۱۶ عادت بد کودکان که هر والدینی باید بدانند
کودکان با تمام کوچکی و جذابیتی که دارند، گاهی کارهای بدی انجام می دهند که برای والدینشان ناخوشند هستند. در ادامه شما را با ۱۶ عادت بد کودکان و البته نحوه برخورد با آن ها را معرفی خواهیم کرد.
یک عادت بد، رفتاری تکراری است که می تواند از نظر اجتماعی مناسب و قابل قبول نباشد. اگرچه بیشتر کودکان بر اثر داشتن عادت های بد منزوی می شوند، اما شما باید مراقب برخی از عادات منفی آن ها باشید، زیا ممکن است از نشانه های استرس، بی حوصلگی، ناامیدی، ناامنی یا خستگی باشند.
اگر والدین به جای تلاش و تمرکز بر روی رفع عادت بد کودکان، بر روی یافتن علت اصلی آن رفتار تمرکز کنند، کنترل آن آسان تر خواهد بود.
در ادامه با گومگ همراه باشید تا با ۱۶ عادت بد کودکان آشنا شوید و نکاتی را برای جلوگیری از آن ها بیاموزید.
مکیدن انگشت شست
عادت مکیدن انگشت شست در مدت کمی پس از تولد آغاز می شود و تا سن دو تا چهار سالگی ادامه دارد. در حالی که بسیاری از نوزادان از دو تا سه سالگی به طور طبیعی مکیدن انگشت شست خود را متوقف می کنند، اما ممکن است برخی دیگر برای ترک آن نیاز به مداخله داشته باشند.
دلیل اصلی مکیدن انگشت شست، رفلکس طبیعی مکیدن در نوزادان است که باعث می شود انگشت شست یا انگشتان دیگر خود را در دهان نگه دارند. در ابتدا مکیدن انگشت شست باعث ایجاد احساس امنیت در آن ها می شود و بعداً این عادت در برخی از کودکان ادامه پیدا می کند. آن ها سعی می کنند هر زمان که به آرامش یا خواب نیاز داشته باشند این کار را انجام دهند.
اگرچه معمولا مکیدن انگشت شست عادتی نگران کننده نیست، اما در صورتی که تا زمان شکل گیری دندان های دائمی کودک ادامه یابد، ممکن است روی نظم دندان های او تأثیر بگذارد و منجر به ایجاد مشکلات دندانی شود.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- اگر کودک شما در سنی است که می تواند حرف های شما را درک کند، سعی کنید برای او توضیح دهید که چرا این عادت بد است و هر زمان که این کار را متوقف کرد به او پاداش دهید.
- اگر این عادت را به علت واکنش به نوعی استرس انجام می دهد، سعی کنید آن عامل استرس زا را شناسایی کرده و از راه های دیگر به او آرامش دهید.
- اگر فرزند شما ناخودآگاه این کار را انجام می دهد، به آرامی به او یادآوری کنید و از او بخواهید این عادت را ترک کند.
جویدن ناخن
نه تنها کودکان، بلکه بزرگسالان نیز در زمان مواجه شدن با استرس ممکن است ناخن های خود را بجوند. اگر عادت جویدن ناخن در دوران کودکی در زمان مناسب اصلاح نشود، تا بزرگسالی ادامه می یابد و به یک اعتیاد تبدیل می شود.
طبق گفته بنیاد نمورس در ایالات متحده آمریکا، تخمین زده می شود حدود ۳۰ الی ۶۰ درصد از کودکان و نوجوانان عادت دارند که یک یا چند ناخن خود را بجوند.
با اینکه هنوز دلیل واقعی جویدن ناخن ناشناخته مانده، اما بسیاری معتقدند که این امر ناشی از استرس و اضطراب است.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- اگر احساس می کنید که کودک شما به دلیل داشتن استرس یا تنش ناخن خود را می جود، سعی کنید علت آن را برطرف کنید.
