بیماری پای ورزشکار چیست؟ علائم، دلایل، درمان و پیشگیری
بیماری پای ورزشکار نوعی عفونت قارچی است که به دلیل وجود گرما و رطوبت ایجاد شده و باعث بروز عفونت در لای انگشتان پا و یا بر روی سطح پا می شود. قارچ پای ورزشکار تنها در صورت مناسب بودن شرایط، ازجمله آلوده بودن پوست و وجود محیط گرم و مرطوب (مانند داخل کفش) ایجاد می شود. قارچی که باعث ایجاد عفونت پای ورزشکار می شود، مورستان (Trichophyton) نام دارد.
حدود ۷۰٪ از ورزشکارانی که در زمان ورزش از کفش ورزشی استفاده می کنند، در معرض ابتلا به این عفونت هستند. این عفونت معمولا بین انگشتان پا ایجاد شده و باعث سوزش، لکه شدن، قرمزی و خارش می شود. همچنین این بیماری باعث پوسته پوسته شدن پای افراد نیز می شود.
این عفونت قارچی شایع به راحتی قابل درمان است و معمولا با داروهای بدون نسخه درمان می شود. اما افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و یا به بیماری دیابت مبتلا هستند باید به محض مشاهده عفونت پای ورزشکار به پزشک مراجعه کنند. در این مقاله سعی می کنیم این بیماری را به طور کامل شرح داده و در نهایت روش های درمانی آن را با شما در میان بگذاریم.
فهرست مطالب:
علل ایجاد بیماری پای ورزشکار
قارچ عامل بیماری پای ورزشکاران نوعی درماتوفیت است که از عوامل ایجاد عفونت های پوست، مو و ناخن در انسان می باشد. این قارچ ها به طور کلی بی ضرر هستند و تا زمانی که پوست خشک و تمیز باشد تکثیر نمی شوند، اما در صورتی که شرایط محیطی پا مرطوب و گرم باشد به سرعت تکثیر شده و رشد می کنند.
پوشیدن کفش های ضخیم از مهم ترین عوامل ایجاد بیماری پای ورزشکار هستند. زیرا انگشتان پا درون کفش فشرده می شوند و شرایط ایده آلی برای رشد قارچ ها ایجاد می کنند. کارشناسان معتقدند که کفش های پلاستیکی بیشتر از کفش های چرمی باعث ایجاد این عفونت می شوند. همچنین اگر جوراب های مرطوب به پا داشته باشید، خطر ابتلا به این عفونت در شما افزایش می یابد.
عفونت پای ورزشکار از طریق تماس مستقیم و غیر مستقیم می تواند منتقل شود:
- تماس مستقیم با پوست آلوده می تواند باعث ایجاد این عفونت شود.
- تماس غیرمستقیم بدان معنی است که این قارچ می تواند از طریق تماس با سطوح آلوده، پوشاک، جوراب، کفش، ملحفه و حوله رخ داده و منتقل شود.
همچنین محیط هایی مانند استخرها و دوش های عمومی مکان های مناسبی برای انتقال این قارچ می باشند، زیرا معمولا این مکان ها مرطوب و گرم هستند. افرادی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند بیشتر از سایرین مستعد ابتلا به عفونت پای ورزشکار می باشند.
علائم عفونت پای ورزشکار
معمولا علائم این بیماری با خارش در بین انگشتان پا و سوزش پوست این ناحیه همراه است، اما در برخی موارد علائم زیر نیز مشاهده می شوند:
- خشکی پوست
- پوسته پوسته شدن
- قرمزی
- ضخیم شدن پوست
- ترک خوردن پوست
گاهی اوقات این بیماری همراه با عفونت های باکتریایی دیگری ایجاد می شود که می توانند باعث تشدید آن شوند. در صورت عدم درمان، این خطر وجود دارد که عفونت گسترش یافته و باعث ایجاد بثورات در کف پا شود.
گاهی اوقات ترک خوردگی پوست باعث پوسته پوسته شدن، تاول، تورم و خارش می شود.
