بیماری ها

آرتروز چیست؟ علائم، دلایل، راه های درمان و پیشگیری

2019-09-30

آرتروز چیست؟

آرتروز یک بیماری مزمن مفصلی می باشد که با افزایش سن خطر ابتلا به آن افزایش می یابد. مفصل جایی است که دو استخوان به هم می رسند. در انتهای این استخوان ها بافت نرم و غضروفی وجود دارد که به مرور زمان و با افزایش سن این بافت نرم تجزیه می شود و از بین می رود. از این رو استخوان ها به هم مالیده می شوند و این امر باعث ایجاد درد، سفتی و سایر علائم آزار دهنده می شود.

آرتروز معمولا در افراد مسن اتفاق می افتد، اما گاهی ممکن است افراد در هر سنی به این عارضه مبتلا شوند. این بیماری می تواند به دلیل آرتریت (التهاب مفصل)، استئوآرتریت (تحلیل غضروف مفصلی)، سایش و پارگی ایجاد شود.

دلایل بروز آرتروز چیست؟

آسیب به مفاصل به مرور زمان افزایش پیدا می کند. به همین دلیل افزایش سن یکی از مهم ترین دلایل در آسیب های مفصلی به حساب می آید. افراد هر چه پیر تر می شوند مفاصل آنها ساییده تر و فرسوده تر می شود.

دلایل دیگر ابتلا به این عارضه می تواند پاره شدن غضروف، در رفتگی مفصل، صدمات وارد شده به رباط، چاقی، سابقه خانوادگی و جنسیت باشد.

ارتباط غضروف و آرتروز

غضروف ماده ای سخت و ژله ای می باشد که نرم و انعطاف پذیر است. این ماده به مفصل ها اجازه می دهد به راحتی حرکت کنند. با از بین رفتن غضروف سطوح استخوانی به یک دیگر سائیده می شوند. از این رو احساس درد و سوزش در بافت های استخوانی ایجاد می گردد.

خبر بد این است که متاسفانه غضروف آسیب دیده قادر به بازسازی و ترمیم نمی باشد دلیل آن هم این است که در غضروف جریان خون وجود ندارد. زمانی که غضروف به طور کامل از بین می رود، التهاب به وجود می آید و مایع اضافی در مفصل ایجاد می شود و در ادامه فرد با شکایت از درد شدید و مشکلات دیگر به پزشک مراجعه می کند.

آرتروز می تواند در هر مفصلی ایجاد شود اما نقاط آسیب پذیر تر عبارتند از:

دست ها
انگشتان
زانو
لگن
ستون فقرات
گردن
کمر

علائم آرتروز

از شایع ترین علائم آرتروز در افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

درد شدید
احساس نارحتی به هنگام وارد شدن فشار در ناحیه انگشتان
سفتی و سخت شدن حرکت مفصل
التهاب

هرچقدر این بیماری شدید تر و پیشرفته تر باشد این علائم نیز شدید تر خواهند بود.

علائم آرتروز پیشرفته عبارتند از:

افزایش تورم و التهاب: التهاب در مفصل آسیب دیده می تواند همراه با تجمع مایع درون مفصل باشد. این مایع به کاهش اصحکاک استخوان ها کمک می کند اما افزایش آن سبب تورم مفصل می شود که درد و فشار زیادی را برای بیمار ایجاد می کند.
افزایش درد: در موارد حاد، فرد ممکن است علاوه بر زمان انجام فعالیت به هنگام استراحت نیز احساس درد کند. این علائم در تمام طول روز ادامه دارند.
کاهش دامنه حرکتی: به دلیل سفتی یا درد مفصل ممکن است فرد نتواند حرکت کند و از انجام فعالیت های روزانه خود باز می ماند.
قفل شدن زانو و یا عدم حرکت ناگهانی، ضعف عضلات و تغییر شکل استخوان نیز از سایر علائم آرتروز شدید هستند.

استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید

استئوآرتریت به تحلیل غضروف ها گفته می شود و علائمی شبیه به آرتروز ایجاد می کند. این بیماری به آهستگی پیشرفت می کند. در ابتدا بیمار علائم درد و تورم را مشاهده می کند و در صورت عدم درمان بیماری پیشرفت می کند. نقرس و عفونت می توانند از عوامل اصلی این بیماری باشند.

آرتریت روماتوئید نیز به التهاب مفصلی گفته می شود. این عارضه گاهی به دلیل اختلال خود ایمنی ایجاد می شود. سیستم ایمنی افراد به غضروف حمله می کند و باعث از بین رفتن آن می شود. با شروع این حملات، مفصل سفت، ملتهب و متورم می شود.

برای تشخیص اینکه بیماری شما جزء کدام دسته است می بایست با پزشک متخصص مشورت کنید.

روش های درمانی آرتروز

بیماری آرتروز درمان قطعی ندارد اما در اغلب اوقات با تغییر در شیوه زندگی و درمان های خانگی می توانید علائم درد، سفتی و التهاب مفصلی را کاهش دهید.

۱. ورزش

انجام فعالیت های بدنی به تقویت عضلات در اطراف مفاصل کمک می کند. به همین دلیل می تواند سفتی و درد را در بیماران کاهش دهد. ۲۰ تا ۳۰ دقیقه تمرین بدنی را در برنامه های خود بگنجانید. فعالیت هایی نظیر پیاده روی، شنا و یوگا می توانند به بهبود و درمان درد کمک کنند.

برای انجام ورزش می توانید برنامه تمرینی های زیر را دنبال کنید:

۲. کاهش وزن

داشتن اضافه وزن سبب می شود مفاصل بدن وزن بیشتری را تحمل کنند. این موضوع باعث ایجاد درد و التهاب بیشتر می شود. هر چقدر وزن افراد مبتلا به آرتروز کمتر شود فشار و درد ایجاد شده در بیمار نیز کمتر می شود.

از طرفی کاهش وزن ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و دیابت را در افراد مسن کاهش خواهد داد.

برای کاهش وزن می توانید برنامه ورزشی های زیر را دنبال کنید:

۳. خواب کافی

استراحت و خواب کافی می تواند در کاهش تورم و التهاب مفصل به شما کمک کند. پس فراموش نکنید که شب ها به اندازه کافی استراحت کنید.

۴. کمپرس آب گرم و سرد

برای تسکین درد و گرفتگی مفصل می توانید از گرم کردن یا سرد کردن موضعی محل استفاده نمایید. کمپرس آب گرم یا سرد را به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه بر روی محل درد قرار دهید. این کار را می توانید چندین مرتبه در روز تکرار کنید. این روش به شما کمک می کند علائم بیماری را کاهش دهید.

۵. تمرینات کششی

تمرینات کششی آرام و ملایم می تواند به بیمارن مبتلا به آرتروز زانو، لگن و کمر کمک کند که سفتی و درد موجود در ناحیه را کاهش دهند و دامنه حرکتی خود را بهبود بخشند.

البته توجه داشته باشید که قبل از اقدام به انجام این تمرینات با پزشک خود مشورت کنید و مطمئن شوید که حرکات را به درستی انجام می دهید.

دارو های استئوآرتریت را بشناسید

دارو هایی وجود دارد که به تسکین درد و کاهش تورم به افراد بیمار کمک می کنند. این دارو ها شامل موارد زیر هستند:

مسکن های خوراکی ضد درد: این داروها نظیر استامینوفن، ژلوفن و … می باشند که به کاهش درد کمک می کنند اما در کاهش تورم نقشی ندارند.
ژل های موضعی: این محصولات به صورت ژل و کرم در دسترس بیماران قرار می گیرند و به بی حس شدن ناحیه و کاهش درد کمک می کنند.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی: این گروه از دارو ها که به دستور پزشک تجویز می شوند به کاهش التهاب مفصل کمک می کنند و درد را نیز تا میزان قابل توجهی کاهش می دهند.
کورتیکو استروئید ها: این داروها نیز می توانند با تزریق مستقیم به مفصل، علائم را در بیمار کاهش دهند.

