چرا در آزمایشگاه‌ها از ظروف شیشه ای استفاده می‌شود؟
یکی از مهم‌ترین ابزارهای مصرفی در آزمایشگاه های تشخیص طبی، پاتولوژی، ژنتیک و…، ظروف شیشه ای هستند. اگر از کارشناسان یا پژوهشگران حوزه علوم آزمایشگاهی بپرسید، حتماً تایید می‌کنند که این ظروف چقدر کاربردی و پرمصرف هستند و تقریباً یار صمیمی آنها محسوب می‌شوند.
با وجودی که کار کردن با ظروف شیشه‌ای حساسیت‌های خاص خود را دارد، ولی بیش از 90 درصد ظروف آزمایشگاهی از جنس شیشه هستند. در این مطلب می‌خواهیم با هم بررسی کنیم که چرا ظروف شیشه ای تا این حد کاربردی و پرمصرف هستند. اگر هنوز تجربه کار در آزمایشگاه را ندارید، مطالب این مقاله می‌تواند برای آشنایی بهتر شما با ظروف شیشه‌ای کمک کننده باشد. پس پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
ویژگی‌های ظروف شیشه ای آزمایشگاهی
در اکثر آزمایشگاه‌ها، فرآیند آنالیز و سنتز مواد انجام می‌شود و ابزارهای آزمایشگاهی مختلفی مانند میکروسکوپ، ترازو، ارلن، پیپت، شیکر، بِشِر و… مورد نیاز است. یکی از مهم‌ترین تجهیزاتی که در هنگام خرید انواع دستگاه آزمایشگاهی و مجهز کردن لوازم آزمایشگاه‌ها تهیه می‌شود، ظروف شیشه ای هستند.
ظروف شیشه‌ای کاملاً شفاف هستند. این شفافیت باعث می‌شود به‌راحتی بتوانید محتویات داخل ظرف را در حین انجام کار ببینید و نظارت دقیق تری روی انجام آزمایشات داشته باشید. اما ویژگی‌های مهم دیگری هم هستند که باعث شده‌اند ظروف شیشه ای به‌عنوان پرمصرف‌ترین ظروف آزمایشگاهی شناخته شوند. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
- ظروف شیشه ای در برابر حرارت مقاوم هستند و توانایی تحمل شوک حرارتی را دارند
- از نظر وزنی سبک هستند و جابه‌جایی یا استفاده از آنها آسان است
- ظروف شیشه ای مقاومت بالای در برابر مواد آزمایشگاهی قوی و خطرناک، مانند اسیدها، بازها، حلال‌های طبیعی و… دارند (فقط نباید در معرض هیدرو فلوئوریک اسید، فسفریک اسید و بازهای قوی در دماهای بالا قرار بگیرند)
- خیلی راحت شسته، تمیز و ضدعفونی می‌شوند
انواع لوازم شیشه‌ای آزمایشگاهی و مزایای آنها
ویژگی‌هایی که در بخش قبلی توضیح دادیم، ظروف شیشه ای را به گزینه‌ای مناسب برای انجام واکنش‌های شیمیایی، نگهداری مواد یا ترکیب آنها با هم تبدیل کرده است. اما به نظرتان چرا میان این همه ظروف مختلف، ظروف شیشه‌ای تا این حد کاربردی هستند؟
برای پاسخ به این سوال، اول باید با انواع ظروف شیشه ای آزمایشگاهی آشنا شویم. اغلب لوازم شیشه ای آزمایشگاهی از جنس بروسیلیکات و سودا لایم ساخته می‌شوند:
- شیشه بروسیلیکات (Borosilicate glass)
ظروف شیشه ای بروسیلیکات یا پیرکس از جنس سیلیکا و اکسید بور ساخته شده‌اند و به‌دلیل ضریب انبساط پایین از قابلیت‌های فیزیکی و شیمیایی بسیار خوبی برخوردار هستند. از انواع شیشه‌های بروسیلیکات می‌توانیم به BORO 3.3و BORO 5.0 اشاره کنیم.
مزایای لوازم شیشه‌ای بروسیلیکات:
ظروف شیشه ای بروسیلیکات دارای مقاومت حرارتی، فیزیکی و شیمیایی قابل قبولی هستند و در مقابل خوردگی مقاومت دارند. این شیشه‌ها کاملاً شفاف هستند و تمیز کردن آنها آسان است. بیش از 90 درصد ظروف شیشه ای آزمایشگاهی از نوع بروسیلیکات است.
- شیشه سودا لایم (Soda-lime glass)
شیشه‌های سودا لایم از جنس سیلیس و آهک ساخته می‌شوند و مقاومت بالایی در برابر خراشیدگی دارند. این ظروف هم به‌دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی خاص خود مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی و شوک حرارتی دارند و از تخریب مواد اکسیداتیو جلوگیری می‌کنند.
مزایای لوازم شیشه‌ای سودا لایم:
از این ظروف به‌صورت محدود و نهایتاً برای ساخت محیط کشت استفاده می‌شود. چون مقاومت آنها در مقایسه با ظروف بروسیلیکات کمتر است و برای نگهداری مواد شیمیایی قوی یا انجام آزمایش‌های خطرناک مناسب نیستند.
