سندروم گیلن باره چیست؟ علائم، علل، تشخیص و درمان
سندروم گیلن باره که گاهی به اشتباه بیماری گلین باره هم خوانده می شود، یکی از نادر ترین سندروم ها در جهان است که هنوز هم علت دقیق ابتلا به آن مشخص نشده است. در این بیماری سیستم ایمنی بدن دچار خطا شده و سلول های عصبی محیطی حمله می کند آن ها را از بین می برد. به همین دلیل فرد مبتلا، در سیستم عصبی محیطی خود دچار مشکل می شود و علائمی مانند بی حسی، ضعف و ناتوانی می شود. همچنین این سندروم با پیشرفت بیماری ممکن است فلج شود.
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نشده است، اما دانشمندان حدس می زنند که دلیل ابتلا به بیماری های عفونی مانند عفونت ریه و التهاب روده و معده باشد. همچنین هنوز درمان قطعی برای بیماری گیلن باره ارائه نشده است، اما با انجام اقداماتی می توان علائم و آسیب های ناشی از آن و سرعت پیشرفت بیماری را تا حد زیادی کاهش داد.
اگر با بیماری ام اس آشنا باشید، احتمالا تا اینجای مطلب تشخیص داده اید که شباهت بسیاری با گیلن باره دارد. در واقع این دو بیماری کاملا مشابه هم هستند و تنها تفاوت آن ها در این است که در بیماری ام اس، سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) آسیب می بیند اما در گلین باره، سیستم عصبی محیطی مورد حمله قرار می گیرد.
در ادامه با گومگ همراه باشید تا این بیماری را به طور دقیق تر مورد بررسی قرار دهیم.
آنچه در ادامه خواهید خواند:
علت گیلن باره
علت ابتلا به بیماری گلین باره دقیقا مشخص نیست، اما تحقیقات تا کنون مشخص کرده اند که بیشتر افراد پیش از به آن، دچار عفونت های تنفسی یا اسهال بوده اند. در نتیجه، عفونت را می توان یکی از دلایل ابتلا به سندروم گیلن باره در نظر گرفت. به عنوان مثال، «کامپیلوباکتر ژژونی» که یکی از باکتری های روده ای است و می تواند باعث اسهال شود، در ابتلا به این بیماری موثر است. دقت داشته باشید که این باکتری در خوراکی هایی که کاملا نپخته اند، بخصوص گوشت پرندگان و طیور بسیار یافت می شود.
علاوه بر موارد بالا، عفونت های دیگری نیز می توانند از دلایل ابتلا به گیلن باره باشند که برخی از مهم ترین موارد آن ها عبارتند از:
- ایدز یا HIV (برای کسب اطلاعات بیشتر این مطلب را مطالعه کنید: تفاوت ایدز و اچ آی وی چیست؟)
- آنفولانزا
- سیتومگالوویروس
- پنومونی مايکوپلاسما
- عفونت اپشتین بار ویروسی
تمام افراد می توانند به این سندروم مبتلا شوند، اما افرادی سالخورده بیش از دیگران در معرض خطر هستند. تا اینجا متوجه شدیم که علت احتمالی بیماری چیست، اکنون به سراغ علائم آن می رویم.
همچنین بخوانید: بیماری لوپوس؛ انواع، دلایل، علائم و درمان
علائم گلین باره
همانطور که اشاره کردیم، در سندروم گیلن باره، سیستم ایمنی بدن به دستگاه عصبی محیطی فرد حمله می کند. برای درک دقیق تر موضوع بهتر است کمی بیشتر با سیستم عصبی آشنا شویم. به طور کلی دو سیستم عصبی در بدن داریم: سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی محیطی.
سیستم عصبی مرکزی از مغز و نخاع تشکیل شده است که به وسیله سیستم عصبی محیطی، پیام ها و دستورات را به نقاط دیگر بدن انتقال می دهند. زمانی که سیستم عصبی محیطی دچار اختلال شود، پیام های مغز و نخاع به درستی به نقاط دیگر بدن مانند عضلات، نمی رسند و عملکرد اندام ها دچار مشکل می شود.
این بیماری معمولا با علائمی مانند احساس گزگز در کف و انگشتان پا خودش را نشان می دهد سپس به دست و بازوها کشیده می شود. به طور کلی، علائم این بیماری عبارتند از:
- کمر درد شدید
- تنگی نفس
- گزگز و خارش در کف پاها و دست ها
- خستگی سریع در پیاده روی
- ضعف عضلات
- تپش قلب
- کاهش کنترل بر ادرار
- فلجی
- اختلال در حرکت صحبت کردن، حرکت چشم ها و بلع
لازم به ذکر است که فلج شدن اندام ها در حاد ترین حالت بیماری رخ می دهد.
