مراقبت از پاها؛ چگونه سلامت و زیبایی پاهایمان را حفظ کنیم؟
پاها نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری در حفظ سلامتی انسان ها بر عهده دارند. شاید شما هم شنیده باشید که به پاها لقب قلب دوم را داده اند. پاها در طول شبانه روز فشار زیادی را تحمل می کنند و زمان زیادی را در پوشش و یا کفش هستند به همین دلیل مراقبت و حفظ سلامتی آنها نقش بسیار حیاتی در سلامت انسان دارد و چنانچه اصول مراقبتی و بهداشتی را جدی نگیرید درگیر بیماری های قارچی، عفونی و پوستی خواهید شد.
ترک کف پا
از شایع ترین مشکلاتی که برای پاها پیش می آید و افراد زیادی با آن دست به گریبان هستند مشکل ترک و خشکی کف پا می باشد. این مشکل می تواند به دلایل زیادی از جمله مشکلات پوستی و یا عدم رعایت بهداشت به وجود بیاید. در صورتی که پوست کف پا میزان چربی و رطوبت کافی و مورد نیاز خود را از دست بدهد مشکل ترک کف پاها ایجاد می شود.
از سویی پاها مدام تحت فشار هستند و به طور مداوم باید وزن بدن فرد را تحمل کنند به همین دلیل به راحتی ترک می خورند. در صورتی که فرد به بیماری کم خونی، اضافه وزن یا دیابت مبتلا باشد این عارضه در وی شدید تر و وخیم تر خواهد بود .
نپوشیدن جوراب و کفش
نپوشیدن جوراب و پا پوش می تواند باعث خشکی پوست کف پا شود. زمانی که جواب نمی پوشید پاها زمان طولانی در معرض جریان هوا قرار می گیرند و این امر سبب کاهش رطوبت مورد نیاز کف پا و ایجاد خشکی و ترک پا می گردد. برهنه بودن پاها در منزل نیز یکی دیگر از عوامل ایجاد ترک و خشکی پاها می باشد، زیرا به دنبال این امر پاها به طور مستقیم با موکت و فرش در تماس هستند به همین دلیل رطوبت و چربی خود را از دست می دهند و این موضوع علاوه بر خشکی در برخی مواد سبب بروز اگزمای پوستی نیز می گردد.
اگزمای پا می تواند با علائمی نظیر خشکی و ترک پا، قرمزی پوست پا، خارش و نیز ضایعات پوستی بروز پیدا کند که در اکثر موارد استفاده از پا پوش و جوراب می تواند به کاهش این علائم کمک کند اما در صورتی که با گذشت زمان علائم بهبود پیدا نکنند، فرد باید به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان و مراقبت های پزشکی قرار بگیرد.
دردسرهای دنیای مد
پیروی از دنیای مد و نیز استفاده روز افزون از صندل ها و کفش های بدون جوراب سبب می شود پا ها در معرض گرد و خاک و جریان مستقیم هوا قرار بگیرند که این موضوع می تواند دردسرهای بزرگی در زمینه حفظ سلامتی و زیبایی پوست پا به وجود بیاورد. استفاده از کفش های سفت و با پنجه های باریک و کفش های پاشنه بلند نیز حاصل دنیای مد می باشند. استفاده مکرر و طولانی مدت از این کفش ها می تواند زمینه ساز مشکلاتی از قبیل آسیب به زانو و تغییر شکل پنجه پا به دلیل فشرده شدن انگشتان پا گردد.
پوست خشک و اختلال در جریان خون
با افزایش سن، جریان خود در بدن کاهش پیدا می کند و این امر می تواند زمینه ساز مشکلات خشکی پوست در سالمندان گردد. کاهش جریان خون سبب می شود مواد مغذی، چربی و رطوبت کمتری به پوست برسد. همچنین در افراد سالمند پوست کف پا مثل گذشته قادر به ترمیم و بازسازی نیست از این رو رسیدگی به سلامت پاها در افراد میانسال و سالمند حائز اهمیت می باشد.
ماساژ دادن پاها، استفاده از کرم های مرطوب کننده و آبرسان می تواند به بهبود خشکی پاها و تحریک خون رسانی کمک کرده و سلامت پوست و ناخن ها را افزایش دهد.
ارتباط بیماری ها با ترک پا
برخی از بیماری ها می توانند زمینه ساز مشکلات خشکی و ترک پاها گردند که از شایع ترین آن ها می توان به بیماری پسوریازیس و قارچ های پوستی اشاره کرد.
پسوریازیس می تواند در نقاط مختلف بدن از جمله زانو، آرنج، پوست سر، کف دست و کف پا ایجاد گردد و با علائمی از قبیل قرمزی پوست، خارش و سوزش پوست، پوسته پوسته شدن، ضخیم شدن ناخن ها و ترک خوردن پوست همراه با خون ریزی بروز پیدا کند. در ناحیه کف پا در افراد به دلیل فشار مداوم بدن ترک خوردگی هایی ایجاد می شود که در صورت عدم درمان، ترک ها پینه می بندد و ضایعات کف پا ضخیم و گاهی به پشت پا نیز می رسند و می تواند با خارش هم همراه باشد.
بیماری های دیابت و کم خونی نیز از دیگر عوامل مهم در بروز ترک های پوست پا هستند، زیرا افراد مبتلا به این بیماری ها دارای اختلال در جریان طبیعی خون می باشند.
کراتودرمی نیز نوعی بیماری نادر ژنتیکی است که سبب می شود فرد از زمان تولد با پوست ضخیم در ناحیه کف دست و پا به دنیا بیاید و این مسئله باعث بروز ترک در این افراد می شود.
قارچ پا در ورزشکاران
پاها در طول شبانه روز مدت طولانی را در کفش ها قرار دارند، فضای داخل کفش به دلیل رطوبت بالا، نداشتن گردش هوای مناسب و فضای تاریک بستر مناسبی را برای رشد باکتری ها و قارچ های پوستی ایجاد می کند. این مشکلات می توانند در افراد ورزشکار بیشتر دیده شوند، از این رو نوعی بیماری قارچی انگشتان پا را به نام «قارچ پای ورزشکاران» نام گذاری کرده اند.
افرادی که پاهایشان زیاد عرق می کند باید زمان بازگشت به منزل حتما پاهای خود را با آب ولرم و صابون های ملایم به خوبی شستشو دهند و به خوبی خشک کنند، خشک کردن قسمت میانی انگشتان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
دقت داشته باشید که در زمان شستشوی پاهای خود از آب داغ استفاده نکنید، زیرا این کار سبب تعریق سریع و مجدد پاها می گردد، در نتیجه پاها همچنان مرطوب می مانند، بهتر است پاها را با آب خنک یا ولرم آبکشی کنید.
لازم است بدانید که عرق علاوه بر رطوبت، حاوی مواد دفعی و سمی بدن نیز می باشد از این رو می تواند زمینه ساز بروز بیماری های قارچی و مشکلات حاد شود.
قوز انگشت شست یا هالوکس والگوس
انحراف انگشت شست پا باعث می شود که پا از وضعیت طبیعی و نرمال خود خارج شود. این مشکل در بعضی از افراد زمینه ارثی و ژنتیکی دارد اما در برخی موارد پوشیدن کفش های نامناسب سبب بروز این اختلال می گردد، فشار مداوم و طولانی مدت به استخوان های انگشتان پا می تواند باعث ایجاد انحراف شست پا در افراد گردد.
پیشنهادهای درمانی برای انحراف انگشت شست پا
- برای کاهش درد و التهاب پاها می توانید از یخ کمک بگیرید، تعدادی یخ خرد شده را در کیسه قرار دهید و به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه در محل آسیب دیده قرار دهید.
- محل آسیب دیدگی را با مقداری روغن زیتون گرم ماساژ دهید.
- کفش های پاشنه دار را کنار بگذارید و از کفش های چرمی با پنجه پهن و کفی های مخصوص استفاده نمایید.
- پاهای خود را روی توپ تنیس قرار دهید و توپ را در زیر برآمدگی پاها بچرخانید، این کار را به صورت روزانه ۵ الی ۱۰ دقیقه تکرار کنید.
- به پاهای خود استراحت بدهید و هرگز از کفش های تنگ استفاده نکنید.
پینه های کف پا
در مواردی صافی کف پا و یا معلولیت های جسمی سبب می شوند که پا به طور طبیعی و کامل روی زمین قرار نگیرد. در چنین شرایطی پا از یک طرف به سمت خارج کج می شود و این امر سبب می شود سلول های کراتینوست برای مقابله با فشار بیشتر تولید گردد و پوست به مرور زمان ضخیم می شود که اصطلاحا به آن “پینه” می گویند، در این نواحی علاوه بر زخیم شدن پوست، سلول های ملانین نیز بیشتر تولید می شوند که باعث تیرگی و تغییر رنگ پوست خواهد شد. این اتفاق می تواند برای هر بخشی از بدن مانند آرنج، زانو و حتی پیشانی که تحت فشار مداوم قرار می گیرند نیز بیافتد.
رفع پینه پا
برای رفع و از بین بردن پینه باید در مرحله اول شیوه نشستن، انتخاب کفش، اصلاح صافی کف پا و… را انتخاب کنید که فشار وارد شده بر پوست را کاهش دهید، سپس می توانید از داروهای ضد لک برای درمان تیرگی پوست کمک بگیرید.
از دیگر راه های درمان پینه استفاده از سنگ پا می باشد، برای انجام این روش می توانید در هفته یک بار پاهای خود را در آب ولرم قرار دهید تا کاملا خیس شوند و سپس به آرامی با سنگ پا محل را بسابید.
دقت کنید که در این کار زیاده روی نکنید چرا که ممکن است سبب بروز خونریزی و آسیب دیدگی پوست سالم زیر پینه شود.
تاول های پا و زشتی تیرگی پوست این بخش
پوشیدن کفش های نامناسب می تواند به پا فشار وارد کند، در این حالت پوست پا در ابتدا قرمز و ملتهب می شود و در صورت استمرار فشار تاول ایجاد می گردد. تاول ها می توانند باعث ایجاد لکه و تیرگی در پوست پا شوند که زیبایی پا را تحت تاثیر قرار می دهد. برای بر طرف کردن این تیرگی ها نیاز به مراجعه به پزشک و استفاده از داروها و لایه بردار های پوستی خواهید داشت.
در صورتی که پاهایتان تاول زده، به موارد زیر توجه کنید:
- در اولین فرصت کفش را کنار بگذارید و پاها را با آب ولرم مایل به خنک شست و شو دهید و به خوبی و آرامی خشک کنید.
- از وارد کردن آسیب به تاول خودداری کنید.
- روی تاول را با مقداری پنبه و باند بپوشانید تا تحت فشار نترکد.
- می توانید از ویتامین E برای بهبود سریع زخم تاول کمک بگیرید.
- چای سبز نیز می تواند به کاهش التهاب و ضد عفونی کردن تاول ها به شما کمک کند، مقداری چای سبز را دم کنید و پس از سرد شدن مقداری جوش شیرین به آن بیافزایید. سپس پاهای تاول زده خود را به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه در ظرف قرار دهید.
- اگر به هالوکس والگوس مبتلا هستید مراقبت از تاول ها را افزایش دهید.
مراقبت از ناخن های پا را جدی بگیرید
ناخن ها بخش مهمی از زیبایی و سلامت پا را به خود اختصاص می دهند. مهم ترین نکته در خصوص مراقبت از ناخن ها این است که باید آن ها را طوری کوتاه کنید که هم سطح لبه پوست انگشت پا باشد. دقت کنید که ناخن های پا نباید خیلی بلند باشند، زیرا کفش به ریشه ناخن فشار وارد می کند و باعث کج شدن، ترک خوردن و نیز تغییر رنگ ناخن و در موارد حاد تر سبب جدا شدن ناخن از بستر می شود. در کوتاه کردن ناخن های پا افراط نکنید. کوتاه شدن بیش از حد ناخن ها سبب می شود وقتی ناخن بلند می شود از کناره های ناخن وارد گوشت اطراف ناخن شود و در صورت انجام پیاده روی و پوشیدن کفش تنگ این اوضاع وخیم تر می شود. فرو رفتن ناخن در گوشت می تواند سبب بروز عفونت گردد.
این روزها خدمات زیبایی در خصوص ناخن ها مانند انجام مانیکور و پدیکور سبب آسیب به بافت طبیعی ناخن می گردد. در چنین اقداماتی لبه سفید و بسیار نازک بین ناخن و پوست برداشته می شود و این امر سبب بروز عفونت و رسیدن آسیب فیزیکی به ناخن می شود.
چند نکته در خصوص بهداشت جوراب و کفش
توجه به بهداشت جوراب و کفش نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت پا دارد. هر روز جواب های خود را بشویید، در غیر این صورت وقتی جوراب هایتان را می پوشید به محض گرم شدن پا، تعریق و آلودگی های موجود در سطح جوراب مجددا به پا بر می گردد. مراقب بهداشت کفش های خود نیز باشید، بهتر است کفش را ۲۴ ساعت در معرض جریان هوا قرار دهید تا کاملا خشک شود.
استفاده از جوش شیرین و نمک می تواند در جذب رطوبت کفش به شما کمک کند و سطح داخل کفش را ضد عفونی کند. به این منظور میتوانید مقداری جوش شیرین را همراه با نمک داخل یک کیسه پارچه ای بریزید و زمانی که کفش ها را از پا خارج می کنید این کیسه را داخل کفش قرار دهید، این عمل به میزان قابل توجهی از بو گرفتن کفش نیز جلوگیری می کند.