همچنین در موارد نادری ممکن است این عفونت در قسمت هایی از دست نیز منتشر شود که علائم آن شبیه به موارد فوق الذکر است.
افراد بلافاصله پس از مشاهده این عفونت باید محل را شستشو دهند تا خطر گسترش آن کاهش یابد. اگر منطقه آسیب دیده را لمس کنید، در صورت عدم رعایت بهداشت، این عفونت می تواند به سایر مناطق بدن نیز گسترش یابد. به همین دلیل لازم است به محض مشاهده علائم، نسبت به درمان اقدام کنید و پس از تماس با محل آسیب دیده فورا دست های خود را با آب و صابون بشویید.
تشخیص بیماری
به طور کلی مشاهده علائمی که پیشتر ذکر شد، از نشانه های بارز تشخیص بیماری پای ورزشکار هستند، اما در شرایط خاصی ممکن است نیاز به تشخیص پزشک وجود داشته باشد.
پزشکان نمونه ای از بافت آلوده را مورد آزمایش قرار می دهند و با استفاده از میکروسکوپ، وجود قارچ را تشخیص می دهند.
درمان بیماری پای ورزشکار
در بیشتر موارد این بیماری خفیف است و نیازی نیست به پزشک مراجعه کنید، اما در موارد شدید ممکن است مراجعه به پزشک و دریافت داروهای ضد قارچ قوی و برخی داروهای خوراکی نیز لازم باشد.
داروهای ضد قارچ می توانند به شکل های زیر ارائه شوند:
- قرص
- پودرها
- مایعات
- اسپری ها
- کرم ها
بیشتر داروهای ضد قارچ به صورت موضعی مورد استفاده قرار می گیرند و به طور مستقیم بر روی پوست اعمال می شوند. این داروها عبارتند از:
- کلوتریمازول
- اکونازول
- کتوکونازول
- میکرونازول
- تربینافین
- سولکونازول
همچنین داروهای خوراکی که برای درمان علائم شدیدتر توسط پزشک تجویز می شوند عبارتند از:
- گریزئوفولوین
- ایتراکونازول
- تربینافین
آنتی اسیدها می توانند در جذب ضد قارچ های خوراکی اختلال ایجاد کنند. همچنین داروهای ضد انعقادی نیز می توانند بر روی عملکرد داروهای ضد قارچی تاثیر بگذارند.
بیماران سالخورده و خردسالان نباید از برخی از انواع داروهای ضد قارچ استفاده کنند. به همین دلیل توصیه می شود حتما از داروساز، پزشک یا پرستار برای دریافت داروها مشاوره بگیرید. علاوه بر این ها، دوز مصرفی این داروها برای کودکان متفاوت است و برخی از آن ها توسط کبد کودکان جذب و آنالیز نمی شود.
اگر در دوران بارداری به سر می برید، برخی از داروهای ضد قارچ می توانند برای شما یا فرزندتان خطرناک باشند. به همین دلیل حتما قبل از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید.
اگر پوست شما بسیار دردناک و متورم باشد، ممکن است پزشک داروی هیدروکورتیزون را با دوزهای مشخصی تجویز نماید.
درمان خانگی
برای درمان عفونت پای ورزشکار می توانید مراحل زیر را در خانه انجام دهید:
- پاهایتان را با آب و صابون بشویید.
- پاها را در آب و نمک یا سرکه رقیق شده خیس کنید.
- مشاهدات نشان می دهند که استفاده از روغن درخت چای می تواند یک محلول مناسب برای درمان این عفونت باشد. برای مطالعه بیشتر درباره روغن درخت چای این مقاله را از دست ندهید: روغن درخت چای چیست و چه خواص و فوایدی دارد؟
- پاهای خود را به خوبی خشک کنید و مطمئن شوید که بین انگشتان پاهایتان کاملا خشک باشد.
- جوراب نخی تمیز بپوشید.
- برای خشک نگه داشتن پاها، کفش و جوراب خود را مرتبا تعویض کنید.
- حوله ای که پاهایتان را با آن خشک می کنید را با دیگران به اشتراک نگذارید.