- اگر این عادت بد کودکان به دلیل وجود استرس نباشد، باید سعی کنید دستان آن ها را مشغول کنید. مثلا آن ها را درگیر انجام کارهایی مانند خمیر بازی یا ساختن کاردستی های کاغذی کنید.
- برای کودکانی که می توانند توضیحات شما را درک کنند، سعی کنید شرح دهید که چرا نباید ناخن های خود را گاز بگیرند و از آن ها بخواهید که این عادت را ترک کنند.
- زمانی که کودکان سعی در ترک این عادت دارند، آن ها را تحسین کنید و به آن ها پاداش دهید.
مکیدن یا گزین لب
اگر لب پایین کودک خود را همیشه دچار ترک خودرگی یا خشک می بینید، دلیلش می تواند عادت مکیدن لب باشد.
دلایل اصلی این عادت معمولا خشکی لب، اضطراب یا نامرتب بودن دندان ها است. هنگامی که لب ها خشک می شوند، کودکان تمایل به لیسیدن یا مکیدن لب هایشان دارند تا آن ها را مرطوب کنند.
همچنین زمانی که وارد محیط جدیدی می شوند یا احساس استرس می کنند، ناخودآگاه لب های خود را می مکند یا لیس می زنند.
در برخی موارد، اگر دندان های فوقانی از دندان های پایین جلوتر باشند، ممکن است منجر به گاز گرفتن یا مکیدن لب در کودکان شود. این یک مشکل دندانی است و باید اصلاح شود.
انجام مداوم این کار می تواند منجر به قرمز شدن، تورم و تحریک لب و پوست اطراف دهان شود. همچنین می تواند باعث درد و ناراحتی و در برخی موارد منجر به آسیب به بافت لب شود.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
برای کودکان بزرگتر از مرهم لب یا ژله نفتی استفاده کنید تا لبهای خشک و چروکیده را درمان کند.
اگر آنها تحت استرس هستند و لبهای خود را گاز می گیرند ، سعی کنید آنها را آرام کنید و توجه آنها را منحرف کنید.
آنها را تشویق کنید که آب بیشتری بنوشند تا از خشکی لب جلوگیری کنند.
به آنها آب نبات های بدون قند بدهید تا آنها را از عادت مکیدن لب دور کند.
انگشت کردن در بینی
یکی از عادت های رایج در همه گروه های سن کودکان، انگشت کردن در بینی است. کودکان ممکن است به دلیل تجمع مخاط یا به دلیل بی حوصلگی به این عادت مبتلا شوند.
علاوه بر دید منفی جامعه نسبت به این عمل، این عادت می تواند منجر به خونریزی یا ورود باکتری و ویروس به بینی شود.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- برای کودکانی که بزرگتر هستند و می توانند حرف های شما را درک کنند، به آرامی توضیح دهید که انگشت کردن در بینی در جمع کار خوبی نیست و آن ها را به استفاده از دستمال تشویق کنید.
- برای کودکان کوچکتر، می توانید از دست آن ها را با دستکش بپوشانید تا نتوانند این عادت را تکرار کنند.
- همچنین ناخن های آن ها را بگیرید تا از خونریزی و عفونت داخل بینی جلوگیری شود.
- اگر متوجه شدید که بینی آن ها خشک شده است، برای حفظ رطوبت آن از قطره های نمکی، مرطوب کننده یا ژل بینی استفاده کنید.
- سعی کنید آن ها را به انجام کارهای هنری و دستی مشغول کنید تا کمتر این کار را انجام دهند.
پیچاندن مو
گرچه خیلی معمول نیست، اما پیچاندن مو یکی دیگر از عادت های کودکان به دلیل مواجه شدن با استرس یا بی حوصلگی است.
این عادت یکی از فعالیت های آرامش بخشی است که در کودکان نوپا در حدود سه سالگی مشاهده می شود و معمولا در سن چهار سالگی ترک می شود.
