شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب
طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، اختلالات عصبی به بیماری‌هایی گفته می‌شود که کل سیستم عصبی (یعنی سیستم عصبی مرکزی و محیطی) از جمله مغز، طناب نخاعی، اعصاب جمجمه، اعصاب محیطی، ریشه‌های عصبی، سیستم عصبی خودمختار، اتصال عصبی عضلانی و ماهیچه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در میان این بیماری ها برخی بیماری های مغز و اعصاب شایع‌تر هستند که در ادامه به انواع و میزان شیوع آنها اشاره خواهیم کرد:
سیستم عصبی چیست؟
برای درک بهتر بیماری های مغز و اعصاب بد نیست تعریف مختصری از سیستم عصبی بدانید. سیستم عصبی یک سیستم پیچیده است که فعالیت‌های بدن را تنظیم و هماهنگ می‌کند و از دو بخش اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:
- سیستم عصبی مرکزی که شامل مغز و نخاع می‌شود
- سیستم عصبی محیطی که شامل تمام عناصر عصبی دیگر، از جمله اعصاب محیطی و اعصاب خودکار می‌شود
علاوه بر مغز و نخاع، اعضای اصلی سیستم عصبی عبارتند از:
- چشم‌ها
- گوش‌ها
- اندام‌های حسی چشایی
- اندام‌های حسی بویایی
- گیرنده‌های حسی واقع در پوست، مفاصل، عضلات و سایر قسمت‌های بدن
عواملی که می‌تواند به سیستم عصبی آسیب وارد کند
سیستم عصبی در برابر اختلالات مختلف آسیب‌پذیر است که عبارتند از:
- جراحت
- عفونت‌ها
- تومورها
- اختلال در جریان خون
- اختلالات در سیستم خود ایمنی
انواع اختلالات سیستم عصبی
اختلالات سیستم عصبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اختلالات عروقی: مانند سکته مغزی، حمله ایسکمیک گذرا (TIA)، خونریزی زیر عنکبوتیه، خونریزی ساب دورال و هماتوم و خونریزی خارج دورال
عفونت‌ها: مانند مننژیت، آنسفالیت، میلیت و آبسه اپیدورال
اختلالات ساختاری: مانند آسیب مغزی یا نخاعی، اسپوندیلوز گردنی، سندرم تونل کارپال، تومورهای مغز یا نخاع
اختلالات عملکردی: مانند سردرد، صرع، سرگیجه و نورالژی
دژنراسیون: مانند بیماری پارکینسون، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)، کره هانتینگتون و بیماری آلزایمر
اختلالات خودایمنی یا التهابی: مانند فلج بل، مولتیپل اسکلروزیس، نوروپاتی محیطی و سندرم گیلن باره
دسته بندی اختلالات عصبی
در صورت ابتلا به هر یک از این اختلالات ضروری است که به دکتر مغز و اعصاب ارومیه مراجعه شود.
شایع‌ترین اختلالات عصبی و مغزی
اختلالات عصبی را می‌توان بر اساس تأثیر آنها بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) یا سیستم عصبی محیطی (PNS) طبقه‌بندی کرد. شایان ذکر است که اختلالات سیستم عصبی می‌تواند هم بزرگسالان و هم کودکان را تحت تأثیر قرار دهد.
بیماری آلزایمر
زوال عقل یک اصطلاح کلی است که برای توصیف بیماری های مغز و اعصاب که بر شناخت تأثیر می‌گذارد استفاده می‌شود. براساس آمار به دست آمده بیش از 55 میلیون نفر در سراسر جهان به زوال عقل مبتلا هستند. گفتنی است که بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل (60 تا 80درصد موارد) است. در افراد مبتلا به زوال عقل، اختلال در شناخت با مشکلات حافظه مرتبط با پیری طبیعی متفاوت است، به‌طوری که این عارضه می‌تواند توانایی برای مراقبت از خود و امور روزانه را مختل کند.