پیشگیری از بیماری پای ورزشکار
مهم ترین اقدام برای به حداقل رساندن احتمال ابتلا به این بیماری آن است که همیشه پا، کفش و جوراب خود را تمیز و خشک نگه دارید.
کارشناسان برای جلوگیری از ابتلا به این عفونت، توجه به نکات زیر را توصیه می کنند:
- روزانه دو بار پاهای خود را با آب و صابون بشویید و به بهداشت بین انگشتان پا توجه کنید.
- پاهایتان را خشک نگه دارید و در صورت امکان از پودرهای ضد قارچ استفاده نمایید. این پودرها می توانند در زمان هایی که با پای برهنه راه می روید خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهند.
- کفش هایتان را به محض پایان تمرین در محلی قرار دهید که خشک شوند.
- در فصول گرم سال از کفش هایی استفاده کنید که تهویه مناسبی دارند. کفش های چرم می توانند انتخاب خوبی باشند.
- قبل از پوشیدن جوراب حتما پاهایتان را خشک کنید و از پوشیدن جوراب های تنگ خودداری کنید. همچنین بهتر است از جوراب های تولید شده با مواد طبیعی مانند پنبه، پشم یا ابریشم استفاده کنید.
- هنگام قدم زدن در استخرهای عمومی حتما از دمپایی استفاده کنید.
- مرتبا کفش خود را عوض کنید. چراکه کفش ها برای خشک شدن به زمان نیاز دارند.
- از پوشیدن کفش های دیگران اجتناب کنید.
- حوله خود را مرتبا بشویید.
- اگر حیوان خانگی دارید، به بهداشت حیوان نیز توجه کنید. زیرا این بیماری می تواند از طریق حیوانات خانگی نیز منتقل شود.
- در صورتی که کودک شما به قارچ پای ورزشکار مبتلا است، حتما این موضوع را با مربی و معلمش در میان بگذارید تا کودک در مدرسه و کلاس های تربیت بدنی با پای برهنه راه نرود.
عوارض عفونت پای ورزشکار
اگرچه علائم و عوارض بیماری پای ورزشکار عمدتا خفیف هستند، اما متخصصان توصیه می کنند به محض مشاهده آن، هرچه سریعتر درمان را آغاز کنید. درمان زود هنگام این بیماری می تواند خطرات و عوارض آن را تا میزان قابل توجهی کاهش دهد. برخی از عوارض این بیماری عبارتند از:
- عفونت قارچی ناخن: عفونت پای ورزشکار ممکن است در شرایطی به ناخن های پا نیز منتقل شود که باعث ضخیم شدن، مات شدن و سفید شدن و شکنندگی ناخن ها می شود. همچنین عفونت زیر ناخن می تواند باعث بروز درد و التهاب شود. در صورت درمان نشدن عفونت ناخن پا، مشکلات فراوانی ایجاد می شود و فرد ممکن است در راه رفتن نیز با مشکل روبرو گردد.
- عفونت باکتریایی ثانویه: در صورت مشاهده این عوارض، پای فرد دردناک، گرم و متورم می شود.
- آلودگی دستگاه لنفاوی: عفونت می تواند به دستگاه لنفاوی نیز سرایت کند و عروق لنفاوی را تحت تاثیر قرار دهد.
- سلولیت: این عفونت می تواند در اعماق پوست نفوذ کرده و به چربی و بافت نرم پوست آسیب وارد کند. در صورت درمان نشدن سلولیت ناشی از بیماری پای ورزشکار، این عفونت می تواند به عفونت استخوان نیز تبدیل شود. این عارضه بسیار نادر است اما توصیه می شود که سلولیت را بلافاصله با آنتی بیوتیک ها درمان کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سلولیت می توانید این مطلب را مطالعه نمایید: درمان سلولیت در خانه
- آلرژی: برخی افراد به قارچ های ایجاد شده حساسیت دارند و ممکن است این قارچ ها باعث ایجاد تاول بر روی دست و پاهایشان شوند.