البته در صورتی که کودک نوپای شما همراه با پیچاندن یا کشیدن موهایش، علائم دیگری مانند صحبت نکردن و در فکر فرو رفتن از خود بروز دهد، جای نگرانی دارد و بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- اگر کودک شما موهای بلندی داشته باشد، می تواند باعث بد تر شدن این عادت شود. بنابراین شاید بد نباشد که برای او یک مدل موی کوتاه در نظر بگیرید.
- آن ها را در فعالیت های دیگری که ممکن است به آن ها علاقه داشته باشند مانند رقص و دوچرخه سواری مشغول کنید.
- با آن ها صحبت کنید و سعی کنید متقاعدشان کنید که دیگر این کار را نکنند.
- اگر علت انجام این کارشان به وجود استرس بر می گردد، سعی کنید قبل از ترک عادت، به رفع دلیل استرس آن ها بپردازید.
دندان قروچه
طبق گفته بنیاد نمورس، از هر ده کودک، دو تا سه کودک عادت به دندان قروچه دارند. دندان قروچه هنگامی اتفاق می افتد که کودکان در خواب عمیق یا تحت استرس باشند.
از دیگر دلایل این عادت می توان به درآوردن دندان، نامرتب بودن دندان های بالا و پایین و درد اشاره کرد. در حالی که اکثر کودکان با از دست دادن دندان های شیری خود این عادت را ترک می کنند، برخی از آن ها این عادت را تا دوره بلوغ حفظ می کنند.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- قبل از اقدام به ترک این عادت، علت آن را شناسایی کنید. هر چیزی که مربوط به دندان درآوردن و درد عضله باشد موقتی است.
- در صورتی که علت انجام این کار استرس باشد، با رفع عامل استرس زا می توانید او را ترک دهید. با کودک خود در مورد چیزهایی که او را ناراحت می کنند و استرس آور هستند صحبت کنید و به او کمک کنید تا راهی برای رفع آن ها پیدا کند.
- در برخی موارد، مراجعه به دندانپزشکی می تواند کمک کننده باشد.
- اگر دندان قروچه قبل از خواب یا هنگام خواب اتفاق افتاد، می توانید او را قبل از خواب به حمام گرم ببرید یا برایش کتاب بخوانید تا آرام شود.
استفاده بیش از حد از نمایشگرها
کودکان سعی می کنند از بزرگسالان تقلید کنند و وقتی ما بیش از حد از تلفن های هوشمند، تبلت، لپ تاپ و سایر ابزارهای اینچنینی استفاده می کنیم، طبیعتاً این عادت را به کودکان نیز منتقل می کنیم. علاوه بر این، سرگرم کردن کودکان با دادن تلفن هوشمند یا تبلت به آن ها به روشی مرسوم تبدیل شده است.
اگر فرزندانتان وقت زیادی را با خیره شدن به نمایشگرها، تماشای فیلم یا بازی های ویدیویی می گذرانند، باید بدانید که سلامت آن ها در معرض خطر قرار دارد.
از آنجا که ۹۰٪ از رشد مغز قبل از ۵ سالگی اتفاق می افتد، آشنا شدن با محیط برای بچه ها در این سنین بسیار مهم است. اگر کودکان دچار این عادت باشند، کمتر با محیط آشنا شده و این امر توانایی یادگیری آن ها را مختل می کند.
آكادمی اطفال آمریكا (AAP) توصیه می كند كه كودكان زیر ۱۸ تا ۲۴ ماهه فقط در زمان حضور والدین یا پرستارشان از صفحات نمایش استفاده كنند. همچنین کودکان دو تا پنج ساله، باید فقط ۱ ساعت در روز را به انجام این کار بپردازند.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- اطمینان حاصل کنید که فرزندانتان از دستگاه های هوشمند فقط برای اهداف آموزشی استفاده می کنند.
