بیماری ها سلامت روان

نشانه های آلزایمر چیست؟ دلایل ایجاد، تشخیص، درمان و راه های پیشگیری از آلزایمر

2019-10-27

از نشانه های آلزایمر یا زوال عقل می توان به فراموشی و از بین رفتن سلول های مغزی اشاره کرد. این بیماری پیش رونده می تواند در جوانی نیز ایجاد شود، ولی در افراد سالمند بیشتر دیده می شود. حدود 5% از افراد بین 65 تا 74 سال به این اختلال مبتلا می شوند. اگرچه آلزایمر یک بیماری غیر قابل درمان است، اما روش هایی وجود دارد که می تواند کیفیت زندگی این افراد را بهبود ببخشد. بیماران مبتلا به آلزایمر و نیز افرادی که از آن ها مراقبت می کنند، می بایست این بیماری را بهتر بشناسند تا بتوانند از پیشرفت آن جلوگیری کنند.

نشانه های آلزایمر

در مراحل اولیه بیماری، فراموشی در کوتاه مدت، گیجی و سردرگمی از نشانه های این اختلال به شمار می آیند. با پیشرفت بیماری، فرد مبتلا به آلزایمر دچار اختلالات شدید در حافظه می شود و توانایی انجام کارهای روزمره خود را از دست می دهد. به طور قطعی در بین دوستان یا نزدیکان کسی متوجه وجود این بیماری خواهد شد و می تواند در تشخیص به موقع این بیماری به آن شخص کمک کند. فراموشی تنها نشانه وجود این عارضه نیست. سایر عوارض آن به شرح زیر می باشد:

حافظه، از اولین نشانه های آلزایمر

همه افراد ممکن است گاهی اوقات فراموشی را تجربه کنند این امری طبیعی است، به طور مثال ممکن است فراموش کنید کلید خود را کجا گذاشته اید و یا نام آشنایی را به خاطر نیاورید. بیماری فراموشی ناشی از آلزایمر پیشرونده است و هر روز بدتر می شود و این امر بر توانایی انجام کارهای روزمره تأثیر می گذارد. افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است، سوالات را بارها و بارها تکرار کنند. آن ها مکالمات، قرارها یا اتفاقات را فراموش می کنند و بعداً نیز به یاد نمی آورند.

این افراد معمولاً وسایل خود را در مکان های غیر منطقی و نامعقول قرار می دهند و اسامی اعضای خانواده و کارهای روزمره را فراموش می کنند. آن ها در یافتن کلمات صحیح برای شناسایی چیزها، بیان ایده ها یا مشارکت در گفتگوها مشکل دارند.

تفکر و تمرکز

بیماری آلزایمر در تمرکز و تفکر، به ویژه در مورد مفاهیم انتزاعی مانند اعداد مشکل ایجاد می کند. برای این بیماران مدیریت مالی، فهم کتاب و پرداخت صورتحساب دشوار است.

تصمیم گیری

توانایی تصمیم گیری در کارهای روزمره کاهش می یابد، به عنوان مثال فرد ممکن است در تعاملات اجتماعی حرکات غیرمعمولی را انتخاب کند، مانند پوشیدن لباس هایی که برای آن آب و هوا مناسب نیستند. همچنین برخی فعالیت های روزمره مانند رانندگی برای آن ها دشوار می شود.

برنامه ریزی و انجام کارهای عادی

برخی فعالیت های روزمره که نیازمند تکرار هستند، مانند پخت و پز غذا برای این افراد دشوار می شود. در مراحل حاد بیماری افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است انجام کارهای اساسی مانند لباس پوشیدن و حمام کردن را نیز فراموش کنند.

تغییر در شخصیت و روحیات

تغییرات مغزی که در بیماران مبتلا به آلزایمر رخ می دهد می تواند بر خلق و خو و رفتارها تأثیر بگذارد. مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

افسردگی
بی دقتی
نوسانات روحی
بی اعتمادی به دیگران
تحریک پذیری و پرخاشگری
تغییر در عادات خواب
هذیان

از دست دادن مهارت ها از نشانه های آلزایمر هستند

در شرایطی که بیماری وخیم می شود، فرد برخی از مهارت ها را نیز فراموش می کند. این مهارت ها می توانند شامل خواندن کتاب، داستان گفتن، آواز خواندن، رقصیدن، نقاشی یا انجام کارهای دستی باشند.

عوارض آلزایمر

فراموشی مهارت های زبانی و گفتاری، قضاوت ناعادلانه و تغییرات شناختی ازعوارض ابتلا به آلزایمر می باشند. برخی دیگر از این عوارض عبارتند از:

فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است نتواند دردی را که احساس می کند گزارش دهد.
با پیشرفت بیماری و تغییرات مغزی، عملکردهای جسمی مانند بلع و تعادل، کنترل ادرار و مدفوع نیز غیر ممکن می شود.
تجمع مایعات در ریه ها
ابتلا به ذات الریه و سایر عفونت ها
سوء تغذیه

علل ابتلا و نشانه های آلزایمر

دانشمندان معتقدند که مهمترین عوامل ابتلا به آلزایمر عوامل ژنتیکی و سبک زندگی هستند که به مرور زمان بر روی مغز تأثیر می گذارند. البته باید توجه داشته باشید که هنوز دلایل دقیق بیماری آلزایمر به طور کامل مشخص نیست، اما اساس این بیماری بروز مشکلاتی در مغز است که سبب می شوند مغز انسان به طور عادی کار نکند و عملکرد سلول های مغزی (نورون ها) مختل شوند.

سرانجام، این نورون های آسیب دیده ارتباطشان با یکدیگر را از دست می دهند. این آسیب اغلب در ناحیه ای از مغز شروع می شود که مربوط به کنترل حافظه است. متاسفانه این آسیب ها سال ها قبل از بروز اولین علائم آغاز می شوند. بررسی الگوی نورون های مغزی می تواند به تشخیص زود هنگام این بیماری کمک کند.

عوامل خطر آفرین

1- سن

افزایش سن مهمترین عامل برای ابتلا به بیماری آلزایمر است. البته آلزایمر الزاما بخشی از پیری نیست، اما هرچه سن شما بالاتر می رود، احتمال ابتلا به آلزایمر نیز بیشتر می شود.

2- سابقه خانوادگی

اگر یکی از بستگان درجه یک شما (پدر یا برادر) مبتلا به این بیماری باشد، احتمال ابتلا به آلزایمر در شما نیز افزایش می یابد. عوامل ژنتیکی بسیار پیچیده هستند. دانشمندان تغییرات و جهش های نادری را در سه ژن شناسایی کرده و اعلام داشته اند که این ژن ها می توانند در افراد به صورت ارثی انتقال یابند.

3- سندرم دوان

بسیاری از افراد مبتلا به سندرم داون به بیماری آلزایمر مبتلا می شوند. احتمالاً این اختلال مربوط به نسخه کروموزومی آن ها است. علائم و نشانه های آلزایمر در این بیماران 10 تا 20 سال زودتر از سایرین بروز پیدا می کند.

4- اختلال شناختی خفیف

اختلال شناختی خفیف یا MCI یک اختلال عصبی است که غالبا در افراد مسن بروز پیدا می کند. این اختلال باعث بروز مشکلاتی در امور روزمره، کاهش حافظه و زوال عقل می گردد.

5- الگوی خواب نامناسب

تحقیقات نشان داده است که الگوهای خواب نامناسب و وجود مشکلاتی در خوابیدن خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می دهد.

6- سبک زندگی

تحقیقات نشان داده است که بین بیماری های قلبی و ابتلا به آلزایمر رابطه وجود دارد و خطر ابتلا به آلزایمر در این بیماران افزایش می یابد. ورزش نکردن، چاقی، فشار خون بالا، مصرف غذاهای پرچرب و ابتلا به دیابت نوع ۲ از سایر عوامل ابتلا به آلزایمر هستند.

7- نداشتن مشارکت اجتماعی

مطالعات نشان داده است افرادی که بیشتر در اجتماع حضور دارند و سطح مشارکت اجتماعی در آنان زیاد است، کمتر از سایر افراد به بیماری آلزایمر دچار می شوند.

راه های تشخیص آلزایمر

یکی از مهمترین راهای تشخیص این بیماری بررسی علائم بیان شده و گزارش دوستان و خانواده بیمار است. در مراحل بعدی برخی آزمایشات و بررسی ها توسط پزشکان می تواند به تشخیص قطعی بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن کمک کند.

معاینات جسمی و عصبی

پزشکان با انجام معاینه فیزیکی و بررسی سلامت عصبی می توانند در تشخیص این بیماری به افراد کمک کنند. برخی از این ارزیابی ها عبارتند از:

بررسی بازخورد عضلات و قدرت آن ها
بررسی توانایی حرکتی مانند نشستن و راه رفتن
بررسی حس بینایی و شنوایی
بررسی تعادل بیمار
انجام برخی آزمایشات مانند آزمایش تیروئید و ویتامین های بدن

تصویر برداری از مغز

بررسی تصاویر مغزی یکی از راه های تشخیص این بیماری می باشد. MRI و توموگرافی روش های تصویر برداری در تشخیص این بیماری هستند.

انجام تست های ذهنی

ارزیابی حافظه و دیگر مهارت های تفکر و به طور کلی تست های ذهنی می توانند از راه های تشخیص این بیماری باشند.

درمان آلزایمر

متاسفانه تا کنون درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد. اما استفاده از برخی از داروها و عوامل می توانند به کنترل بیماری کمک کنند و از پیشرفت آن جلوگیری نمایند.

داروهای استیل کولین استراز

این داروها با افزایش سطح ارتباطات بین سلول های مغز و نگه داشتن اصلاح کننده های شیمیایی سبب کاهش فشار در مغز می شوند و می توانند از پیشرفت بیماری جلوگیری نمایند. مصرف این دارو ممکن است علائم عصبی و روانی، مانند اضطراب یا افسردگی را بهبود بخشد.

عوارض اصلی این داروها شامل موارد زیر است:

اسهال
حالت تهوع و از دست دادن اشتها
اختلالات خواب

گاهی اوقات برخی دیگر از داروها مانند داروهای ضد افسردگی نیز برای کمک و کنترل علائم رفتاری بیمار توسط پزشکان تجویز می شوند.

ایجاد یک محیط امن برای بیمار

تطبیق دادن وضعیت زندگی با نیازهای فرد مبتلا به آلزایمر بخش مهمی از هر برنامه درمانی است. برای فرد مبتلا به آلزایمر، ایجاد محیطی امن بسیار ضروری است، کارها را طوری تنظیم کنید که بیمار نیاز کمتری به استفاده از حافظه خود داشته باشد. این موضوع می تواند زندگی را بسیار آسان تر کند.

همیشه کلیدها، کیف پول ها، تلفن های همراه و سایر اشیاء با ارزش را در یک مکان مشخص در خانه نگه دارید تا گم نشوند.
داروها را در یک مکان امن نگه دارید و یک لیست از مقدار دوزهای مصرفی تهیه کنید.
از پرداخت و واریز خودکار برای انجام فعالیت های بانکی استفاده کنید، تا نیازی به یادآوری سررسید اقساط نداشته باشید.
از یک موقعیت یاب استفاده کنید، تا بتواند مراقب موقعیت مکانی بیمار خود باشید.
همیشه علاوه بر شماره تلفن های مهم، شماره تلفن خود را نیز بر روی یک برگه بنویسید و در اختیار بیمار قرار دهید.
برای پیگیری برنامه های روزانه از تقویم دیواری یا تخته سیاه استفاده کنید.
مبلمان و ظروف اضافی را بردارید، نرده های محکمی را روی پله ها و حمام نصب کنید.
مطمئن شوید که کفش و دمپایی ها راحت هستند.
آینه ها را بردارید، زیرا افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است دیدن تصاویر در آینه برایشان گیج کننده یا حتی ترسناک باشد.
عکس های خانوادگی را در اطراف خانه نگه دارید.

روش های پیشگیری از آلزایمر

1- ورزش کنید

ورزش منظم می تواند تاثیر مهمی در جلوگیری از ابتلا به آلزایمر داشته باشد. فعالیت هایی مانند پیاده روی روزانه می تواند به بهبود روحیه، حفظ مفاصل، ماهیچه ها و سلامت قلب کمک کند. ورزش می تواند باعث افزایش آرامش و خواب بهتر شود. اگر فرد مبتلا به آلزایمر در حفظ تعادل و راه رفتن دچار مشکل است می تواند برای انجام فعالیت ورزش از دوچرخه ثابت استفاده نماید. همچنین پیشنهاد می کنیم برای ورزش از برنامه تمرینی های زیر استفاده نمایید:

2- تغذیه

افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است اشتهای خود را در خوردن غذا از دست بدهند. استفاده از مواد غذایی تازه و سالم می تواند از ابتلا به آلزایمر و یا جلوگیری از پیشرفت آن به افراد کمک کند. همچنین افراد مبتلا به این بیماری ممکن است نوشیدن آب کافی را فراموش کنند و این موضوع منجر به کم آبی و یبوست در این افراد می شود.

برای جلوگیری از ابتلا به آلزایمر به موارد زیر توجه کنید:

غذاهای سالم بخورید و مصرف امگا 3 را افزایش دهید، امگا 3 از چربی های مفید برای حفظ سلامت مغز به حساب می آید.
آب و نوشیدنی های سالم بنوشید.
از مصرف نوشیدنی های کافئین دار خودداری کنید، زیرا می توانند بی خوابی را افزایش دهند و از سویی اختلال در خواب باعث افزایش خطر ابتلا به آلزایمر می شود.
از سبزیجات و میوه های تازه استفاده نمایید.