میانی کودک
عوامل خطر ساز عمومی که می توانند شیوع عفونت گوش کودک را افزایش دهند، محرک هایی هستند که می توانند باعث التهاب بیش از حد گوش میانی کودک شوند. برخی از این عوامل خطر عبارتند از:
- آلرژی و آتوپی
- عفونت تنفسی فوقانی
- انسداد مزمن بینی
- خروپف
- قرار دادن کودک در مراکز نگهداری کودکان
- سابقه خانوادگی عفونت گوش میانی
- سابقه ابتلای قبلی کودک به عفونت گوش
- استعمال سیگار در اطراف کودک
- وضعیت اقتصادی و اجتماعی ضعیف
- زمینه ناهنجاری جمجمه و صورت
- نقص ایمنی زمینه ای
پیشگیری از ابتلا به عفونت گوش میانی کودک
بسیاری از تغییرات محیطی وجود دارند که والدین می توانند برای کاهش خطر ابتلای کودک به عفونت گوش میانی انجام دهند.
یکی از ساده ترین تغییراتی که والدین می توانند انجام دهند، ترک سیگار است. بسیاری از مطالعات نشان داده اند که یکی از بزرگترین عوامل ابتلای کودکان به این بیماری، قرار گرفتن در معرض دود سیگار است. بنابراین ترک سیگار (در محیط داخلی و فضای باز) خطر ابتلا به عفونت گوش در کودک را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
علاوه بر ترک سیگار، والدین می توانند سایر عوامل التهابی مانند کنترل و درمان آلرژی را نیز کاهش دهند. یکی دیگر از اقدامات پیشگیرانه ای که والدین می توانند برای کودک خود انجام دهند این است که واکسیناسیون کودک را به موقع انجام دهند تا خطرات عوامل التهابی ویروسی و باکتریایی عفونت گوش میانی را کاهش دهند.
در نهایت، مادران می توانند با شیر دادن از این عفونت جلوگیری کنند. شاید جالب باشد که بدانید تحقیقات ثابت کرده اند که شیر مادر برای کاهش خاطر عفونت گوش میانی موثر است.
از دست دادن شنوایی ناشی از عفونت گوش میانی کودک
کودکان مبتلا به عفونت مکرر گوش میانی می توانند به طور بالقوه کم شنوایی را تجربه کنند. بیشتر مشکلات شنوایی با درمان مناسب عفونت گوش برطرف می شوند.
اگر کودک مشکوک به کاهش شنوایی ناشی از عفونت مکرر باشد، باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا بررسی های دقیقی انجام شود.
روش های ایمن برای از بین بردن جرم گوش
جرم درون گوش به طور کلی نمی تواند باعث عفونت گوش میانی شود، اما در صورتی که تحت تأثیر قرار گیرد، می تواند باعث ناراحتی یا گاهی کاهش شنوایی موقتی شود. روش مناسب برای مقابله با این جرم ها آن است که به صورت خودبخودی خارج شوند اما شما می توانید از محلول های پراکسید موجود در بازار نیز برای از بین بردن آن ها استفاده کنید.
یکی از بزرگترین توصیه هایی که برای مقابله با جرم گوش به والدین می شود این است که برای حذف آن ها هیچ جسم خارجی را به مجرای گوش وارد نکنید. سه دلیل عمده برای این توصیه وجود دارد که عبارتند از:
- وارد کردن یک جسم خارجی به گوش می تواند باعث آسیب به مجرای خارجی گوش و در نهایت منجر به عفونت گوش خارجی شود.
- وارد کردن یک جسم خارجی به گوش می تواند باعث فشار بر جرم گوش و ایجاد ناراحتی شود.
- وارد کردن بیش از حد یک جسم خارجی به گوش می تواند باعث سوراخ شدن غشای تمپان و در نهایت منجر به عفونت گوش میانی شود.
سوالات متداول
چه مدت طول می کشد تا عفونت گوش میانی در کودکان برطرف شود؟
رفع عفونت گوش میانی با آنتی بیوتیک می تواند ۷ تا ۱۰ روز طول بکشد. همچنین در موارد شدید می تواند ۳ تا ۶ ماه نیز زمان ببرد.
آیا عفونت گوش میانی در نوزادان بدون دارو قابل درمان است؟
همه عفونت های گوش میانی به درمان آنتی بیوتیکی فوری نیاز ندارند. به عنوان مثال، برای عفونت گوش میانی ساده، با انجام مراقبت های لازم، کودک می تواند در طی ۳ ماه درمان شود.
آیا ترشحات گوش نشانه عفونت گوش است؟
ترشحات گوش می تواند نشانه ای از عفونت گوش باشد، اما این ترشحات و مقدار آن ها نمی توانند محل عفونت را تعیین کنند.
در حالی که برخی از ترشحات می توانند به دلیل عفونت گوش میانی پس از سوراخ شدن غشای تمپان باشند، اما متداول ترین نوع ترشحات ناشی از عفونت مجرای گوش است. هر دو عفونت فقط از طریق معاینه اتوسکوپ قابل تشخیص هستند.
آیا آب در گوش کودک می تواند باعث عفونت گوش شود؟
آب موجود در گوش می تواند خطر ابتلا به عفونت مجرای گوش خارجی کودک را افزایش دهد. در موارد شدید، عفونت گوش خارجی می تواند منجر به عفونت گوش میانی شود. به طور کلی، احتباس مایعات در گوش مستقیماً منجر به عفونت گوش نمی شود.
کلام آخر
عفونت گوش می تواند در هر سنی رخ دهد اما در کودکانی که زیر ۳ سال بسیار شایع هستند. در واقع عفونت گوش میانی یکی از اصلی ترین علت های مراجعه به متخصصین اطفال است.
با توجه به اینکه نوزادان و کودکان نمی توانند ناراحتی خود را به درستی بیان کنند، والدین باید خود را با علائم مرتبط با این بیماری آشنا کنند تا در صورت ابتلای کودک به آن بتوانند به سرعت او را نزد پزشک ببرند.
منبع: emedihealth
