بیماری ها

کرم روده در انسان؛ از علائم تا درمان و پیشگیری

2019-12-12

کرم روده یا کرم های انگلی، موجودات ساده ای هستند که تغذیه خود را از بدن انسان تامین می کنند. انواع کرم های قلابدار و نواری بسیار شناخته شده هستند اما برخی دیگر از انگل ها ممکن است کمی ناشناخته تر باشند. وجود انگل می تواند علائم زیادی در بدن ایجاد نماید که این علائم می توانند شبیه به سایر بیماری های روده ای باشند. برای پیشگیری از عوارض و تشخیص به موقع، مراجعه به پزشک بسیار مهم است.

پزشکان ممکن است از داروهای ضد پارازیت یا سایر روش های درمانی برای از بین بردن کرم های روده استفاده کنند. اگرچه تصور ما نسبت به کرم های روده ای ترسناک به نظر می رسد، اما خبر خوب این است که اکثر افراد به خوبی به درمان آن ها پاسخ می دهند.

در این مقاله به شناخت انواع کرم روده و علائم و نحوه تشخیص و جلوگیری از ابتلا به آن ها می پردازیم.

علائم کرم روده

انواع مختلف کرم های روده ممکن است علائم متفاوتی نیز ایجاد نمایند. این علائم می توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند. با این حال، برخی از علائم و نشانه های متداول در بیماری های انگلی شامل موارد زیر است:

از دست دادن اشتها
خستگی
شکم درد
نفخ
حالت تهوع
کاهش وزن
مشکلات معده

در برخی موارد ممکن است فرد بخش هایی از کرم را که در روده اش وجود دارد، در مدفوع خود ببیند. در مواردی نادر، کرم روده ممکن است منجر به انسداد شدید روده شود و باعث می شود فرد در حرکت های روده خود دچار مشکل شود.

انواع کرم های انگلی و نحوه ورود آن ها به بدن

انواع محتلفی از کرم های انگلی وجود دارند که می توانند افراد را بیمار کنند. در ادامه به بعضی از آن ها با جزییات می پردازیم.

کرم پهن

نوعی کرم است که در روده زندگی می کند و به دیواره روده متصل می شود. اکثر مبتلایان هیچ علامتی را تجربه نمی کنند. در صورت بروز علائم، بسیار خفیف می باشند.

کرم پهن ممکن است به دلیل نوشیدن آب های آلوده و یا گوشت های خام و آلوده مانند گوشت گاو وارد بدن انسان شوند. طول برخی از این نوع کرم به ۳ تا ۱۰ متر می رسد.

کرم قلابدار

این نوع کرم معمولا از طریق خاک های آلوده و غیر بهداشتی وارد بدن شخص می شوند. همانطور که از نام این نوع کرم پیداست، این کرم در انتهای بدن خود یک قلاب سوزنی شکل دارد. آمارها نشان می دهند که ۵۷۶ تا ۷۴۰ میلیون نفر در جهان به این نوع انگل مبتلا هستند. این کرم ها در فضاهایی در روده کوچک تخم ریزی می کنند که از طریق مدفوع از بدن خارج می شوند.

لاروهای این انگل به طور بالقوه می توانند وارد بدن شخص دیگری شوند. افراد در صورت تماس با مدفوع یا خاک های آلوده به مدفوع که به عنوان کود مورد مصرف قرار می گیرند می توانند به این انگل مبتلا شوند. بیشتر افرادی که به این انگل مبتلا می شوند، هیچ علامتی ندارند.

کرم کپلک

کرم کپلک از رده کرم های پهن است که زندگی انگلی دارند. انسان ها با خوردن تصادفی برخی از آن ها که در آب یا گیاهان وجود دارند، به این بیماری مبتلا می شوند. این انگل پس از ورود به بدن ممکن است در مجاری صفراوی و کبد نیز رشد کنند. به طور معمول این انگل هیچ علائمی ندارد، اما در برخی موارد پس از گذشت ماه ها یا حتی سال ها از ورود انگل ممکن است علائمی مانند التهاب مجاری صفراوی یا انسداد کامل آن را تجربه نمایند. انجام آزمایش کبد می تواند به تشخیص این بیماری کمک کند.

کرمک

کرمک نسبتا بی خطر است و برخی اوقات در روده بزرگ زندگی می کند. افراد مبتلا به کرمک می توانند از طریق تماس یا به اشتراک گذاشتن شیء آلوده، آن را به شخص دیگری انتقال دهند. خارش در اطراف مقعد از علائم وجود این انگل است. این عوارض در شب افزایش می یابد و ممکن است خواب شخص را مختل کند. در زنان، این کرم می تواند باعث بروز عفونت های مهبل شود. سایر علائم معمولا خفیف هستند و بسیاری از افراد هیچ عارضه ای را تجربه نمی کنند.

کرم آسکاریس

این کرم شباهت زیادی به کرم قلابدار دارد و در خاک زندگی می کند، بنابراین فقط وقتی افراد به طور تصادفی تخم ها را مصرف می کنند این انگل وارد بدن آن ها می شود. عفونت، انسداد روده و اختلال رشد می توانند از علايم وجود این انگل باشند اما به طور معمول وجود کرم آسکاریس در بدن علامتی ندارد.