- آن ها را با سایر فعالیت های سرگرم کننده مشغول کنید تا از تلفن های هوشمند استفاده نکنند.
- با آن ها صحبت کنید و محدودیت هایی را برایشان تعیین کنید.
- محتوا را در دستگاه های هوشمند با هم تماشا کنید تا بتوانید آنچه را که می بینند برای آن ها توضیح دهید.
- آنچه را که برای کودکانتان تبلیغ می کنید، الگوی خود قرار دهید. استفاده از تلفن و وسایل دارای نمایشگر را کاهش دهید.
عادت های بد غذایی
عادت بد غذایی می تواند شامل عدم خوردن غذاهای مناسب، خوردن بیش از حد غذاهای شیرین، مانند شکلات و بستنی، مصرف مواد غذایی بی ارزش و حذف صبحانه باشد.
نخوردن غذای مقوی ممکن است منجر به مشکلاتی برای سلامتی شود و اصلاح نکردن عادات غذایی نادرست کودکان می تواند آن ها را در آینده برای انتخاب مواد غذایی سالم دچار مشکل کند.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- اگر کودک شما یک وعده غذایی را حذف کرد، سعی کنید به او میان وعده یا غذای سالم مورد علاقه اش را بدهید.
- سعی کنید غذاهای متنوعی را تدارک ببینید تا آن ها حق انتخاب داشته باشند. از میوه، مواد غذایی حاوی کربوهیدرات و پروتئین استفاده کنید.
- اگر آن ها از خوردن غذا امتناع می کنند، به زور به آن ها غذا ندهید. بگذارید گرسنگی شان آن ها را به سمت غذا خوردن ببرد.
- آن ها را از نظر جسمی فعال نگه دارید تا کالری بیشتری بسوزانند و احساس گرسنگی کنند.
- وعده های غذایی را در زمان مشخصی آماده کنید تا آن ها به این ساعات عادت کنند.
لمس اندام های خصوصی
تلاش برای کشف اعضای بدن، از جمله اندام های خصوصی، با لمس، مالش، کشیدن یا فشار دادن در کودکان خردسال معمول است. این رفتار در کودکان دو تا شش ساله دیده می شود.
همچنین زمانیکه کمی بزرگتر می شوند، ممکن است رفتارهای جنسی خاصی مانند نگاه کردن یا تلاش برای لمس اندام های شخص دیگر، نشان دادن اندام های خصوصی خود به دیگران، نشستن در کنار دیگران و کنجکاوی درباره برهنگی دیگران در آن ها مشاهده شود.
همه این اقدامات از روی کنجکاوی انجام می شوند و در اکثر موارد بی ضرر هستند و با مداخله می توان آن ها را اصلاح کرد.
چگونه می توان از این عادت بد در کودکان جلوگیری کرد؟
- اعضای بدن را به فرزند خود بیاموزید. نام تمام قسمت ها از جمله دستگاه تناسلی را به آن ها بگویید. نام دیگری برای این اندام ها به کار نبرید، زیرا ممکن است باعث شود آن ها تصور کنند که مشکل خاصی در این زمینه دارند.
- همچنین به آن ها بگویید که کدام قسمت ها از بدن، مانند بخش هایی که با لباس زیر پوشیده می شوند، خصوصی هستند.
- برای آن ها توضیح دهید که نگاه کردن یا لمس اعضای بدن شخص دیگر اشکال دارد و نباید بگذارند دیگران با آن ها همین کار را کنند.
- در مورد كودكان كوچكتر، مطمئن شوید كه آن ها را به طور مناسب پوشانده اید تا از تماس با قسمت های خصوصیشان جلوگیری شود.
دروغ گفتن های مکرر
ممکن است کودک خردسالتان در مورد اینکه برادر/خواهر بزرگترش به او لگد زده است دروغ بگوید یا کودک بزرگترتان در مورد مشق شب این کار را انجام دهد. معمولا بچه ها در زمان خاصی دروغ می گویند.