داروهای طبیعی و درمان های جایگزین

داروهای طبیعی و روش های جایگزین دیگری نیز وجود دارند که می توانند به تسکین علائم التهاب و درد مفاصل به بیماران کمک کنند. این موارد عبارتند از:

مصرف روغن ماهی
چای سبز
زنجبیل
زردچوبه
طب سوزنی
فیزیوتراپی
ماساژ درمانی
و…

علائم آرتروز در مفاصل مختلف چیست؟

همان طور که پیشتر هم توضیح دادیم، آرتروز می تواند در نواحی مختلف بدن ایجاد شود. در ادامه می خواهیم به طور مختصر علائم آرتروز در هر فصل را مورد بررسی قرار دهیم.

۱. آرتروز در ناحیه انگشتان دست

آرتروز دست می تواند در قسمت مچ دست، انگشتان دست و حتی قسمت میانی دست نیز اتفاق بیافتد. این عارضه در میان زنان بیشتر از مردان اتفاق می افتد و علائم آن عبارتند از:

درد
تورم
قرمزی
ضعیف شدن ماهیچه دست
مشکل حرکتی و کاهش دامنه حرکتی انگشتان
فرد ممکن است به هنگام نگه داشتن اشیا با مشکل رو به رو شود

۲. آرتروز زانو

یکی از شایع ترین انواع آرتروز در بین ایرانی ها می باشد و این مشکل به دلیل سبک زندگی ما ایجاد می شود. استفاده کردن از توالت های ایرانی، نشستن بر روی زمین، استفاده زیاد از پله ها و کم بودن میزان فعالیت های ورزشی از دلایل اصلی این مشکلات می باشند و علائم آن عبارتند از:

درد
تورم در زانو
ضعف و بی ثباتی مفصل زانو
قفل شدن زانو به هنگام حرکت
کاهش دامنه حرکتی
احساس سوزش در ناحیه زانو و ساق پا

۳. آرتروز گردن

این بیماری نیز در زنان بیشتر از مردان شایع می باشد و علائم آن شامل موارد زیر است:

سفتی گردن
سردرد، خصوصا در قسمت پشت سر
سوزن سوزن شدن بازوها و انگشتان دست
ضعف عضلانی

۴. آرتروز ستون فقرات

اگر کمر درد دارید و یا به شغلی مشغول هستید که مجبورید مدام خم شوید، احتمال ابتلا شما به آرتروز ستون فقرات وجود دارد. علائم این عارضه شامل موارد زیر می باشد:

احساس سستی در کمر
درد
احساس سوزن سوزن شدن کمر یا پاها و بازو ها
کاهش دامنه حرکتی

پیشگیری از آرتروز

ممکن است آرتروز درمان قطعی و مشخصی نداشته باشد اما جلوگیری از ابتلا به این بیماری کار سختی نیست و افراد می توانند با توجه به نکاتی ساده از بروز این عارضه جلوگیری کنند. این نکات شامل موارد زیر می باشد:

وزن خود را کنترل کنید و مراقب باشید که چاق نشوید.
رژیم غذایی سالم داشته باشید و مصرف کلسیم برای جلوگیری از پوکی استخوان را فراموش نکنید.
به اندازه کافی بخوابید و اجازه دهید عضلات و مفاصل شما به اندازه کافی استراحت کنند.
کفش مناسب بپوشید.
کمتر از پله ها استفاده کنید.
ورزش کنید.
اگر سابقه خانوادگی در ابتلا به آرتروز دارید بیشتر مراقب سلامت خود باشید.
از خم شدن بی از اندازه بپرهیزید.
از برداشتن وسایل سنگین اجتناب کنید.
تز توالت فرهنگی استفاده کنید.
در زمان غذا خوردن و نشستن از صندلی استفاده کنید.
حرکات ورزشی را به درستی انجام دهید و خطر آسیب های ورزشی را به حداقل برسانید.
درست خوابیدن را بیاموزید.
به هنگام برخاستن از زمین مراقب مفاصل خود باشید و از انجام حرکات ناگهانی پرهیز کنید.

منبع: healthline