تفاوت موز و پلانتین: آن‌ها را به جای یکدیگر نخورید!

اگر در فروشگاه های مواد غذایی یا میوه فروشی ها پلانتین را ببینید ممکن است متوجه تفاوت آن با موز نشوید و در یک نگاه آن ها را با هم اشتباه بگیرید! اگرچه موز و پلانتین از یک خانواده و نژاد بوده و در ظاهر، کاملا شبیه به هم هستند اما طعم متفاوتی با یکدیگر دارند. تا پایان مطلب همراه ما باشید تا با شباهت ها و تفاوت های این دو آشنا شوید.

در نگاه اول ممکن است موز و پلانتین (Plantain) بسیار شبیه به هم به نظر برسند. هر دو درختچه‌ای، زرد یا سبز و دارای شکل کشیده هستند. اما در حقیقت، این دو میوه با وجود شباهت‌های ظاهری، تفاوت‌های بنیادینی از نظر طعم، بافت، ارزش غذایی، و روش‌های استفاده دارند. شناخت تفاوت موز و پلانتین نه تنها برای علاقه‌مندان به تغذیه سالم بلکه برای آشپزهای حرفه‌ای نیز اهمیت دارد؛ چرا که کاربرد نادرست هر کدام می‌تواند نتیجه غذا را به طور کامل تغییر دهد.

در ادامه مقاله به تفکیک تفاوت موز و پلانتین در ابعاد مختلف خواهیم پرداخت و در نهایت نیز به سوالات پرتکرار درباره این دو میوه پاسخ خواهیم داد.

موز چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

موز یکی از میوه‌های بسیار پرمصرف و محبوب در سراسر جهان است. این میوه عمدتاً به صورت خام مصرف می‌شود و طعم آن شیرین، نرم و دلپذیر است. موز منبعی غنی از پتاسیم، ویتامین B6، ویتامین C و فیبر غذایی است و اغلب در وعده‌های صبحانه، میان‌وعده‌ها یا به عنوان افزودنی در اسموتی و دسرها استفاده می‌شود.

موز اغلب به رنگ زرد روشن دیده می‌شود، با بافتی نرم که به راحتی با انگشتان دست له می‌شود. برخلاف پلانتین، موز را می‌توان مستقیم از پوست جدا کرده و بدون هیچ فرآوری خاصی مصرف کرد.

پلانتین چیست و چگونه مصرف می‌شود؟

پلانتین که در زبان فارسی گاهی به آن موز آشپزی یا موز سبز گفته می‌شود، به لحاظ گیاه‌شناسی در همان خانواده موز قرار دارد اما طعم و بافت آن به کلی متفاوت است. پلانتین برخلاف موز طعمی شیرین ندارد و بیشتر نشاسته‌ای و شبیه سیب‌زمینی است.

این میوه بیشتر در کشورهای استوایی، آمریکای لاتین، آفریقا و کارائیب مصرف می‌شود و جزئی جدانشدنی از رژیم غذایی مردم این مناطق به شمار می‌آید. پلانتین معمولاً پخته، سرخ‌شده، بخارپز یا کبابی مصرف می‌شود و به‌ندرت به صورت خام خورده می‌شود.

تفاوت موز و پلانتین

تفاوت موز و پلانتین در میزان قند، طعم، بافت، اندازه و محل رشد آن ها است. پلانتین از موز بزرگتر بوده و پوست ضخیم تری دارد. همچنین ترکیبات اصلی قند و کربوهیدراتش از نوع نشاسته ای است، به همین دلیل هضم آن زمان بیشتری لازم دارد در حالی که موز شیرین تر بوده و دارای قند طبیعی است.

یکی از مهمترین دلایل ایجاد تفاوت موز و پلانتین، محل کشت آن ها است. با اینکه موز و پلانتین برای رشد به آب و هوای گرم و مرطوب نیاز دارند، اما موز در 135 کشور جهان به ویژه جنوب شرقی آسیا کشت شده در حالی که پلانتین عمدتا در کشورهای کلمبیا و آمریکای لاتین یافت می شود. همین تفاوت در محل کشت آن ها باعث ایجاد طعم های متفاوت می شود. پس یکی از نکات کلیدی برای تشخیص این دو با هم این است که به کشور وارد کننده توجه کنید.

همچنین موز رسیده بافت نرم تر و خامه ای تری دارد در حالی که پلانتین کمی سفت تر بوده و شیرینی آن کمتر است. در کشورهای جهان از موز برای تهیه شیرینی و دسر و از پلانتین در تهیه غذاهای شور استفاده می کنند.