کودکان به دلایل مختلفی دروغ می گویند. آن ها فقط برای بدست آوردن چیزی که دوست دارند یا انجام ندادن کاری ادروغ نمی گویند. گاهی آن ها برای آزمایش رفتاری جدید، جلب رضایت دیگران، تبدیل شدن به مرکز توجه یا فقط از روی انگیزه، دروغ می گویند.
اگر دروغ گفتن آن ها به صورت ناگهانی شروع شود، بهتر است تلاش کنید تا علت این رفتار را بفهمید و قبل از وخیم تر شدن اوضاع، آن را اصلاح کنید.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- اگر کودک شما برای جلب توجه دروغ گفته است، بهتر است به جای زیر سوال بردن او، آن ها را نادیده بگیرید. اگر چنین دروغ هایی را نادیده بگیرید، او می فهمد که شما به گفته هایش در آن لحظه اعتقادی ندارید.
- اگر آن ها برای فرار از انجام کاری دوغ میگویند، شما همیشه می توانید این نکته را بیان کنید که در صورت عدم انجام آن کار، با عواقبی روبرو خواهند شد. با این حال، مطمئن شوید که مجازات ها ملایم هستند. مثلا می توانید مجازات هایی مانند انجام برخی کارهای خانه و کاهش زمان فیلم دیدن را در نظر بگیرید.
- اگر آن ها به علت ترسیدن از چیزی دروغ می گویند، سعی کنید ترس آن ها را از بین ببرید. با انجام این کار، به طور خودکار دروغ گفتن آن ها پایان می یابد.
استفاده از کلمات بد
استفاده از کلمات بد، عادتی است که بچه ها معمولاً بعد از حضور در مدرسه آن را می گیرند. شاید از خود بپرسید که آن ها همه این کلمات را از کجا می آموزند؟! هنگامی که آن ها شروع به ملاقات با کودکان و افراد مختلف می کنند، طبیعی است که با چنین کلماتی آشنا شوند.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- اولین باری که از زبان کودک خود یک کلمه عامیانه را می شنوید وحشت نکنید.
- سعی کنید آن را در همان وهله اول نادیده بگیرید.
- اگر دوباره این اتفاق افتاد، آرام باشید و سعی کنید با آن ها صحبت کنید. به آن ها بفهمانید که استفاده از چنین کلماتی صحیح نیست.
حاضر جوابی پرخاشگرانه
این عادت معمولاً هنگامی اتفاق می افتد که کودک شما بزرگتر می شود و احساس استقلال خاصی به دست می آورد. کودکان به محض اینکه احساس استقلال کنند، احساس می کنند که همه چیز را می دانند و در نتیجه، حتی به درخواست های ساده نیز پاسخ پرخاشگرانه ای می دهند.
حتی اگر این رفتار شما را تا حد دیوانگی عصبانی کند، باید خودتان را کنترل کنید، زیرا این واکنش شماست که نتیجه عمل آن ها را را تعیین می کند.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- به محض بروز این رفتار در کودکتان، صدای خود را بلند نکنید.
- سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و مکالمه را با لحنی ملایم پیش ببرید.
- از کودک خود بپرسید آیا همه چیز خوب است و دلیل تحریک شدن او چیست؟
- همچنین می توانید مدتی سکوت کنید تا زمانی که آن ها متوجه اشتباه خود شوند.
رفتار بد در حین غذا خوردن
آروغ زدن، ادای استفراغ کردن، صحبت با غذا دهان پر و جویدن غذا با دهان باز، برخی از رفتارهای بد در حین غذا خوردن هستند که گاهی کودکان از خود نشان می دهند. اگر به نظر رسید که کودکتان فقط به این دلیل که احساس می کند کارش خنده دار است چنین کارهایی را انجام می دهد، سعی کنید قبل از بدتر شدن عادت، او را کنترل کنید.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- سعی کنید برای بچه های خود توضیح دهید که چرا چنین کارهایی اشتباه هستند و از نظر اجتماعی قابل قبول نیستند.
