تاثیر کیفیت آب بر آکنه: آیا آب شهری باعث ایجاد جوش می‌شود؟
پوست، به‌ویژه پوست صورت، حساس‌ترین بخش از بدن نسبت به تغییرات محیطی و مواد تماس‌یافته با آن است. یکی از عوامل کمتر شناخته‌شده که می‌تواند بر سلامت پوست تأثیر بگذارد، کیفیت آب مصرفی در شست‌وشو و استحمام است.
برخی افراد با تغییر محل زندگی یا سفر به شهری دیگر، متوجه جوش‌های ناگهانی، خشکی پوست یا التهاب صورت می‌شوند. این تغییرات اغلب ناشی از تفاوت در کیفیت آب است. در این مقاله، به بررسی علمی تاثیر کیفیت آب بر آکنه می‌پردازیم.
تاثیر کیفیت آب بر آکنه از نگاه علمی
۱. آب سخت یا آب نرم؟ کدام برای پوست بهتر است؟
آب سخت، آبی است که حاوی مقادیر زیادی از مواد معدنی مثل کلسیم و منیزیم است. این املاح ممکن است هنگام شست‌وشو روی پوست باقی بمانند و منافذ را مسدود کنند. تجمع این مواد معدنی می‌تواند به مرور زمان منجر به انسداد منافذ، خشکی پوست و در برخی افراد، بروز یا تشدید آکنه شود.
از طرف دیگر، آب نرم فاقد این املاح سنگین است و بهتر با شوینده‌ها واکنش می‌دهد، باعث تمیزتر شدن پوست شده و احتمال باقی‌ماندن صابون یا مواد معدنی روی صورت را کاهش می‌دهد.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که شست‌وشو با آب سخت می‌تواند احتمال ابتلا به اگزما و آکنه را در کودکان افزایش دهد.
۲. کلر در آب شهری و اثر آن بر پوست
آب شهری به‌طور معمول برای ضدعفونی، کلرزنی می‌شود. اگرچه کلر از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری می‌کند، اما می‌تواند چربی طبیعی پوست را از بین ببرد و تعادل فلور باکتریایی پوست را به هم بزند. در نتیجه، پوست دچار خشکی، التهاب و حتی آکنه می‌شود.
کلر به‌طور بالقوه باعث اکسیداسیون لایه‌های چربی محافظ پوست می‌شود که می‌تواند زمینه‌ساز آکنه‌های التهابی باشد.
۳. فلزات سنگین، آلودگی‌های صنعتی و آکنه
در برخی مناطق، به‌ویژه اطراف صنایع یا منابع آب زیرزمینی، احتمال وجود فلزات سنگین مانند سرب، آرسنیک و نیکل در آب شهری بیشتر است. این فلزات می‌توانند موجب تحریک پوست، التهاب مزمن و افزایش فعالیت غدد چربی شوند. همچنین، مطالعات نشان می‌دهند که تماس مداوم با فلزات سنگین موجود در آب ممکن است پاسخ التهابی پوست را تشدید کرده و باعث ایجاد جوش شود.
نشانه‌هایی که نشان می‌دهد آب منطقه‌تان برای پوست شما مناسب نیست
- احساس خشکی یا کشیدگی شدید پس از شست‌وشوی صورت
- افزایش جوش‌های التهابی یا سرسیاه بدون تغییر در روتین مراقبت پوست
- باقی ماندن لکه‌های سفید یا گچی روی پوست یا آینه پس از شست‌وشو
- بدتر شدن وضعیت پوست بعد از اسباب‌کشی یا سفر به منطقه‌ای جدید
راهکارهایی برای کاهش تاثیر منفی آب شهری بر پوست
۱. استفاده از فیلتر دوش یا فیلتر تصفیه آب
فیلترهایی که برای دوش یا روشویی نصب می‌شوند می‌توانند املاح سخت، کلر و فلزات سنگین را به‌مقدار زیادی کاهش دهند. استفاده از این فیلترها به‌ویژه در مناطقی با آب سخت یا کلردار، می‌تواند مانع التهاب‌های پوستی و آکنه شود.
۲. استفاده از تونر یا اسپری آب معدنی بعد از شست‌وشو
اگر مجبورید از آب شهری بدون فیلتر استفاده کنید، بلافاصله پس از شست‌وشو از یک تونر ضد التهاب یا اسپری آب معدنی استفاده کنید. این کار به بازگرداندن PH پوست کمک می‌کند و از خشکی و تحریک بعد از تماس با آب نامناسب جلوگیری می‌نماید.
۳. شست‌وشوی صورت با آب جوشیده یا تصفیه‌شده
برای شستن صورت می‌توانید از آب جوشیده و خنک‌شده یا آب تصفیه‌شده استفاده کنید، به‌خصوص اگر پوست حساسی دارید یا مستعد آکنه هستید. استفاده از آب جوشیده باعث حذف بیشتر کلر و فلزات سنگین می‌شود.
۴. استفاده از شوینده‌های ملایم و مرطوب‌کننده بلافاصله بعد از شست‌وشو
شوینده‌های قلیایی قوی، در ترکیب با آب سخت یا کلردار، باعث تحریک بیشتر پوست می‌شوند. استفاده از ژل‌های شوینده فاقد سولفات و pH متعادل، در کنار مرطوب‌کننده سبک بعد از شست‌وشو، می‌تواند پوست را در برابر آسیب‌های احتمالی آب شهری مقاوم کند.
تاثیر آب مناطق مختلف ایران بر سلامت پوست
در ایران نیز کیفیت آب شهری در شهرهای مختلف متفاوت است. برای مثال:
- آب تهران نسبتاً سخت است و کلر بالایی دارد.
- در برخی شهرهای جنوبی مانند اهواز، میزان فلزات سنگین به دلیل فرسودگی شبکه لوله‌کشی بالاتر گزارش شده است.
- در شهرهایی مثل شیراز و اصفهان، میزان سختی آب نسبت به سایر شهرها بالاست.
بنابراین اگر از شهری به شهر دیگر می‌روید و متوجه تغییر در وضعیت پوست خود شدید، احتمال دارد دلیل آن به تغییر کیفیت آب مرتبط باشد.
تاثیر کیفیت آب بر آکنه در درمان
علاوه بر نقش کیفیت آب در ایجاد یا تشدید آکنه، نباید فراموش کنیم که آبی که برای مصرف داروها، ماسک‌های خانگی یا پاکسازی پوست استفاده می‌شود نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. برای مثال:
- استفاده از ماسک خاک رس با آب آلوده یا پر کلر، اثر درمانی ماسک را خنثی می‌کند.
- استفاده از یخ تهیه‌شده با آب سخت یا کلردار ممکن است پوست را بیشتر تحریک کند.
- داروهای موضعی در صورت شست‌وشوی پوست با آب آلوده، جذب کمتری خواهند داشت.
آیا آب شهری باعث جوش می‌شود؟
پاسخ این سوال به‌صورت نسبی بله است. کیفیت پایین آب شهری، به‌ویژه در مناطقی با آب سخت، کلر بالا یا فلزات سنگین، می‌تواند منجر به بروز آکنه یا تشدید آن شود.
این موضوع در پوست‌های حساس، چرب یا مستعد آکنه بیشتر بروز می‌کند. با رعایت چند نکته ساده مانند استفاده از فیلتر، انتخاب شوینده مناسب، و شست‌وشوی صورت با آب تصفیه‌شده، می‌توان این تاثیر را تا حد زیادی کاهش داد.