تفاوت‌های اصلی بین موز و پلانتین

طعم و بافت:

• موز: طعمی شیرین و بافتی نرم و کره‌ای دارد.
• پلانتین: طعمی ملایم و نشاسته‌ای دارد و در صورت خام بودن بسیار سفت است.

کاربرد در آشپزی:

• موز: بیشتر در دسرها و به صورت خام مصرف می‌شود.
• پلانتین: در غذاهای پخته، سرخ‌شده یا کبابی کاربرد دارد و ماده اولیه غذاهای سنتی در بسیاری از کشورها است.

ارزش غذایی:

• موز: قند طبیعی بیشتری دارد و منبع خوبی از انرژی فوری است.
• پلانتین: کربوهیدرات پیچیده‌تری دارد و دیرتر هضم می‌شود، در نتیجه انرژی پایدارتر تأمین می‌کند.

رنگ و ظاهر:

• موز: معمولاً زرد روشن با لکه‌های قهوه‌ای.
• پلانتین: سبز تیره، زرد یا حتی سیاه، بسته به میزان رسیده بودن.

نحوه نگهداری و رسیده شدن:

• موز سریع‌تر رسیده و نرم می‌شود.
• پلانتین به زمان بیشتری برای رسیدن نیاز دارد و حتی در حالت سیاه نیز قابل پخت است.

شباهت موز و پلانتین

این دو میوه علاوه بر تفاوت، شباهت های زیادی نیز باهم دارند. در طبقه بندی گیاه شناسی، این دو را در یک طبقه قرار می دهند و از نظر ظاهری نیز بسیار به هم نزدیک هستند. این اشتراکات به همینجا ختم نمی شود و این دو میوه پرطرفدار از ارزش های غذایی یکسان نیز برخوردار بوده و برای ارتقای سلامت مفید می باشند. در ادامه به نقاط مشترک آن ها بیشتر می پردازیم.

هر دو مغذی هستند

موز و پلانتین هر دو منابع غنی از پتاسیم، منیزیم، ویتامین C و ترکیبات آنتی اکسیدان هستند. در جدول زیر می توانید ارزش غذایی این دو میوه را باهم مقایسه کنید.

ارزش غذایی 100 گرم (معادل نصف فنجان) موز و پلانتین:

ماده غذایی	موز	پلانین
کالری	۸۹	۱۲۲
کربوهیدرات	۲۳	۳۲
فیبر	۳	۲
پروتئین	۳۵۸	۴۸۷
منیزیم	۲۷	۳۶
ویتامین C	۹	۱۸

هر دو برای سلامتی مفید هستند

موز و پلانتین هر دو دارای اثر ضد التهابی بوده و حاوی مقدار زیادی پتاسیم می باشند. از این رو می توانند در کاهش فشار خون مفید باشند. همچنین به دلیل داشتن فیبر فراوان به سلامت دستگاه گوارش کمک می کنند.

کدام یک سالم‌تر است: موز یا پلانتین؟

پاسخ به این سوال بستگی به هدف تغذیه‌ای فرد دارد. اگر به دنبال تأمین سریع انرژی پس از ورزش هستید، موز به دلیل قند بالاتر گزینه مناسبی است. اگر می‌خواهید غذای سیرکننده‌تری با شاخص گلیسمی پایین‌تر بخورید، پلانتین پخته گزینه بهتری است. همچنین، افراد دیابتی بهتر است از پلانتین پخته به‌جای موز استفاده کنند.

آیا می‌توان موز و پلانتین را جایگزین هم کرد؟

خیر، معمولاً نه. موز به دلیل بافت نرم و شیرین بودن برای پخت غذاهای شور مناسب نیست. همچنین پلانتین خام بسیار سفت و بی‌مزه است و نمی‌توان از آن در دسرها یا اسموتی‌ها استفاده کرد. تنها در شرایط خاص و با پردازش زیاد می‌توان این دو را جایگزین کرد، اما توصیه نمی‌شود.

نحوه تشخیص موز و پلانتین رسیده

برخلاف پلانتین بهتر است موز را زمانی که کاملا رسیده است استفاده کنید. این در حالی است که پلانتین نرسیده نیز قابل خوردن است و می توانید آن را سرخ کرده و در تهیه غذا استفاده کنید. موز و پلانتین رسیده هر دو زرد رنگ هستند اما با هم تفاوت های نیز دارند که می توانید آن ها را از هم تشخیص دهید. موز رسیده اغلب دارای لکه های سیاه است، شیرین و نرم بوده و پوست آن نازک می باشد. در حالی که پلانتین پوست ضخیم تری داشته و سبز آن بسیار سفت و نارس است.

سوالات متداول