علائم افسردگی در کودکان و نحوه غلبه بر آن

2020-04-03

کودکان هم مانند بزرگسالان دچار افسردگی می شوند. افسردگی در کودکان گاهی اوقات در کودکانی که ظاهرا عادی هستند و مشکلی در زندگیشان ندارند هم رخ می دهد. چنین اتفاقی می تواند نتیجه عدم تعادل شیمیایی در مغز آن ها باشد. علائم افسردگی در کودکان دارای موارد مشخصی است که می توانید با کمک آن ها، این بیماری را در کودک خود تشخیص داده و اقدامات لازم برای درمان را آغاز نمایید.

در این مقاله به بررسی علائم افسردگی در کودکان و اینکه والدین چگونه می توانند به آن ها در غلبه بر این مشکل کمک کنند، خواهیم پرداخت.

علائم افسردگی در کودکان

DSM یا راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی یک راهنمای آموزشی برای برای طبقه بندی اختلالات روانی در جهان می باشد و متخصصان از آن برای تشخیص اختلالات روانی استفاده می کنند.

این راهنما می گوید در صورتی که علائم شخص، دو هفته یا بیشتر به صورت مداوم ادامه پیدا کنند، می توان آن بیماری را افسردگی نامید.

بنابراین اگر فرزند شما بیش از دو هفته حالت افسرده دارد و احساس ناامیدی یا غم و اندوه می کند، باید به دنبال علت و درمان آن باشید.

در ادامه علائم افسردگی را مطابق با آنچه که در راهنمای DSM آمده است بر می شماریم.. فرد باید حداقل ۵ مورد از این رفتارها را برای مدت زمان دو هفته یا بیشتر داشته باشد تا بتوان به طور رسمی او را افسرده تشخیص داد. لازم به ذکر است که این موارد به صورت خلاصه آورده شده اند:

• احساس غم و اندوه عمیق یا خلق و خوی افسرده که بیشتر از چند روز طول می کشد (دو هفته یا بیشتر). البته کودکان می توانند به جای ناراحت بودن، تحریک پذیر شوند.
• کاهش علاقه به فعالیت ها.
• کاهش قابل توجه وزن (نه از طریق رژیم گرفتن) یا کاهش اشتها. این مورد در کودکان می تواند اینگونه بروز کند که وزن مورد انتظار را نمی توانند کسب کنند.
• اختلال در خواب (بی خوابی).
• کند شدن عکس العمل های احساسی.
• خستگی و از دست دادن انرژی.
• احساس بی ارزشی یا گناه بیش از حد به صورت روزانه.
• اختلال در تصمیم گیری یا تمرکز به صورت روزانه. این مورد ممکن است از طریق کاهش نمرات کودک در مدرسه خودش را نشان دهد.
• ایجاد دلهره به علت ترس از مرگ و افکار مردن یا خودکشی.

لطفا توجه داشته باشید که اگر فرزند شما به علت از دست دادن دوستی که خیلی برایش عزیز بوده است، رنج می برد و غم و اندوه را تجربه می کند، طبیعی است که علائم افسردگی را داشته باشد. اگر احساس کردید که این افسردگی خفیف است، پیشنهاد می کنیم به یک مشاور مجرب مراجعه کنید.

اما اگر دچار علائم شدیدتر و طولانی تری باشد، لازم است که به یک متخصص در این زمینه مراجعه کرده و مراحل درمانی را طی کنید.

چگونه به یک کودک افسرده کمک کنیم؟

افسردگی را نباید آسان گرفت. به خصوص اگر کودک دچار افکار خودکشی شده باشد. احساسات و حالات روحی کودک واقعی هستند و باید جدی گرفته شوند. براساس اطلاعات موسسه ملی بهداشت روان (NIMH)، خودکشی عامل دوم مرگ در افراد بین سنین ۱۰ تا ۳۴ ساله است.

اگر فکر می کنید فرزند شما علائم ذکر شده در بالا را دارد، توصیه می شود به کمک های حرفه ای رو بیاورید. شما می توانید فرزند خود را برای ارزیابی و تشخیص به پزشک متخصص اطفال ببرید. آن ها بسته به شدت علائم، ممکن است از داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی استفاده کنند.