- از آن ها بخواهید تا از غذا خوردن بزرگترها الگو بگیرند.
- به آن ها بیاموزید که به غذا احترام بگذارند.
عصبانیت خارج از کنترل
وجود خشم در کودکان سنین دو تا سه سال شایع است. آن ها این رفتار را از خود نشان می دهند تا به خواسته هایشان برسند. در حالی که اکثر کودکان تا زمان رفتن به مدرسه این رفتار را پشت سر می گذارند، اما برخی این رفتار را ادامه داده و در آینده دچار مشکلاتی می شوند.
محرک های معمول عصبانیت و تحریک پذیری در کودکان شامل عدم دستیابی به خواسته هایشان و انجام کاری است که دوست ندارند.
چگونه این عادت بد کودکان را کنترل کنیم؟
نحوه پاسخگویی شما به کودک عصبانی تفاوت زیادی در اصلاح رفتار او ایجاد می کند.
- هر وقت به دلیل عدم دستیابی به خواسته خود دچار عصبانیت شدند، به آن ها آرامش دهید.
- سعی کنید عصبانیتشان را نادیده بگیرید و سکوت کنید تا زمانی که آن ها متوجه اشتباه خود شوند. با عصبانی به آن ها پاسخ ندهید یا سعی نکنید آن ها را مجازات کنید.
- به آن ها بگویید که چنین رفتاری عواقبی در پی خواهد داشت.
- در تلاش خود ثابت قدم باشید. هنگامی که آن ها درک کنند که چنین رفتاری مناسب نیست، سعی می کنند خود را تغییر دهند.
تاخیر در انجام کارها
چه مشق شبانه باشد و چه کارهایی که باید در خانه انجام دهند، به تعویق انداختن کارها یک عادت معمول در بین کودکان است. این اتفاق می تواند به این دلیل رخ دهد که آن ها به انجام آن فعالیت ها علاقه ای ندارند یا مشغول بازی کردن و سایر کارهایی هستند که دوست دارند.
چگونه از این عادت بد کودکان جلوگیری کنیم؟
- به آنها بگویید که چرا به تعویق انداختن کارها عادت خوبی نیست و نمونه هایی از افراد خانواده را که به موقع کارهای خود را انجام می دهند به آن ها نشان دهید.
- اگر به دلیل عدم علاقه به کارها، آن ها را انجام نمی دهند، سعی کنید با افزودن برخی عناصر سرگرم کننده به آن فعالیت ها، کودک را جذب کنید.
- برای فعالیت های آن ها برنامه ریزی کنید تا تمام وقت خود را با بازی کردن سپری نکنند.
- زمان هایی که کارهایشان را به موقع تمام می کنند، از آن ها تعریف کنید.
شکایت کردن
گاهی اوقات کودکان تقریباً از همه چیز شکایت می کنند تا از اماکن یا افراد خاصی دوری کنند. به عنوان مثال، وقتی که آن ها دوست ندارند به مدرسه بروند یا با یک بچه دیگر بازی کنند یا یک غذای خاص را دوست ندارند، شروع به شکایت کردن می کنند.
چگونه می توان از این عادت بد کودکان جلوگیری کرد؟
- صبور باشید تا زمانی که فرزندتان به مکان یا افراد جدید عادت کند.
- برای آن ها توضیح دهید که این رفتار صحیحی نیست و باید گاهی مصالحه و فداکاری کنند.
امیدواریم این نکات به شما کمک کند تا عادت های بد کودکان خود را اصلاح کنید. به یاد داشته باشید که این عادت ها در کودکان طبیعی هستند و آن ها به مرور زمان از بین می روند.
منابع: KidsHealth و First Things First و American Academy of Pediatrics و Child Mind Institute