اختلال طیف اوتیسم (ASD)
یکی دیگر از بیماری های مغز و اعصاب اوتیسم است. اوتیسم یک اختلال عصبی و رشدی است که از اوایل دوران کودکی شروع می‌شود و در طول زندگی فرد ادامه می‌یابد. اختلال طیف اوتیسم بر تعامل شخص با دیگران، برقراری ارتباط و یادگیری تاثیرگذار است. افراد مبتلا به ASD می‌توانند طیف وسیعی از علائم را نشان دهند. از علائم این اختلال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در صحبت کردن مشکل دارند
- در زمان صحبت به چشمان مخاطب نگاه نمی‌کنند
- علایق محدود و رفتارهای تکراری دارند
- زمان زیادی را صرف نظم بخشیدن به امور می‌کنند
- گاهی یک جمله را بارها و بارها بیان می‌کنند
بیماری پارکینسون (PD)
بیماری پارکینسون یک وضعیت دژنراتیو مغز است که با علائم حرکتی ( حرکت آهسته، لرزش، سفتی عضلات، مشکل در راه رفتن و عدم تعادل) و طیف گسترده‌ای از عوارض غیرحرکتی (اختلالات شناختی، اختلالات سلامت روان، اختلالات خواب و درد و…) همراه است. گفتنی است که پیشرفت این علائم منجر به ناتوانی و نیاز به مراقبت در بیمار می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به PD نیز در طول دوره بیماری خود دچار زوال عقل می‌شوند.
اگر به این بیماری مبتلا هستید و امکان دسترسی به پزشک را ندارید، می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین دکتر مغز و اعصاب توصیه‌های اولیه را دریافت کرده و در صورت لزوم به متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده شوید.
مننژیت
مننژیت بیماری‌ای است که از التهاب مننژ ایجاد می‌شود؛ به عبارتی مننژها غشاهایی هستند که مغز و نخاع را احاطه می‌کنند. علت التهاب مننژ معمولاً عفونت مایع اطراف مغز و نخاع است. از علائم این بیماری می‌توان به درجه حرارت بالا بدن، سردرد شدید، استفراغ، گرفتگی گرفتگی، حساسیت به نور و خواب آلودگی اشاره کرد . اما رایجترین علامت شناخته شده مننژیت، بثورات پوستی هستند،.
تشنج
تشنج یک فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز است که به سرعت اتفاق می‌افتد. این عارضه می‌تواند باعث بیهوشی و تشنج شود. طولانی بودن و شدت داشتن تشنج از فردی به فرد دیگر متفاوت است. همچنین ممکن است برای برخی فقط یک بار و یا بارها و بارها اتفاق بیفتد. اگر تشنج مداوم عود کند، صرع یا یک اختلال تشنجی شناخته می‌شود. به‌طور میانگین از هر 10 نفر مبتلا به تشنج 1 نفر به صرع مبتلا می‌شود.
علائم اختلالات سیستم عصبی
در ابتلا به اختلالات سیستم عصبی هر فرد ممکن است علائم متفاوت داشته باشد. شایع‌ترین علائم و نشانه‌های عمومی اختلال سیستم عصبی عبارتند از:
- شروع مداوم یا ناگهانی سردرد
- سردردی که عود می‌کند
- بی‌حسی اندام‌ها
- ضعف یا از دست دادن قدرت عضلانی
- از دست دادن بینایی یا دوبینی
- از دست دادن حافظه
- اختلال در توانایی ذهنی
- ناهماهنگی حرکات
- سفتی عضلانی
- لرزش و تشنج
- کمردردی که به پاها، انگشتان پا یا سایر قسمت‌های بدن سرایت می‌کند
- تحلیل رفتن عضلات و تکلم نامفهوم
سخن پایانی
در این نوشتار به شایع‌ترین بیماری های مغز و اعصاب اشاره کردیم، اما باید بدانید که طیف این بیماری‌ها بسیار بوده و بسیاری از آنها نیز نادر هستند. با این حال مراجعه به دکتر در زمان مشاهده و تجربه علائم ضروری است. شما می‌توانید برای پیگیری وضعیت بیماری به متخصص مغز و اعصاب بجنورد مراجعه کنید.
