شربت پلارژین چیست و چگونه به درمان سرماخوردگی کمک می‌ کند؟

شربت پلارژین یک داروی گیاهی است که از عصاره‌ی گیاه Pelargonium sidoides به دست می‌آید؛ گیاهی بومی آفریقای جنوبی که سال‌هاست در طب سنتی برای درمان بیماری‌های تنفسی استفاده می‌شود.

محلول خوراکی پلارژین برای کاهش مدت و شدت علائم سرماخوردگی، گلودرد، گرفتگی بینی، سرفه خشک و التهابات مخاطی دستگاه تنفسی فوقانی تجویز می‌شود. با توجه به ترکیبات طبیعی و اثرگذاری آن، این دارو به گزینه‌ای محبوب برای افرادی تبدیل شده که به دنبال درمان غیر شیمیایی هستند.

ترکیبات فعال داروی گیاهی پلارژین

شربت پلارژین حاوی عصاره‌ی ریشه‌ی پلارگونیوم سیدویدس است که سرشار از ترکیبات فنولی، کومارین‌ها و گلیکوزیدهاست. این مواد دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد التهابی هستند که در مقابله با علائم سرماخوردگی و تقویت سیستم ایمنی نقش دارند.

اثر تقویتی این شربت از آن جهت اهمیت دارد که بدن را قادر می‌سازد با عوامل بیماری‌زا به شکلی مؤثرتر مقابله کند، بدون اینکه نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک یا داروهای شیمیایی سنگین باشد.

مکانیسم عملکرد این دارو در بدن

مطالعات نشان داده‌اند که شربت پلارژین چندین مسیر درمانی را همزمان فعال می‌کند:

• افزایش فعالیت ماکروفاژها و سلول‌های دفاعی
• کاهش تکثیر ویروس‌هایی مانند رینوویروس و آنفلوآنزا
• کاهش التهاب بافت‌های مخاطی مجاری تنفسی
• افزایش پاک‌سازی ترشحات از ریه و نای

بنابراین این شربت نه‌تنها علائم را تسکین می‌دهد، بلکه به رفع علت بیماری نیز کمک می‌کند. تأثیر آن به‌ویژه در مراحل اولیه سرماخوردگی و عفونت‌های ویروسی تنفسی بیشتر دیده می‌شود.

نحوه مصرف شربت پلارژین

دوز مصرفی شربت پلارژین بستگی به سن و شدت علائم دارد:

• کودکان 1 تا 5 سال: نصف قاشق چای‌خوری، دو بار در روز
• کودکان 6 تا 12 سال: 1 قاشق چای‌خوری، سه بار در روز
• بزرگسالان: 1.5 قاشق چای‌خوری، سه بار در روز

بهتر است شربت پلارژین به مدت 7 روز مصرف شود و در صورت باقی ماندن علائم پس از این مدت، با پزشک مشورت شود.

مزایای شربت پلارژین نسبت به داروهای شیمیایی

در مقایسه با داروهای شیمیایی مانند آنتی‌هیستامین‌ها یا آنتی‌بیوتیک‌ها، شربت پلارژین عوارض جانبی بسیار کمتری دارد. مصرف این دارو باعث خواب‌آلودگی یا خشکی دهان نمی‌شود و خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی نیز ایجاد نمی‌کند.

برای افرادی که به دنبال راه‌حل طبیعی برای کنترل سرفه و گرفتگی بینی هستند، شربت پلارژین گزینه‌ای مناسب و قابل اعتماد محسوب می‌شود.

عوارض احتمالی شربت پلارژین

گرچه شربت پلارژین به‌عنوان دارویی ایمن شناخته می‌شود، اما در برخی موارد ممکن است عوارضی مانند درد معده، تهوع، یا واکنش‌های پوستی خفیف ایجاد کند. افراد دارای سابقه آلرژی یا بیماری‌های خودایمنی باید پیش از مصرف این شربت با پزشک مشورت کنند.

در دوران بارداری و شیردهی نیز بهتر است از مصرف آن پرهیز شود، مگر با تأیید مستقیم پزشک.

آیا شربت پلارژین برای کرونا نیز مؤثر است؟

در دوران پاندمی، بسیاری به دنبال داروهای گیاهی برای تسکین علائم کرونا بودند. شربت پلارژین به دلیل خاصیت ضدویروسی، در کنترل علائم خفیف مانند سرفه خشک و التهاب گلو مؤثر است، اما به هیچ عنوان جایگزین درمان تخصصی یا داروهای ضد ویروسی کرونا نیست.

استفاده از این شربت تنها به‌عنوان مکمل درمان در مراحل اولیه یا دوران نقاهت قابل‌تأمل است و نباید به تنهایی بر آن تکیه کرد.

وضعیت قانونی و تاییدیه‌ها

شربت پلارژین در کشورهای اروپایی تحت نظارت نهادهای معتبر به عنوان داروی گیاهی تأیید شده عرضه می‌شود. استفاده از آن به عنوان دارویی ایمن و موثر در درمان عفونت‌های تنفسی حاد بدون نیاز به نسخه پزشک نیز در این کشورها پذیرفته شده است.

