استفاده از دستمال توالت؛ فواید، معایب و جایگزین‌های بهداشتی

استفاده از دستمال توالت در بسیاری از جوامع یک عادت روزمره محسوب می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر، پژوهش‌های بهداشتی و زیست‌محیطی توجه بیشتری به تأثیرات این محصول رایج داشته‌اند. اگرچه استفاده از دستمال توالت در نگاه اول بسیار ساده و بی‌ضرر به نظر می‌رسد، اما این عادت در صورت انجام نادرست می‌تواند باعث تحریک پوست، عفونت و حتی آسیب‌های محیط‌زیستی شود.

در این مقاله به‌صورت علمی و دقیق به بررسی تأثیرات استفاده از دستمال توالت بر سلامت فردی، محیط زیست و گزینه‌های جایگزین خواهیم پرداخت.

تاریخچه‌ای کوتاه از دستمال توالت

اگرچه امروزه استفاده از دستمال توالت در بسیاری از کشورها امری طبیعی است، اما سابقه استفاده از آن به قرن نوزدهم بازمی‌گردد. اولین دستمال توالت تجاری در سال ۱۸۵۷ توسط Joseph Gayetty در آمریکا تولید شد.

از آن زمان به بعد، این محصول دستخوش تغییرات زیادی شد، از نوع کاغذ گرفته تا میزان نرمی، ضخامت، عطر و حتی دوست‌دار محیط‌زیست بودن.

مزایای استفاده از دستمال توالت

راحتی و دسترسی آسان:

استفاده از دستمال توالت در بسیاری از خانه‌ها، ادارات و اماکن عمومی بسیار آسان و در دسترس است. به‌همین دلیل، این محصول به یکی از متداول‌ترین روش‌های پاکسازی پس از اجابت مزاج تبدیل شده است.

استفاده سریع و بدون نیاز به آب:

در مکان‌هایی که دسترسی به آب وجود ندارد، استفاده از دستمال توالت می‌تواند به‌عنوان یک گزینه موقتی و فوری مفید باشد.

فرهنگ غالب در بسیاری از کشورها:

در کشورهای غربی مانند آمریکا، کانادا و بخش‌هایی از اروپا، استفاده از دستمال توالت بخشی از رفتار بهداشتی روزمره است و آموزش‌های فرهنگی نیز بر این پایه صورت گرفته‌اند.

معایب استفاده از دستمال توالت

با وجود مزایای گفته‌شده، استفاده از دستمال توالت دارای معایب قابل‌توجهی است که بسیاری از افراد از آن‌ها آگاهی ندارند:

۱. تحریک پوست و خشکی

استفاده مکرر از دستمال توالت، به‌ویژه اگر دستمال زبر یا معطر باشد، می‌تواند باعث تحریک ناحیه حساس تناسلی و مقعد شود.

این تحریک‌ها ممکن است به خارش، سوزش و حتی زخم ختم شوند. پوست این نواحی بسیار نازک و حساس است و در برابر تماس مداوم با الیاف کاغذی خشک آسیب‌پذیرتر خواهد بود.

۲. باقی‌ماندن آلودگی و ناکارآمدی

برخلاف باور عمومی، استفاده از دستمال توالت همیشه به پاکسازی کامل منجر نمی‌شود. فقط پاک‌کردن با کاغذ باعث نمی‌شود تمام آلودگی‌ها حذف شوند. این موضوع می‌تواند احتمال عفونت و بوی ناخوشایند را افزایش دهد.

۳. افزایش خطر بواسیر و شقاق

استفاده از دستمال توالت زبر یا کشیدن آن با فشار زیاد، به‌ویژه در افراد دارای یبوست یا بواسیر، می‌تواند منجر به تشدید مشکلات مقعدی شود. این یکی از مهم‌ترین معایب استفاده از دستمال توالت است که کمتر به آن پرداخته می‌شود.

۴. آسیب‌های محیط‌زیستی

تولید دستمال توالت نیازمند قطع میلیون‌ها درخت، مصرف هزاران لیتر آب و استفاده از مواد شیمیایی سفیدکننده است.

همچنین دستمال توالت به‌سختی در سیستم‌های فاضلاب تجزیه می‌شود و می‌تواند باعث گرفتگی لوله‌ها و آلودگی منابع آب شود. استفاده از دستمال توالت سنتی یکی از مخرب‌ترین عادت‌های زیست‌محیطی روزمره است.