اکثر متخصصان دارو را به عنوان اولین درمان افسردگی تجویز نمی کنند. معمولا روش های درمانی دیگری را در اولین اقدامات تجویز می کنند و در صورتی که این روش ها پاسخگو نباشند، دارو درمانی شروع می شود.

تشخیص افسردگی در کودکان

ابزارهای مختلفی برای ارزیابی وجود دارند که متخصصان می توانند از آن ها برای تشخیص صحیح افسردگی فرزند شما استفاده کنند. سه ابزار مورد استفاده در ارزیابی افسردگی در کودکان عبارتند از:

• مقیاس رتبه بندی افسردگی کودکان (CDRS)
• پرسشنامه افسردگی کودکان (CDI)
• برداشت بالینی جهانی (CGI)

مراجعه به یک مشاور بهداشت روان، روانشناس یا روانپزشک می تواند به تشخیص افسردگی در فرزندان کمک کند.

درمان افسردگی در کودکان

امروزه انواع متعددی درمان برای افسردگی وجود دارد و مهم ترین نکته در اینجا، پیدا کردن یک متخصص حرفه ای است که در افسردگی کودکی و درمان چنین مواردی تجربه بالایی داشته باشد.

رفتاردرمانی شناختی یکی از روش های پیشرو در درمان افسردگی در کودکان است. برای کودکانی که در سنین بسیار پایین قرار دارند، بازی درمانی در معالجه افسردگی می تواند بسیار مفید باشد، زیرا کودکان اغلب از طریق بازی بهتر می توانند ارتباط برقرار کنند تا مکالمه.

والدین در خانه چه کاری می توانند برای افسردگی کودکشان انجام دهند؟

علاوه بر اینکه باید به دنبال کمک حرفه ای از افراد متخصص باشید، کارهایی وجود دارند که می توانید در خانه برای بهبود افسردگی کودک خود انجام دهید. در ادامه با گومگ همراه باشید تا با این فعالیت ها بیشتر آشنا شویم.

۱. به صورت دلسوزانه با فرزند خود در مورد احساساتش صحبت کنید.

کار دشواری است که با کودکتان به صورت رو در رو بنشینید و در مورد مشکلاتش با او صحبت کنید. اما پیشنهاد می کنیم با او فعالیت هایی مانند پیاده روی، بازی و کارهای دیگری که می توانند او را سرگرم کنند انجام دهید. معمولا در چنین حالاتی، آن ها بهتر در مورد احساساتشان صحبت می کنند.

از فرزندتان سوالاتی بپرسید که پاسخشان نیاز به تشریح داشته و باشند و به بله یا خیر ختم نشوند. هرگز آن ها را قضاوت نکنید تا بتوانند راحت و صادقانه با شما سخن بگویند.

اجازه دهید کودکتان در طی مکالمات مقداری سکوت کند. زیرا گاهی کودک شما نیاز دارد که افکار و احساساتش را پردازش کند. لازم نیست تمام وقت را با صحبت کردن پر کنید، زیرا در بعضی مواقع سکوت می تواند بسیار مفید باشد.

۲. فعالیت هایی را انجام دهید که به او احساس آرامش می دهند.

روش های ساده ای برای ایجاد احساس آرامش در کودکان کم سن وجود دارند. با آن ها بازی هایی را انجام دهید که برایشان آرامش بخش باشند. به عنوان مثال رنگ آمیزی، نقاشی و خاک بازی گزینه های بسیار مناسبی هستند. البته شما باید فعالیت هایی را پیدا کنید که با روحیات فرزندتان هماهنگ باشند و ممکن است موارد ذکر شده برای فرزند شما مناسب نباشند.

۳. استفاده از صفحات نمایش را محدود کنید.

استفاده از تکنولوژی به کاهش افسردگی در کودک شما کمکی نمی کند و در اغلب موارد می تواند راه فراری باشد تا آن ها کمتر احساساتشان را بروز دهند.

باید زمان استفاده فرزندتان از تلویزیون، لپ تاپ، تلفن هوشمند، بازی های ویدئویی و تبلت ها و… را محدود کنید. هرگونه لوازم الکترونیکی که مانع از تعامل چهره به چهره کودک شما می شوند باید محدود شوند. محققان دریافته اند کودکانی که زمان بیشتری به صفحات نمایش نگاه می کنند، بیشتر در معرض خطر اضطراب و افسردگی قرار دارند.

