چگونه با افتادگی پوست بعد از لاغری مقابله کنیم؟
کاهش وزن، به ویژه هنگامی که چشمگیر و سریع باشد، دستاوردی ارزشمند تلقی می‌شود. با این حال، این فرآیند تحول‌آفرین گاهی اوقات با عارضه‌ای نامطلوب تحت عنوان «افتادگی پوست» همراه می‌گردد. در صورت مشاهده افتادگی پوست پس از رسیدن به وزن مطلوب، جای نگرانی نیست. این پدیده، عارضه‌ای رایج و شناخته شده در پی کاهش وزن‌های قابل توجه به شمار می‌رود. خوشبختانه، پوست انسان از ظرفیت ارتجاعی نسبی برخوردار است و با گذشت زمان، امکان بهبود قابل ملاحظه در وضعیت پوست وجود دارد. با این وجود، در پاره‌ای از موارد، دستیابی به نتایج ایده‌آل و رفع کامل پوست اضافی، نیازمند جراحی خواهد بود.
عوامل موثر بر خاصیت ارتجاعی پوست
پوست هر شخصی دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است. میزان یکسان کاهش وزن، می‌تواند تاثیرات متفاوتی بر پوست افراد مختلف ایجاد کند. عوامل متعددی در تعیین نحوه واکنش پوست به کاهش وزن دخیل هستند که عبارتند از:
- سن: با افزایش سن، ظرفیت پوست در حفظ حالت کشسانی و الاستیسیته کاهش می‌یابد. به بیان دیگر، فیبرهای الاستین موجود در ساختار پوست، به تدریج از انعطاف‌پذیری کمتری برخوردار می‌گردند.
- میزان وزن کاهش یافته: کاهش وزن در مقادیر قابل توجه، به طور معمول با افزایش احتمال بروز افتادگی پوست همراه است. پوست در انطباق با تغییرات حجمی بدن، دچار محدودیت‌هایی می‌گردد.
- وراثت (ژنتیک): ژنتیک فرد، در تعیین میزان سفتی و قوام پوست نقش ایفا می‌کند. استعداد ابتلا به افتادگی پوست در برخی افراد، به صورت ارثی بیشتر است.
- طول مدت اضافه وزن: سابقه طولانی مدت اضافه وزن، می‌تواند ظرفیت پوست را در انقباض و بازگشت به حالت اولیه پس از کاهش وزن تحت تاثیر قرار دهد. پوست، در مواجهه با حجم طولانی مدت، سازگاری‌هایی پیدا می‌کند که تغییر مجدد را دشوار می‌سازد.
- سرعت کاهش وزن: کاهش وزن با سرعت بالا، به ویژه در مداخلاتی نظیر جراحی‌های لاغری، فرصت کافی جهت تطابق پوست با تغییرات ایجاد شده را سلب می‌نماید. پیامد این فرآیند، بروز افتادگی پوست خواهد بود. سرعت بالای تغییرات، امکان تطبیق پوست با شرایط جدید را سلب می‌کند.
- وضعیت تغذیه و آب‌رسانی: عدم تغذیه متعادل، فقدان ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری (به ویژه ویتامین‌های C و E) و کم‌آبی بدن، می‌تواند سلامت و استحکام پوست را به مخاطره اندازد. پوست نیز همچون سایر ارگان‌های بدن، نیازمند دریافت مواد مغذی و آب کافی جهت حفظ سلامت و عملکرد مطلوب است.
- مصرف دخانیات: مصرف سیگار، به عنوان یک عامل شناخته شده در تسریع فرآیند پیری پوست عمل می‌نماید. اثرات مخرب دخانیات، بر جوانی و شادابی پوست اجتناب‌ناپذیر است.
- تماس مکرر با اشعه ماوراء بنفش (نور خورشید): سابقه، میزان فعلی و مواجهه آتی با نور خورشید، همگی می‌توانند آسیب‌های قابل توجهی را به ساختار پوست وارد آورند. نور خورشید، در صورت عدم محافظت مناسب، تهدیدی جدی برای سلامت پوست محسوب می‌شود.
نحوه پیشگیری از افتادگی پوست
اگرچه پیشگیری کامل از بروز افتادگی پوست بعد از کاهش وزن شدید، امری غیرممکن به نظر می‌رسد، با این حال، اتخاذ تدابیر مشخص، می‌تواند به کاهش احتمال و شدت افتادگی پوست کمک نماید:
کاهش وزن تدریجی و پیوسته:
اجرای برنامه کاهش وزن به صورت تدریجی، به عنوان موثرترین راهکار در پیشگیری از افتادگی بیش از حد پوست شناخته می‌شود. توصیه غالب متخصصین، هدف‌گذاری کاهش وزن در دامنه 0.5 تا 1 کیلوگرم در هفته است. این رویکرد، علاوه بر آنکه به کاهش بیشتر بافت چربی نسبت به بافت عضلانی کمک می‌نماید، فرصت کافی را جهت انطباق تدریجی پوست با تغییرات فراهم می‌آورد. اصل «آهسته و پیوسته رفتن»، در این زمینه از اهمیت بسزایی برخوردار است.
