علت تلخی چای چیست و آیا خاصیتی هم دارد؟

تلخی چای یکی از اولین چیزهایی است که هنگام نوشیدن آن به چشم می‌آید؛ گاهی دلچسب و گاهی آزاردهنده. خیلی‌ها تصور می‌کنند تلخ شدن چای فقط به نوع آن مربوط است، اما واقعیت این است که عوامل مختلفی در ایجاد این طعم نقش دارند و بعضی از آن‌ها حتی به خواص چای هم ارتباط پیدا می‌کنند. اگر تا امروز برایتان سوال بوده که علت تلخی چای چیست و آیا این تلخی نشانه خاصیت است یا نه، در ادامه همه زوایای این موضوع را با هم مرور می‌کنیم.

وقتی برگ چای در آب داغ قرار می‌گیرد، ترکیبات مختلفی از آن آزاد می‌شود. برخی از این ترکیبات طعم ملایم و خوشایند دارند و بعضی دیگر مسئول تلخی هستند. هرچه این ترکیبات تلخ بیشتر وارد آب شوند، چای طعم تندتر و گس‌تری پیدا می‌کند. بنابراین تلخی چای اتفاقی تصادفی نیست و پشت آن فرآیند مشخصی وجود دارد.

یکی از مهم‌ترین دلایل تلخ شدن چای، دمای آب است. اگر آب بیش از حد جوش باشد و مدت زیادی روی برگ چای بماند، مواد تلخ بیشتری آزاد می‌شوند. بسیاری از افراد عادت دارند آب کاملاً در حال جوش را روی چای بریزند و چند دقیقه هم صبر کنند؛ همین کار ساده می‌تواند چای را بیش از حد تلخ کند. در مقابل، اگر آب کمی از جوش بیفتد و زمان دم کشیدن کنترل شود، طعم چای متعادل‌تر خواهد بود.

مدت زمان دم کشیدن هم نقش پررنگی دارد. چای هرچه بیشتر دم بکشد، تلخ‌تر می‌شود. در دقایق اول، بیشتر عطر و طعم ملایم آزاد می‌شود، اما با گذشت زمان، ترکیبات تلخ فرصت بیشتری برای حل شدن در آب پیدا می‌کنند. به همین دلیل است که چای مانده یا چایی که ساعت‌ها روی سماور بوده، معمولاً تلخ‌تر از چای تازه‌دم است.

کیفیت و نوع چای هم بی‌تأثیر نیست. چای‌های با برگ‌های درشت و سالم معمولاً طعم متعادل‌تری دارند، در حالی که چای‌های خیلی خردشده یا پودرمانند سریع‌تر تلخ می‌شوند. همچنین چای‌هایی که بیش از حد فرآوری شده‌اند یا کیفیت پایینی دارند، ممکن است حتی با دم کردن صحیح هم طعم تلخی بدهند.

مسئله دیگر، مقدار چای خشک است. اگر برای یک قوری کوچک، چای زیادی استفاده شود، غلظت ترکیبات تلخ بالا می‌رود و نتیجه آن چایی تند و زننده خواهد بود. خیلی‌ها برای پررنگ شدن چای، مقدار چای خشک را زیاد می‌کنند، اما این کار معمولاً تلخی را هم افزایش می‌دهد.

گاهی تلخی چای به آبی که استفاده می‌کنیم برمی‌گردد. آب‌هایی که املاح زیادی دارند یا اصطلاحاً «سنگین» هستند، می‌توانند طعم چای را تغییر دهند و تلخی آن را بیشتر نشان دهند. به همین دلیل است که چای در بعضی شهرها یا حتی در خانه‌های مختلف، طعم متفاوتی دارد.

اما سوال مهم اینجاست که آیا تلخی چای نشانه خاصیت آن است؟ تا حدی بله. ترکیباتی که باعث تلخی چای می‌شوند، همان موادی هستند که به آن خواص مختلف می‌دهند. این ترکیبات می‌توانند به کاهش خستگی، افزایش تمرکز و حتی کمک به سلامت قلب کمک کنند. البته این به آن معنا نیست که هرچه چای تلخ‌تر باشد، مفیدتر است. تلخی بیش از حد می‌تواند نشان‌دهنده دم کردن نادرست باشد، نه لزوماً چای سالم‌تر.

برخی افراد تصور می‌کنند چای شیرین خاصیت ندارد و فقط چای تلخ مفید است. در واقع، چای با طعم متعادل که نه خیلی تلخ و نه خیلی رقیق باشد، هم می‌تواند خواص خود را حفظ کند و هم نوشیدنش لذت‌بخش‌تر باشد. تعادل در دم کردن، همان چیزی است که هم طعم خوب می‌دهد و هم خواص چای را حفظ می‌کند.

تلخی چای حتی می‌تواند سلیقه‌ای باشد. بعضی‌ها چای کمی تلخ را دوست دارند و آن را نشانه چای «اصیل» می‌دانند، در حالی که بعضی دیگر طعم ملایم‌تر را ترجیح می‌دهند. شناخت علت تلخی کمک می‌کند هرکس بتواند چای را دقیقاً مطابق ذائقه خودش دم کند.

در نهایت، اگر تلخی چای برایتان آزاردهنده است، با تغییرات ساده‌ای مثل کم کردن زمان دم کشیدن، استفاده از آب با دمای مناسب و انتخاب چای باکیفیت‌تر می‌توانید طعم آن را بهتر کنید، بدون اینکه از خواصش محروم شوید.

سوالات متداول