فعالیت های زیادی برای جایگزینی استفاده از صفحات نمایش وجود دارند که برخی از آن ها عبارتند از پیاده روی، کارهای هنری، طراحی، ساختن کاردستی، دوچرخه سواری و بازی کردن در خارج از خانه و… .

۴. افزایش فعالیت های فیزیکی در فضای باز.

فرزند خود را ترغیب کنید تا در فعالیت هایی شرکت کند که در خارج از خانه یا طبیعت انجام می شوند. انجام این کار باعث آشنا شدن او با افراد دیگر و تعامل میان آن ها می شود و به طور کلی روحیه اش را تقویت می کند.

۵. هنگام بروز مشکلات و انجام کارهای دشوار به فرزند خود کمک کنید.

سعی کنید به آن ها در انجام کارها کمک کرده و تقسیم کار را به آن ها بیاموزید. كودكان مبتلا به افسردگی معمولاً در انجام مشكلات و وظایف بزرگ مشكل دارند و آن ها را بیش از حد سخت تصور می کنند. کمک به آن ها با تقسیم کار به کارهای کوچکتر و قابل کنترل تر، در افزایش اعتماد به نفس آن ها بسیار موثر خواهد بود.

تسلط و موفقیت در وظایف کوچک به مرور زمان می تواند منجر به انجام موفق وظایف بزرگتر شود. این فرایند به گذشت زمان نیاز دارد در طی این دوران به کودکتان صبوری و شوق در انجام کارها را خواهید آموخت.

البته دقت داشته باشید که این بدان معنا نیست که وظیفه او را خودتان به طور کامل انجام دهید یا مسئولیت کاملش را بر عهده بگیرید. بلکه باید با او تقسیم کار کنید.

۶. به فرزند خود کمک کنید تا استرس زندگی را کاهش دهد.

وقتی کودکان دچار افسردگی می شوند، به طور کلی در اداره فعالیت های زندگی مشکل بیشتری دارند. فعالیت هایی که باعث افزایش استرس فرزندتان می شوند را کاهش دهید و به دنبال راه هایی برای کاهش استرس در زندگی او باشید.

۷. فضای مثبت را در خانه تقویت کنید.

افکار، لحن و مکالمات منفی را کاهش داده یا از بین ببرید. همچنین از صحبت کردن با صدای بلند، انجام رفتارهای پرخاشگرانه و هر نوع خشونت جسمی در خانه خودداری کنید.

به جای آنکه فضایی پر از تنش و بی ثبات ایجاد کنید، خانه خود را به یک مکان امن برای فرزندتان تبدیل کنید. سعی کنید محیط خانه را آرام کنید تا کودک شما از نظر روحی، عاطفی و جسمی احساس امنیت و آرامش کند.

۸. به فرزند خود کمک کنید تا نیمه مثبت زندگی را ببیند.

به جای منفی بافی، سعی کنید به نقاط مثبت اشاره کنید. به کودک خود كمك كنید تا نیمه مثبت هر موقعیتی را ببیند.

با گفتن کلماتی موثر، دلگرم کننده و مثبت، به دنبال این باشید که فرزندتان همیشه بخش مثبت زندگی را ببیند. در برابر افکار منفی که به ذهن شما خطور می کنند، مقاومت کنید، زیرا کودک می تواند احساسات و سخنان شما را به خوبی درک کرده و تاثیر بپذیرد.

۹. هنگام صحبت کردن با کودک در مورد احساساتش، حرف هایش را جدی بگیرید.

به صبوری به او گوش دهید و سخنانش را جدی بگیرید و در جاهایی که نیاز است با او همدلی کرده و طوری واکنش دهید که احساس کند کاملا او را درک می کنید. اینکه کودک احساس کند حرف هایش برای شما از اهمیت بالایی برخوردار است، باعث می شود با خیال راحت تمام احساساتش را با شما در میان بگذارد.

۱۰. مراقب رفتارهایی که به خودکشی مربوط می شوند باشید.