بررسی اقتصادی

از نظر اقتصادی، شربت پلارژین با توجه به اینکه نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک را در بسیاری از سرماخوردگی‌ها حذف می‌کند، می‌تواند هزینه‌های درمان را کاهش دهد. داروی گیاهی بودن آن نیز باعث کاهش فشار بر نظام بهداشت عمومی شده و به‌خصوص در کشورهایی با دسترسی دشوار به پزشک، کاربرد فراوان دارد.

شربت پلارژین در ایران

در بازار دارویی ایران، شربت پلارژین به عنوان داروی گیاهی ضد سرفه و ضد التهاب تنفسی با مجوز وزارت بهداشت در دسترس است. این شربت با نام «پلارژین» توسط شرکت داروسازی گیاه اسانس تولید می‌شود و در دو شکل مخصوص بزرگسالان و کودکان عرضه می‌گردد. مهم‌ترین ماده مؤثر در آن، عصاره خشک ریشه‌ی گیاه پلارگونیوم سیدویدس است.

چگالی زیاد شربت پلارژین: آیا قابل استفاده است؟

یکی از شکایات رایج بیماران از شربت پلارژین، افزایش چگالی و غلظت شربت در زمان نگهداری است، به‌ویژه در فصل سرد یا هنگام باز ماندن درب بطری. غلیظ شدن شربت ممکن است مصرف آن را دشوار کند، اما الزاما نشانه فساد دارو نیست.

اگر تغییری در رنگ، بوی ترش یا ته‌نشینی غیرمعمول مشاهده نشد، شربت پلارژین هنوز قابل استفاده است. در این موارد، قبل از مصرف بطری را خوب تکان دهید. نگهداری دارو در دمای اتاق (بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد) و دور از تابش مستقیم نور توصیه می‌شود.

اگر غلظت آن بیش از حد بالا رفت یا ته‌نشینی غیرقابل حل ایجاد شد، توصیه می‌شود دارو تعویض شود.

به جای شربت پلارژین از چه داروهایی استفاده کنیم؟

اگر به هر دلیل نمی‌توانید از شربت پلارژین استفاده کنید، چه به دلیل حساسیت، قیمت یا دسترسی، جایگزین‌های زیر قابل بررسی هستند:

شربت پلارژیل

از عصاره همان گیاه پلارگونیوم استفاده می‌کند و اثری مشابه پلارژین دارد. توسط شرکت باریج تولید می‌شود.

شربت آویشن (تیموس)

دارای خاصیت ضد التهاب و ضد سرفه قوی است و اغلب برای سرفه خشک تجویز می‌شود.

شربت برونکوگل

حاوی آویشن، ختمی، و عسل بوده و در تسکین گلو درد و خلط‌آوری مؤثر است.

شربت دکسترومتورفان-گایافنزین (شیمیایی)

اگر به داروهای گیاهی حساسیت دارید، این شربت می‌تواند جایگزین مؤثری باشد، اما بدون مشورت پزشک توصیه نمی‌شود.

دمنوش پلارگونیوم خانگی

در صورت دسترسی به گیاه خشک شده، می‌توانید دمنوش آن را به همراه عسل و لیمو مصرف کنید، البته اثر آن از عصاره دارویی ضعیف‌تر خواهد بود.

سوالات متداول

۱. آیا محلول گیاهی پلارژین برای کودکان بی‌خطر است؟

بله، ولی نسخه مخصوص کودکان با دوز پایین‌تر و طعم ملایم‌تر باید مصرف شود. برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی‌شود.

۲. آیا مصرف طولانی‌مدت شربت پلارژین مجاز است؟

خیر. دوره مصرف معمول آن ۷ تا ۱۰ روز است. مصرف طولانی‌تر تنها با تجویز پزشک مجاز است.

۳. آیا شربت پلارژین باعث خواب‌آلودگی می‌شود؟

خیر، برخلاف داروهای شیمیایی ضد سرفه، پلارژین خواب‌آور نیست و می‌توان آن را در طول روز نیز مصرف کرد.

۴. آیا پلارژین با آنتی‌بیوتیک‌ها تداخل دارد؟

خیر. مصرف همزمان آن با آنتی‌بیوتیک‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما قبل از ترکیب داروها با پزشک یا داروساز مشورت شود.

۵. آیا پلارژین برای مادران باردار یا شیرده مناسب است؟

خیر، به دلیل فقدان مطالعات کافی، مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود.

۶. چند بار در روز باید شربت پلارژین مصرف شود؟

سه نوبت در روز، هر بار ۵ تا ۷.۵ میلی‌لیتر برای بزرگسالان و دوز کمتر برای کودکان.

۷. آیا مصرف آن برای بیماران دیابتی مجاز است؟

شربت پلارژین حاوی شکر است و بیماران دیابتی باید با احتیاط مصرف کنند یا از فرم بدون قند آن استفاده نمایند.