کرم تریکینلا

کرم های تریکینلا به طور معمولا با مصرف گوشت های خام و یا گوشت آلوده به لاروهای زنده وارد بدن می شوند. این کرم ها می توانند از روده خارج شده و وارد بافت های ماهیچه ای شوند و در آنجا کامل شوند. علائم متداول این کرم عبارتند از:

تب و لرز
دردهای عضلانی
درد مفاصل
تورم صورت یا چشم ها

عفونت های سنگین ممکن است باعث مشکلات تنفسی، مشکلات قلبی یا مشکل در حرکت شوند و در موارد بسیار شدید منجر به مرگ می شوند.

عوامل خطر ساز کرم روده

یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داده است که بیش از ۳.۵ میلیارد نفر در سراسر جهان، یک انگل روده ای دارند. اکثریت قریب به اتفاق این انگل ها در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتند که شرایط بهداشتی در آن ها ضعیف می باشد. با این وجود در کشورهای توسعه یافته نیز امکان ابتلا به انگل های روده ای وجود دارد.

برخی از افراد ممکن است بیشتر از سایرین در معرض خطر باشند. این افراد شامل کسانی است که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. مانند افراد مسن و افراد مبتلا به HIV.

بارداری خطر ابتلا به کرم روده را افزایش نمی دهد، اما کرم های روده می توانند خطر قابل توجهی برای سلامتی این افراد ایجاد نمایند. برخی از داروهای ضد پارازیت می توانند در دوران بارداری خطر آفرین باشند. زنان باردار که مبتلا به کرم روده ای هستند باید در طول درمان خود با پزشک مشورت نمایند.

تشخیص کرم روده

پزشکان می توانند با استفاده از آزمایش های مختلفی کرم های روده را تشخیص دهند. این آزمایشات می توانند شامل موارد زیر باشند:

آزمایش مدفوع برای تشخیص علائم عفونت.
آزمایش خون برای تشخیص برخی از انواع انگل ها.
کولونوسکوپی که با استفاده از یک دوربین باریک به بررسی روده ها می پردازد.
آزمایش تصویر برداری برای بررسی اندام ها آسیب دیده.
آزمایش نوار اسکاچ

درمان کرم روده

اگرچه کرم های روده ای کمی ترسناک به نظر می رسند، اما درمان آن ها معمولا راحت است. در برخی موارد هیچ درمان خاصی نیاز نیست و تقویت سیستم ایمنی بدن می تواند این کرم ها را از بین ببرد. در مواردی نیز پزشکان برای خلاص شدن از شر انگل های روده ای از یک یا چند داروی ضد عفونی کننده استفاده می کنند.

در صورت داشتن علائم و نشانه های زیر نیاز است که در اولی فرصت درمان را آغاز کنید. این علائم شامل موارد زیر است:

استفراغ
تب بالا که بیش از چند روز به طول بینجامد
خستگی شدید
کمبود آب
تغییر رنگ مدفوع
مشاهده خون در مدفوع

قبل از شروع به درمان، پزشک لازم است نوع کرم را تشخیص دهد و با توجه به آن بهترین گزینه درمانی را انتخاب نماید.

در درمان برخی از انگل ها مانند کرم های پهن، پزشکان غالبا داروی پرازیکوانتل را تجویز می کنند. این دارو باعث فلج شدن کرم شده و کمک می کند که کرم ها از دیواره روده جدا شوند. سپس از طریق دستگاه گوارش دفع شده و بدن را ترک می کنند.

برای درمان کرم های قلابدار، پزشکان معمولا داروهایی مانند میبندازول یا آلبندازول را تجویز می کنند.

عوارض کرم روده

انگل های روده ای ممکن است خطرات و مشکلات بهداشتی را برای افراد ایجاد نمایند. به طور مثال جذب پروتئین در بدن را کاهش داده و باعث ایجاد کم خونی و فقر آهن می شوند. همچنین کرم های روده می توانند سبب انسداد روده شوند که نیاز به درمان فوری دارد.

برخی از انواع کرم های روده منجر به سیستی‌سرکوزیس می شوند که یک بیماری جدی است و می تواند باعث بروز آسیب به چشم و ایجاد تشنج شود.

پیشگیری از کرم روده

انجام برخی از اقدامات خاص می تواند به جلوگیری از ابتلا به انگل های روده کمک نماید. یکی از مهم ترین جنبه های پیشگیری، افزایش سطح بهداشت است. به عنوان مثال، مردم باید همیشه قبل از و بعد از توالت، دست خود را بشویند تا از قرار گرفتن در معرض خطرات احتمالی پیشگیری نمایند. شستن دست ها قبل از پختن غذا نیز بسیار مهم است زیرا برخی از کرم های روده از طرق غذا وارد بدن فرد می شوند.

پیروی از برخی موارد زیر می تواند به پیشگیری از ابتلا به انگل ها کمک نماید: