بهترین روش برای تشخیص مشکلات کبدی
کبد مسطح‌ترین و بزرگ‌ترین اندام داخلی بدن است که وظایفی حیاتی بر عهده دارد. از وظایف مهم این عضو می‌توان به تصفیه مواد زائد بدن، تولید برخی پروتئین‌های مهم و تنظیم چرخه انرژی و متابولیسم بدن اشاره کرد. به این ترتیب زمانی که این عضو به هر دلیلی دچار مشکل شود، سلامت دیگر اعضای بدن نیز به خطر می‌افتد. بیماری‌ها و مشکلات کبدی انواع مختلفی دارند، برخی مثل هپاتیت وابسته به ویروس‌ها هستند و برخی دیگر مثل کبد چرب در اثر رژیم غذایی ناسالم ایجاد می‌شوند.
به این ترتیب هر کدام از مشکلات کبدی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند و تشخیص به موقع آن‌ها اهمیت زیادی در کنترل بیماری و جلوگیری از پیشرفت عوارض آن دارد. تشخیص دقیق بیماری‌های کبدی از طریق بررسی علائم بالینی، آزمایش SGPT و سونوگرافی امکان‌پذیر است. امروزه می‌توان آزمایش‌های مربوط به تشخیص بیماری‌های کبدی را در خانه انجام داد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش SGPT در منزل ادامه این مطلب را از دست ندهید.
انواع بیماری های کبدی
بیماری‌های کبدی ممکن است ژنتیکی یا اکتسابی باشند؛ یعنی از ابتدای تولد همراه فرد باشند یا به دلایل دیگری چون مصرف الکل و … ایجاد شوند. در ادامه چندتا از شایع‌ترین بیماری‌های کبدی را توضیح می‌دهیم:
- کبد چرب: شایع‌ترین و در عین حال چالش‌برانگیزترین بیماری کبدی، بدون شک کبد چرب است. کبد در حالت عادی درصر چربی پایینی دارد، زمانی که مقدار چربی کبد بیشتر شود سلول‌های کبدی ملتهب شده و از کار می‌افتند و می‌گوییم کبد چرب اتفاق افتاده است. چاقی، چربی خون، سوء تغذیه و مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر از جمله دلایل بروز این بیماری هستند.
- سیروز کبدی: سیروز کبدی که به آن تنبلی کبدی هم می‌گویند، در اثر کم‌کاری کبد ایجاد می‌شود. در این بیماری سلول‌های کبدی نمی‌توانند به درستی وظایف مربوط به خود را انجام دهند و در نهایت باعث از بین رفتن بافت کبدی می‌شوند. هپاتیت، اعتیاد به مشروبات الکلی، انسداد رگ‌های صفراوی و بیماری ویلسون از جمله بیماری‌هایی هستند که باعث بروز سیروز کبدی می‌شوند.
- هپاتیت اتوایمیون کبدی: بیماری خودایمنی کبدی دیگر بیماری التهابی کبدی است که می‌تواند در اثر ابتلا به عفونت‌های ویروسی یا به دلایل دیگر ایجاد شود. در این شرایط گلبول‌های سفید سیستم ایمنی به کبد حمله کرده و باعث از بین رفتن بافت آن می‌شوند.
- سرطان کبد: سرطان کبد به دنبال رشد و تقسیم بیش از اندازه و غیرقابل کنترل سلول‌های کبدی ایجاد می‌شود. در این بیماری سلول‌های کبدی به شکلی بیمارگونه و بیشتر از حد مجاز شروع به رشد و تقسیم می‌کنند و باعث ایجاد توده‌های سرطانی در کبد می‌شوند. این توده‌های سرطانی می‌توانند بخش‌های دیگر بدن را نیز درگیر کنند.
دلایل بروز بیماری های کبدی
ابتلا به بیماری‌های کبدی به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق بیافتد. در ادامه برخی از مهم‌ترین دلایل بروز بیماری‌های کبدی را توضیح می‌دهیم. توصیه می‌کنیم اگر هر یک از این علل را دارید، به طور مرتب آزمایش چکاپ بدهید و مراقب سلامتی خود باشید.
- ابتلا به عفونت‌ها: از اصلی‌ترین علل بیماری‌های کبدی، ابتلا به برخی عفونت‌ها به خصوص عفونت‌های ویروسی مثل هپاتیت B، A و C است. این ویروس‌ها از طریق خون، تماس با افراد آلوده یا مواد غذایی آلوده به فرد منتقل شده و باعث التهاب و از بین رفتن بافت کبدی می‌شوند.
- ابتلا به بیماری‌های خودایمنی: در برخی اختلالات خودایمنی مثل سیروز اولیه صفراوی و هپاتیت اتوایمیون، سلول‌های سیستم ایمنی به اشتباه به بخش‌هایی از کبد حمله می‌کنند و آن را از بین می‌برند.
- دیابت: ابتلا به دیابت خطر ابتلا کبد چرب غیرالکلی را افزایش می‌دهد. به همین دلیل افراد مبتلا به دیابت باید به طور منظم از نظر قند خون و آنزیم‌های کبدی چکاپ شوند.
- وراثت: برخی از افراد ژن‌های معیوب و غیرطبیعی‌ای را از والدین خود به ارث می‌برند و همین ژن‌های معیوب باعث بروز بیماری‌های کبدی می‌شود. بیماری ویلسون، کمبود آنتی تیپسین آلفا و هموکروماتوز از جمله آسیب‌های کبدی ژنتیکی هستند.
- مصرف برخی داروها: آسیب‌های کبدی می‌توانند به دلیل عوارض مصرف برخی داروهای خاص ایجاد شوند.
- چاقی و افزایش وزن: افرادی که دچار اضافه وزن شدیدی هستند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به بیماری‌های کبدی قرار دارند.
- سرطان: سرطان‌ها به طور کلی در صورتی که کنترل نشوند به دیگر بافت‌ها مثل کبد حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برند. سرطان کبد، سرطان مجاری صفراوی و آدنوم کبدی از جمله سرطان‌هایی هستند که کبد را از بین می‌برند.
- چربی خون: زمانی که چربی دریافتی بدن بیشتر از مقدار مورد نیاز آن باشد، اضافه چربی‌ها علاوه بر رگ‌های خونی در بافت کبدی انباشته می‌شود. این مساله باعث بروز کبد چرب غیرالکلی می‌شود که اگر کنترل نشود باعث از بین رفتن کبد می‌شود.
راه های تشخیص مشکلات کبدی
تشخیص ابتلا به مشکلات کبدی از طریق بررسی سابقه و شرایط بالینی فرد انجام می‌شود. زمانی که پزشک به شرایط بالینی فرد شک کند، برای تشخیص دقیق‌تر آزمایش SGPT در منزل را برای فرد درخواست می‌کند. در کنار این آزمایش، تست‌های زیر نیز به تشخیص مشکلات کبدی کمک می‌کنند:
- آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی، آنزیم های خونی و دقت در بالا بودن alt در آزمایش خون
- CT اسکن و MRI
- نمونه‌برداری از بافت کبد
تشخیص مشکلات کبدی با آزمایش خون و سونوگرافی
چیزی که صراحتا مشکلات کبدی را مشخص می‌کند، آزمایش خون و سونوگرافی است. در سونوگرافی می‌توان تغییر اندازه و حجم آسیب کبدی را مشاهده کرد، و معمولا برای تشخیص مشکلات پیشرفته‌تر انجام می‌شود. این در حالی است که مشکلات کبدی را می‌توان در همان ابتدا از روی نتایج آزمایش SGPT در منزل تشخیص داد. اساس آزمایش خون برای تشخیص بیماری‌های کبدی، اندازه‌گیری آنزیم‌های مختلف کبدی است. این آنزیم‌ها در شرایط عادی در کبد هستند و وارد جریان خون نمی‌شوند، اما زمانی که کبد به هر دلیلی آسیب می‌بیند بخش زیادی از این آنزیم‌ها به مرور وارد جریان خون می‌شود.
حساس‌ترین آنزیم‌های کبدی که به تشخیص بیماری‌های کبدی کمک می‌کنند عبارت‌اند از:
- آنزیم آلانین ترانس آمیناز، تست ALTیا آزمایش SGPT: این آنزیم عموما در کبد بوده و به متابولیسم پروتئین‌ها کمک می‌کند. اما زمانی که کبد آسیب می‌بیند ALT در جریان خون افزایش می‌یابد.
- آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز، تست ASTیا تست SGOT: آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز علاوه بر کبد در قلب و عضلات بدن هم وجود دارد. به این ترتیب تست AST در تشخیص بیماری‌های کبدی به تنهایی اهمیت ندارد و باید به صورت مکمل با دیگر آزمایش‌ها انجام شود.
- آنزیم آلکالین فسفاتاز یا تست ALP: آلکالین فسفاتاز نیز علاوه بر کبد در استخوان‌ها و مجاری صفراوی وجود دارد و به همراه سایر تست‌ها برای تشخیص بیماری‌های کبدی به کار می‌رود.
در کنار آزمایش این آنزیم‌ها تست‌های تشخیصی آلبومین، تست PT، تست بیلی‌روبین و آزمایش GGT گاهی برای تشخیص دقیق بیماری‌های کبدی درخواست می‌شوند.
آزمایش SGPT در منزل در کنار سونوگرافی، می‌تواند ابتلا یا عدم ابتلا به بیماری‌های کبدی را مشخص کند. امروز دیگر نیاز نیست برای تشخیص بیماری‌های کبدی به آزمایشگاه یا بیمارستان مراجعه کنید، بلکه می‌توانید با مراجعه وبسایت هومکا یا تماس با شماره تلفن 02191212348 درخواست آزمایش در منزل خود را در مجموعه هومکا ثبت کنید. هومکا پل ارتباطی بین شما و مراکز معتبر درمانی است تا بهترین تجربه را از خدمات مراقبت سلامت کسب کنید. لازم به توضیح است که این مجموعه علاوه بر استان‌های البرز و تهران، در شهرهای شیراز، اصفهان، یزد، رشت، آمل، مشهد، ارومیه، قم و تبریز نیز فعال است و با اکثر بیمه‌های پایه و تکمیلی قرارداد دارد پس نیازی نیست نگران هزینه آزمایش‌های خود باشید.