بیشتر بخوانید: بیماری AUB یا خونریزی غیر طبیعی رحم؛ علائم، دلایل و درمان
تشخیص گیلن باره
تشخیص بیماری گلین باره مقداری دشوار است و به همین علت پزشک پس از معاینه و اطلاع از علائم بیمار، باید آزمایشاتی را انجام دهد. یکی از این آزمایشات، کشیدن مقداری مایع مغزی-نخاعی و بررسی میزان پروتئین موجود در آن است. اگر فرد به گیلن باره مبتلا باشد، میزان پروتئین آن در مایع مغزی نخاعی بیشتر از حد معمول خواهد بود.
آزمایش دیگر، نوار عضله یا الکترومایوگرافی است. به وسیله این آزمایش، پزشک می تواند تشخیص دهد که فعالیت الکتریکی ماهیچه های فرد عادی هستند یا خیر. همچنین اگر این فعالیت ها غیر عادی هستند، ناشی از آسیب دیدگی خود عضلات هستند یا دلیل اصلی آن ها به عصب ها بر می گردد. اگر اختلال مربوط به عصب ها باشد، می توان آن را به گیلن باره مرتبط دانست.
آزمایش دیگری هم ممکن است برای تشخیص این بیماری انجام شود که به آن تست هدایت عصب گفته می شود. در این آزمایش نحوه پاسخ دهی اعصاب و عضلات فرد به سیگنال های الکتریکی مورد بررسی قرار می گیرد.
بیشتر بخوانید: چگونه عضله سازی و چربی سوزی را همزمان انجام دهیم؟
درمان گیلن باره
این بیماری در برخی موارد می تواند به صورت خود به خودی کاهش یافته و حتی درمان شود، اما در برخی موارد نیز می تواند باعث مرگ بیمار شود. از این رو در صورت مشاهده علائم آن، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
همانطور که توضیح دادیم، در موارد پیشرفته این بیماری، فرد دچار فلجی می شود. اگر فلج شدن در قفسه سینه و دیافراگم بیمار اثر بگذارد، ممکن است تنفس را برای او غیرممکن کرده و باعث مرگش شود.
گلین باره دارای درمان قطعی نیست، اما با برخی اقدامات پزشکی می تواند تا حد زیادی خطرات آن را کاهش داده و سرعت پیشرفت آن را کم کرد. این روش های درمانی را در ادامه توضیح می دهیم:
درمان به وسیله پلاسمافرزیس یا تعویض پلاسمای خون
آنتی بادی ها پروتئين هایی هستند که به وسیله سیستم ایمنی بدن ساخته می شوند تا با عوامل بیماری زا مانند باکتری ها ویروس ها مبارزه کنند. در فرد مبتلا به گیلن باره، سیستم ایمنی بدن آنتی بادی هایی تولید می کند که اشتباها به سیستم عصبی حمله می کنند. در روش تعویض پلاسمای خون، این آنتی بادی ها را از بدن خارج می کنند تا آسیب رسانی آن ها را کاهش دهند.
درمان به وسیله ایمونوگلوبولین وریدی
روش درمانی دیگری که برای مقابله با این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد، ایمونوگلوبولین وریدی است. در این روش به بدن فرد بیمار آنتی بادی های سالم و دقیق تری تزریق می شود تا به سیستم عصبی حمله نکنند. این روش و روش قبلی تقریبا مشابه هستند و تاثیر مشابهی نیز دارند، اما تشخیص اینکه کدامیک برای شما مناسب تر است، با پزشک می باشد.
روش های درمانی دیگر گیلن باره
همانطور که گفتیم، در درمان گلین باره سعی می شود عوارض و علائم و سرعت بیماری کاهش یابد. از این رو ممکن است داروهای مختلفی برای پیشگیری از لخته شدن خون و تسکین درد تجویز شود. همچنین در کنار این موارد، ممکن است بیمار به فیزیوتراپی، کار درمانی و گفتار درمانی هم نیاز پیدا کند.
همچنین بخوانید: تاثیر بیماری ام اس (MS) بر روی چشم
تاثیرات دراز مدت این بیماری
متاسفانه طول درمان گلین باره نسبتا زیاد است و ممکن است ۶ تا ۱۲ ماه زمان ببرد. تفریبا ۸۰٪ از بیماران پس از ۶ ماه استقلال حرکتی و پس از یک سال ۶۰٪ از قدرت عضلانی خود را به دست می آورند. البته تعداد کمی از بیماران ممکن است برخی از علائم بیماری مانند گزگز و ضعف را تا سال ها بعد از درمان نیز داشته باشند.
منبع: healthline
