کاهش وزن ۳۰ درصدی؛ معجزه داروی آزمایشی جدید برای افراد چاق
یک داروی جدید و آزمایشی، پیوندی شگفتانگیز میان «کاهش وزن چشمگیر» و «تسکین دردهای آرتروز» برقرار کرده است.
نتایج یک کارآزمایی بالینی جدید نشان میدهد افراد مبتلا به چاقی و آرتروز زانو که از داروی جدید شرکت «الی لیلی» (Eli Lilly) استفاده کردهاند، در مدت کمی بیش از یک سال، تقریباً یکسوم وزن بدن خود را از دست دادند. اما در کنار این لاغری، اتفاقی افتاد که بسیاری از شرکتکنندگان انتظارش را نداشتند: کاهش شدید درد زانو و در برخی موارد، ناپدید شدن کامل آن.
در واقع، این درمان توانسته است دو مشکلی را که همواره یکدیگر را تشدید میکنند، همزمان مهار کند؛ وزن زیاد به مفصل زانو فشار میآورد و از سوی دیگر، درد زانو مانع تحرک شده و کاهش وزن را دشوار میکند. داروی «رتاتروتاید» (Retatrutide) ظاهراً توانسته است این چرخه معیوب را بشکند.
این یافتهها حاصل مرحله سوم یک مطالعه گسترده به نام «TRIUMPH-4» است که بخشی از تلاشهای علمی برای فراتر رفتن از کاربردهای معمول داروهای لاغری محسوب میشود.
کاهش وزن خیرهکننده
در مطالعه TRIUMPH-4، وضعیت ۴۴۵ فرد بزرگسال مبتلا به چاقی یا اضافهوزن که آرتروز زانوی آنها تایید شده بود، به مدت ۶۸ هفته مورد بررسی قرار گرفت. اکثر شرکتکنندگان (۸۴ درصد) دارای شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۳۵ بودند که «چاقی مفرط» محسوب میشود.
نتایج نهایی خیرهکننده بود:
- افرادی که بالاترین دوز دارو را دریافت کردند، به طور میانگین ۲۸.۷ درصد از وزن خود (حدود ۳۲ کیلوگرم) را از دست دادند.
- گروه با دوز پایینتر، شاهد کاهش وزن ۲۶.۴ درصدی بود.
- این در حالی است که گروه «دارونما» تنها حدود ۲ درصد کاهش وزن داشتند.
بیش از نیمی از شرکتکنندگان دوز بالا، دستکم یکچهارم وزن اولیه خود را کم کردند و از هر چهار نفر، یک نفر بیش از ۳۵ درصد لاغر شد. این نتایج حتی از داروهای مشهور فعلی مانند «اوزمپیک» (Ozempic) نیز پیشی گرفته و اثربخشی داروهای لاغری را به محدوده نتایج حاصل از «جراحیهای باریاتریک» (مانند اسلیو یا بایپس معده) نزدیک کرده است.
تسکین دردهای کهنه
اگرچه کاهش وزن به خودی خود فشار را از روی مفاصل برمیدارد، اما میزان تسکین درد در این مطالعه استثنایی بود. شرکتکنندگان درد خود را بر اساس شاخص WOMAC (از صفر تا ۱۰) ارزیابی کردند. کسانی که دوز ۱۲ میلیگرمی دریافت کرده بودند، کاهش ۴.۴ امتیازی (حدود ۷۴ درصد) در درد زانو را گزارش کردند. نکته جالبتر اینکه از هر ۸ نفر، یک نفر اعلام کرد که در پایان دوره، دیگر هیچ دردی در زانوی خود حس نمیکند.
دکتر ماکالوس هوگان، رئیس جراحی ارتوپدی در مرکز پزشکی دانشگاه پیتسبورگ، این یافتهها را «گامی بزرگ رو به جلو در مدیریت کاهش وزن و تسکین دردهای ارتوپدی» نامید.
قدرت، عوارض جانبی و افق پیش رو
«رتاتروتاید» به نسل جدیدی از داروها تعلق دارد که هورمونهای مربوط به اشتها و متابولیسم را هدف قرار میدهند. تفاوت اصلی این دارو با نمونههای قبلی در این است که همزمان سه گیرنده (GLP-1، GIP و گلوکاگون) را فعال میکند.
البته این قدرت بالا بدون هزینه نیست. عوارض گوارشی مانند تهوع، اسهال و استفراغ در میان شرکتکنندگان شایع بود. حدود ۱۸ درصد از افراد در بالاترین دوز، به دلیل عوارض جانبی درمان را متوقف کردند. همچنین برخی افراد به دلیل آنچه شرکت «کاهش وزن بیش از حد متصور» نامیده، مصرف دارو را قطع کردند.
نتیجهگیری
شرکت «لیلی» انتظار دارد نتایج هفت کارآزمایی دیگر روی این دارو را تا سال ۲۰۲۶ منتشر کند تا اثر آن بر دیابت، آپنه خواب و بیماریهای قلبی نیز مشخص شود.
اگرچه «رتاتروتاید» هنوز یک داروی آزمایشی است و مسائل مربوط به ایمنی بلندمدت و قیمت آن در هالهای از ابهام قرار دارد، اما مطالعه TRIUMPH-4 نشان داد که سقف توانمندی درمانهای چاقی مدام در حال فرو ریختن است. برای بسیاری از بیماران، پاداش این درمان تنها روی ترازو دیده نمیشود، بلکه در هر قدمی که بدون درد برمیدارند، حس خواهد شد.