سال‌هاست این ظروف، جایگزین ظروف سرامیکی و پلاستیکی شده‌اند، مگر در مواردی که یک ماده یا ترکیب شیمیایی به نور حساس باشد و استفاده از آن نیاز به ظروف تیره و مات داشته باشد.
با انواع ظروف شیشه ای آزمایشگاهی آشنا شوید
اکنون که با اهمیت و مزایای استفاده از ظروف شیشه ای آزمایشگاهی آشنا شدید، نوبت به معرفی انواع این ظروف می‌رسد؛ پس همچنان با ما همراه باشید.
- بالن ژوژه یا بالن حجمی
بالن‌های حجمی دسته‌ای از بالن‌های آزمایشگاهی هستند که برای ساخت محلول‌های با غلظت معین یا نگهداری حجم دقیقی از مواد در یک درجه حرارت خاص آزمایشگاهی، استفاده می‌شوند. این بالن‌ها از نظر ظاهری گلابی شکل با انتهایی تخت هستند و از شیشه‌های رنگی و شفاف ساخته می‌شوند.
بالن ژوژه دارای یک گردن بلند و مدرج است و در حجم سنجی محلول‌های حساس نیز به کار می‌رود. شیمیبیو یکی از سایت‌های آنلاین فروش این نوع بالن ها است.
- ارلن یا ارلن مایر
ارلن ها یکی از لوازم شیشه‌ای پرکاربرد در آزمایشگاه‌ها هستند. این ظروف شیشه ای از جنس شیشه بروسیلیکات ساخته شده‌اند و در برابر حرارت و فعل و انفعالات شیمیایی کاملاً مقاوم هستند.
ارلن مایر در انواع ارلن خلا، دهان گشاد، دهان تنگ و ارلن در پیچ دار طراحی شده و برای کارهایی مانند برداشتن حجم معینی از مایع، مخلوط کردن، گرم کردن، نگهداری مایعات و جمع کردن محصول تقطیر در عمل تقطیر و استخراج استفاده می‌شود.
- بورت آزمایشگاهی
بورت یک لوله مدرج از جنس شیشه بروسیلیکات است. درجه بندی روی بدنه بورت برعکس است؛ یعنی صفر آن در بالا قرار می‌گیرد. در نوک این وسیله یک متوقف کننده و یک شیر کنترل جریان محلول طراحی شده است. بورت‌ها در دو نوع ساده و اتوماتیک ساخته شده‌اند و در آزمایشگاه‌های شیمی برای تیتراسیون استفاده می‌شوند.
- پیپت آزمایشگاهی
پیپت حباب‌دار از یک حباب متصل به میله‌ای باریک و بلند ساخته شده که روی بدنه آن مدرج است. این ظروف دقت فوق العاده بالایی دارند و از آنها برای اندازه گیری حجم معینی از یک محلول استفاده می‌شود. پیپت در حجم‌های ۱۰، ۲۵ و ۵۰ میلی لیتری ساخته شده است.
- بشر آزمایشگاهی
بشر یکی دیگر از شیشه های آزمایشگاهی پرمصرف است. بِشرها از نظر ظاهری شبیه استوانه هستند، کف آنها تخت است و بدنه مدرجی دارند. همچنین دهانه آنها دارای یک مجرای آبریز برای تخلیه مایعات درون ظرف است. از بشر برای نگهداری پودر و مایعات و همچنین وزن کردن، مخلوط کردن و گرم کردن مایعات استفاده می‌شود.
- استوانه مدرج
استوانه مدرج یک لوله شیشه‌ای با بدنه مدرج و پایه است. دهانه این استوانه دقیقاً مانند یک مجرای آبریز برای تخلیه مایعات است. از این ظروف برای اندازه گیری و نگهداری مایعات در محیط آزمایشگاهی استفاده می‌شود.
- شیشه در آبی
شیشه در آبی یکی از مقاوم‌ترین ظروف شیشه‌ای از جنس پیرکس است که برای نگهداری اسیدها، بازها و مایعات فرار خطرناک، محیط کشت مایع و ذخیره کردن سایر محلول‌ها استفاده می‌شود.
خرید لوازم شیشه‌ای آزمایشگاهی
طیف گسترده‌ای از انواع ظروف شیشه‌ای آزمایشگاهی وجود دارد که می‌توانید برای تجهیز آزمایشگاه و با توجه به هدفی که دارید، آنها را تهیه کنید. در این مورد پیشنهاد ما فروشگاه اینترنتی تجهیزات آزمایشگاهی شیمیبیو است.
شیمیبیو یک فروشگاه آنلاین معتبر و قابل اعتماد است که در زمینه فروش لوازم و تجهیزات آزمایشگاهی، مواد شیمیایی و تجهیزات کشت فعالیت می‌کند. کلیه محصولات برندهای معتبر جهان از جمله Merck آلمان، Sigma Aldrich آمریکا، SPL کره، SIMAX چک، ایبرسکو ایران و شیماز ایران را می‌توانید از این فروشگاه تهیه کنید. فقط کافی است به نشانی https://shimibio.com/ مراجعه کنید.