دستمال توالت معطر؛ خطر یا گزینه بهتر؟

بسیاری از برندهای موجود در بازار اقدام به تولید دستمال‌های معطر یا حاوی نرم‌کننده می‌کنند. گرچه این محصولات حس لوکس و نرمی بیشتری دارند، اما استفاده از مواد شیمیایی، اسانس‌ها و رنگ‌های مصنوعی می‌تواند باعث بروز حساسیت‌های پوستی، خارش و واکنش‌های آلرژیک شود.

بنابراین توصیه می‌شود برای استفاده روزمره از انواع بدون عطر و بدون مواد افزودنی استفاده شود.

جایگزین‌های بهداشتی برای دستمال توالت

۱. آب و شست‌وشو

شست‌وشو با آب یکی از سالم‌ترین و مؤثرترین روش‌های پاکسازی بعد از اجابت مزاج است. شست‌وشو با آب باعث حذف کامل آلودگی‌ها، کاهش تحریک پوستی و پیشگیری از عفونت می‌شود.

۲. دستمال مرطوب بدون الکل و عطر

برای افرادی که به شست‌وشو با آب دسترسی ندارند، استفاده از دستمال مرطوب فاقد الکل و مواد معطر می‌تواند گزینه‌ای ملایم‌تر از دستمال توالت معمولی باشد. البته نباید این محصولات را در توالت انداخت زیرا سیستم لوله‌کشی را مسدود می‌کنند.

۳. دستگاه بیده

بیده یا شلنگ توالت، گزینه‌ای نوین و بهداشتی است که در سرویس‌های بهداشتی پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه با فشار مناسب آب، ناحیه تناسلی و مقعد را به‌خوبی پاک می‌کند و جایگزین کاملاً سازگار با محیط زیست برای دستمال توالت به‌شمار می‌رود.

بهترین روش برای استفاده از دستمال توالت

اگر به هر دلیل امکان استفاده از روش‌های جایگزین را ندارید، توجه به نکات زیر برای کاهش عوارض استفاده از دستمال توالت ضروری است:

• از دستمال‌های بدون عطر، نرم و با بافت نازک استفاده کنید.
• همیشه از جلو به عقب پاک کنید تا باکتری‌ها از ناحیه مقعد به واژن یا مجاری ادراری منتقل نشوند.
• از کشیدن شدید یا چندباره دستمال روی پوست بپرهیزید.
• در صورت بروز خشکی یا سوزش، از کرم‌های مرطوب‌کننده‌ی مخصوص ناحیه استفاده کنید.
• در صورت داشتن زخم، بواسیر یا پوست حساس، شست‌وشو با آب اولویت دارد.

استفاده از دستمال توالت در کودکان و سالمندان

کودکان و سالمندان پوست حساس‌تری دارند و ممکن است مهارت کافی برای استفاده صحیح از دستمال توالت را نداشته باشند.

بنابراین توصیه می‌شود در این گروه‌های سنی، از شست‌وشو با آب یا دستمال مرطوب مخصوص کودک استفاده شود. همچنین باید آن‌ها را آموزش داد که پاکسازی صحیح بعد از اجابت مزاج، بخش مهمی از بهداشت فردی است.

تأثیر استفاده از دستمال توالت بر عفونت ادراری

یکی از مشکلاتی که ممکن است بر اثر استفاده نادرست از دستمال توالت ایجاد شود، افزایش احتمال ابتلا به عفونت ادراری است.

پاک‌کردن از پشت به جلو می‌تواند باکتری‌های روده‌ای را به مجاری ادراری منتقل کند. در بانوان، به دلیل کوتاه‌تر بودن مجرای ادراری، این خطر بیشتر است. بنابراین رعایت جهت صحیح پاک‌کردن و شست‌وشوی منظم، اهمیت زیادی دارد.

انتخاب آگاهانه برای سلامت بدن و محیط زیست

استفاده از دستمال توالت اگرچه در بسیاری از کشورها رایج است، اما همواره گزینه‌ای کامل و بی‌نقص نیست. این روش پاکسازی می‌تواند در صورت استفاده نادرست، باعث مشکلات پوستی، عفونت و حتی آسیب‌های محیط‌زیستی شود. انتخاب بین دستمال توالت، شست‌وشو با آب یا جایگزین‌های دیگر باید بر اساس شرایط فردی، سطح دسترسی، بهداشت و آگاهی انجام شود.

اگرچه نمی‌توان یک نسخه واحد برای همه پیشنهاد کرد، اما آنچه مسلم است، افزایش آگاهی درباره تفاوت‌ها و مزایا و معایب هر روش، به ما کمک می‌کند انتخاب سالم‌تر و آگاهانه‌تری برای سلامت فردی و زمین داشته باشیم.