همچنین بخوانید: برنامه باشگاه بدنسازی برای لاغری حرفه ای
تأکید بر تغذیه بهینه:
تأمین ریزمغذی‌ها و درشت‌مغذی‌های ضروری برای بدن، نقشی حیاتی در حفظ سلامت و الاستیسیته پوست ایفا می‌کند. مواد غذایی سودمند برای پوست، سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع و چندغیراشباع، ویتامین‌های A، C و E، سلنیوم، روی، مس، پلی‌فنول‌ها و کاروتنوئیدها هستند. تغذیه مناسب، سوخت‌رسانی موثر به پوست را تضمین می‌کند.
اهمیت دادن به فعالیت بدنی منظم:
تلاش در جهت ارتقاء سطح آمادگی جسمانی، نه تنها هدفی ارزشمند در راستای بهبود سلامت عمومی محسوب می‌گردد، بلکه فواید قابل توجهی نیز برای پوست به همراه دارد. به عنوان مثال، یافته‌های یک پژوهش حاکی از آن است که افراد فعال از لحاظ بدنی، به احتمال بیشتری دارای پوستی مرطوب هستند. مطالعاتی نیز در حال بررسی پتانسیل ورزش در افزایش تولید کلاژن در پوست می‌باشند، اگرچه در این زمینه، نیاز به تحقیقات تکمیلی احساس می‌شود. ورزش، با بهبود جریان خون در پوست، اثرات مثبتی بر سلامت و شادابی آن اعمال می‌نماید. ورزش منظم، ضامن سلامت و جوانی پوست است.
نحوه درمان افتادگی پوست
پاسخ افراد به کاهش وزن، به دلیل تفاوت‌های فردی، متغیر خواهد بود. در حالی که برخی افراد به سرعت شاهد بازگشت پوست به حالت اولیه خواهند بود، گروهی دیگر ممکن است گزینه جراحی ترمیمی بدن را به منظور برداشتن پوست اضافی مد نظر قرار دهند. جراحی کانتورینگ بدن، یک پروسه درمانی جدی و پرهزینه است که مستلزم گذراندن دوره نقاهت طولانی مدت می‌باشد. انواع مختلفی از جراحی‌های کانتورینگ بدن وجود دارد که شامل ابدومینوپلاستی (تامی تاک)، براکیوپلاستی (لیفت بازو)، لیفت ران، لیفت سینه و لیفت پایین‌تنه می‌شوند. انتخاب نوع جراحی، بسته به ناحیه مورد نظر و میزان پوست اضافی، توسط جراح پلاستیک تعیین می‌گردد.
متخصصین جراحی پلاستیک توصیه می‌نمایند که حداقل یک سال پس از دستیابی به وزن ثابت، نسبت به بررسی امکان انجام جراحی کانتورینگ بدن اقدام گردد. این بازه زمانی، فرصت لازم جهت تثبیت وزن و ارزیابی دقیق میزان پوست اضافی را فراهم می‌آورد.
علاوه بر جراحی، گزینه‌های درمانی غیرجراحی نیز جهت بهبود ظاهر پوست شل مطرح می‌باشند. این روش‌ها عموماً شامل استفاده از دستگاه‌های مبتنی بر امواج رادیویی و امواج فراصوت می‌گردند که با هدف تحریک تولید کلاژن و الاستین در پوست و در نتیجه، سفت‌تر شدن آن به کار می‌روند. اثربخشی این روش‌ها، بسته به شدت افتادگی پوست و ویژگی‌های فردی، متغیر خواهد بود.
همچنین، اصلاح سبک زندگی از طریق ورزش منظم و پیروی از رژیم غذایی سالم نیز می‌تواند تاثیرات مثبتی بر بهبود ظاهر پوست شل داشته باشد. گنجاندن یک برنامه تمرینی متعادل، شامل تمرینات هوازی و تمرینات قدرتی، در برنامه روزانه، به کاهش چربی بدن و افزایش حجم عضلانی کمک نموده و در نتیجه، می‌تواند به بهبود استحکام و ظاهر کلی پوست منجر گردد. تقویت عضلات زیرین، می‌تواند حمایت بیشتری از پوست فراهم آورده و از شدت افتادگی بکاهد.
نکات تکمیلی
افرادی که به صورت تدریجی و اصولی اقدام به کاهش وزن با دامنه متوسط می‌نمایند، عموماً شاهد بازگشت پوست به وضعیت طبیعی خواهند بود. لیکن، افرادی که کاهش وزن‌های بسیار چشمگیر یا کاهش وزن سریع را تجربه می‌کنند، ممکن است پس از تلاش‌های فراوان، با پدیده ناخوشایند افتادگی پوست مواجه گردیده و احساس سرخوردگی کنند. خوشبختانه، راهکارهایی جهت به حداکثر رساندن ظرفیت ارتجاعی پوست از طریق تغذیه اصولی وجود دارد. علاوه بر این، حفظ و ارتقاء سطح آمادگی جسمانی نیز نقش بسزایی در بهبود ظاهر پوست ایفا می‌نماید. در صورت وجود نگرانی در خصوص افتادگی پوست، توصیه می‌گردد با یک متخصص مشورت کنید. مشاوره با متخصص، گامی موثر در جهت کسب اطلاعات دقیق و اتخاذ تصمیمات آگاهانه در این زمینه خواهد بود.