رفتارهایی مانند جستجو در اینترنت در مورد خودکشی، از نشانه های خطرناکی هستند که باید مراقب آن ها باشید. زمانی که کودک یا نوجوان به این رفتارها رو می آورد، بلافاصله باید به دنبال کمک های حرفه ای باشید. پیشنهاد می کنیم در چنین مواقعی، سریعا با اورژانس اجتماعی (با شماره تلفن ۱۲۳) تماس بگیرید و موضوع را با آن ها در میان بگذارید.

۱۱. هر نوع الكل، مواد مخدر و اسلحه را دور از دسترس كودكان و نوجوانان قرار دهید.

هرچند انجام این کار برای تمام کودکان ضروری است، اما برای کودکانی که افسرده هستند، از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است. زیرا احتمال سوء استفاده از این موارد در کودکان افسرده بسیار زیاد است و ممکن است آن ها از این موارد برای اقدام به خودکشی استفاده کنند. بنابراین سلاح ها و وسایلی مانند طناب و چاقوهایی را که می توانند برای خودکشی استفاده شوند را از دسترس کودک خود دور کنید.

۱۲. با کودک خود وقت بگذرانید و به کیفیت آن اهمیت بدهید.

هر روز زمانی را برای گذراندن وقت با فرزندتان اختصاص دهید و از کیفیت آن اطمینان حاصل کنید. ممکن است شما زمان محدودی داشته باشید و نتوانید به صورت روزانه یک ساعت یا بیشتر برای این کار اختصاص دهید، اما باید حداقل ۲۰ دقیقه در روز با فرزندتان وقت بگذرانید و فعالیت هایی مانند مواردی که در مورد ۳ به آن ها اشاره شد را انجام دهید.

۱۳. مشوق و حامی کودک خود باشید.

به فرزندتان عشق را نشان دهید و ناامیدی و عصبانیت را از اون دور کنید. سعی کنید مثبت اندیشی خود را تقویت کنید تا کودک نیز با دیدن شما احساس خوشبختی کند.

برای کودک فعالیت هایی را در نظر بگیرید که فقط به نتیجه نهایی ختم نشوند، بلکه تلاش او در انجام فعالیت های مختلف را تحسین کنید. اگر تشویق شما صرفا نیازمند نتیجه فعالیت فرزندتان باشد، در صورتی که در کاری موفق نشود، ممکن است دچار ناامیدی شود. اما در صورتی که تلاش هایش را بدون در نظر گرفتن نتیجه مورد تحسین قرار دهید، اعتماد به نفسش را تقویت می کنید.

۱۴. به فرزند خود كمك كنید تا زندگی سالمی داشته باشد.

خواب یک عامل بسیار مهم در تغییرات روحیه کودک است و برنامه خواب کودک را باید به درستی رعایت کنید. عدم خواب کافی می تواند باعث ناراحتی کودک در یک روز شود. طبق گفته منابع معتبر، افراد بین ۳ تا ۱۸ سال، هر شب به ۸ تا ۱۲ ساعت خواب نیاز دارند. جدول میزان خواب بر اساس سن را می توانید در ادامه مشاهده کنید:

سن	میزان خواب
۱-۴ هفته	۱۵-۱۶ ساعت
۱-۴ ماهه	۱۴-۱۵ ساعت
۴-۱۲ ماهه	۱۴-۱۵ ساعت
۱-۳ ساله	۱۲-۱۴ ساعت
۳-۶ ساله	۱۰-۱۲ ساعت
۷-۱۲ ساله	۱۰-۱۱ ساعت
۱۲-۱۸ ساله	۸-۱۰ ساعت
بزرگسالان	۷-۸ ساعت
زنان باردار	بیش از ۸ ساعت

همچنین علاوه بر خواب کافی، به رژیم غذایی سالم کودک و همچنین فعالیت های ورزشی اون نیز دقت داشته باشید و سعی کنید او را به رعایت این موارد تشویق کنید.

۱۵. به فرزندتان کمک کنید تا با همسالان خود روابط مثبت و دوستی برقرار کند.

برای کودکان در سنین بسیار پایین وقتی را تعیین کنید تا با همسالانش بازی کند و کودکان بزرگتر را تشویق کنید به خانه دوستانشان بروند یا آن ها را به خانه دعوت کنند.

منبع: lifehack