لکنت زبان در کودکان و هر آنچه باید درباره آن بدانید
لکنت زبان در کودکان می تواند بسیاری از والدین را نگران کند و استرس آن ها را درباره آینده فرزندشان افزایش دهد. در این مطلب می خواهیم در مورد این اختلال گفتاری به صورت کامل بپردازیم. با گومگ همراه باشید.
تحقیقات علمی نشان میدهند که هر سال حدود ۴ تا ۵ درصد کودکان دچار لکنت زبان و نارسایی گفتاری می شوند. در این میان از هر ۱۰ نفر، ۸ نفر در سنین بزرگسالی بهبود یافته و درمان می شوند.
عوامل متعددی در بروز این اختلال و عارضه نقش دارند اما در این میان معمولا لکنت زبان در کودکان را به عنوان یک مسلئه روانی در نظر می گیرند.
تحقیقات و بررسی های چند دهه اخیر سبب گشته است که راه های جدیدی برای شناسایی و درک عوامل موثر در بروز این نارسایی شناسایی شوند.
به عنوان مثال طبق همین تحقیقات مشخص شده است به همان میزان که عوامل ژنتیکی مهم و موثر هستند، عوامل محیطی نیز نقش مهمی را در بروز این اختلال ایفا می کنند.
پزشکان و متخصصان بر این عقیده اند که کودکان در هنگام تولد با این عارضه متولد نمی شوند بلکه در ابتدای تولد، تنها پتانسیل و استعداد ابتلا به این عارضه را دارا هستند، از این رو میتوان بیان کرد که نوعی نارسایی و اختلال در توانایی مغز کودک در پردازش زبان و گفتار وجود دارد که میتواند سبب بروز این عارضه گردد.
عوامل ایجاد لکنت زبان در کودکان
محققان در گذشته بر این باور بودند که تنها علت و منشا بروز اختلال لکنت زبان عوامل روانی است اما به تازگی خلاف این باور ثابت شده است. لکنت زبان یک عارضه پیچیده است که عوامل بسیاری از جمله پیشینه خانوادگی و عوامل ژنتیکی نقش مهمی در آن دارند.
از عوامل محیطی می توان به رفتارهای سختگیرانه والدین که سبب ایجاد توقعات بیش از سن و توان کودک می شوند و همچنین استرس، رقابت، و حسادت میان سایر همسالان را در بروز این اختلال گفتاری دخیل دانست.
همچنین گاهی اوقات لکنت زبان در پی اتفاقات خاصی از قبیل نقل مکان، تولد کودک دوم، شروع دوران تحصیل و مرگ یکی از اعضای خانواده می تواند به وجود آید.
چه زمانی لازم است به متخصص مراجعه کنیم؟
اگر در کودک خود یکی از علائم یا نشانه های زیر را مشاهده کردید در اولین فرصت به پزشک کودک یا یک گفتار درمان مراجعه نمایید.
- زمانی که کودک شما کم حرف میزند و کلمات را به صورت نامفهوم و نا مشخص ادا میکند یا در تلفظ صداها مشکل دارد.
- زمانی که کودک شما بدون آنکه ضربه یا آسیبی به نواحی مغز و زبانش وارد شده باشد در صحبت کردن دچار لکنت است و تقریبا اصلا حرف نمی زند.
- زمانی که کودک برخی از صداها را مدام با هم قاطی میکند، به عنوان مثال حرف «میم» را با «نون» قاطی میکند و یا برخی از حروف را فراموش میکند یا جا به جا تلفظ میکند.
- زمانی که در دوران مدرسه یک متن را به سختی میخواند و یا در املای کلمات ضعیف عمل میکند.
- زمانی که کودک در محاسبات ریاضی دچار مشکل است و اعداد را به خوبی نمیشناسد.
اگر فرزند شما دارای علائم فوق است بهتر است لکنت زبان او را جدی بگیرید.
روش های درمان لکنت زبان
از عوامل موثر در درمان اختلال لکنت زبان سن بیمار است به همین دلیل متخصصان گفتار درمانی توصیه میکنند که بهتر است درمان را از همان سنین پایین آغاز نمایید.
متخصصین گفتار درمانی به عنوان اولین تکنیک درمانی آموزش درباره گفتار را پیشنهاد میکنند. این درمان ممکن است با درمان های شناختی-رفتاری همراه باشد که کمک می کند فرد مبتلا به لکنت زبان بتواند استرس و ناراحتی در حین صحبت کردن را کنترل نماید.
روان درمانگر با بررسی کلی میزان ناراحتی و بیماری فرد و بررسی وضعیت خلقی و روحی وی تلاش می کند که فشارهای روانی و استرسی بیمار را کاهش دهد تا فرد مبتلا به لکنت زبان بتواند با تمرکز بیشتری صحبت کند.
اگر فرد مبتلا به لکنت زبان، اختلال تمرکز داشته باشد درمان های دارویی برای وی در نظر گرفته می شود. اما متاسفانه تا کنون هیچ عمل جراحی در درمان قطعی این عارضه اثر بخش نبوده است و تمام روش هایی که تا به امروز ارائه شده است تنها مهار کننده و بازدارنده بوده اند. درواقع می توان گفت که فرد مبتلا به اختلال لکنت زبان درمان نمی شود فقط تحت نظر پزشک و گفتار درمان قرار می گیرد تا توانایی لازم برای صحبت بدون لکنت را به دست آورد.
تمریناتی که یک روان درمانگر ارائه می دهد بر اساس کنترل تنفس و فن بیان ارائه میگردد که بر اثر تمرین و ممارست به مرور زمان منجر به کاهش لکنت زبان خواهد شد.
تحقیقات و مطالعات اخیر نشان می دهد بهتر است جلسات گفتار درمانی به همراه جلسات روان درمانی برگزار شود تا نتیجه مطلوب تری به همراه داشته باشد.
همچنین برخی از فعالیت های هنری مانند تئاتر و آواز خوانی نیز میتوانند نقش قابل توجهی در درمان لکنت زبان داشته باشند.
جالب است بدانید افرادی که دچار لکنت زبان هستند در زمان آواز خوانی یا زمزمه آواز هیچ گونه لکنتی ندارند!
توصیه هایی به والدین درباره لکنت زبان در کودکان
- لازم است که والدین در اولین مرحله از مقایسه کودک خود با سایر کودکان جدا خودداری کنند.
- با کودک خود صحبت کنید و به او بگویید تنها کسی نیست که این مشکل را دارد. این مسلئه باعث می شود کودک شما آرام شده و از بار روانی و استرس آن کاسته شود.
- در تمام مراحل درمانی کنار کودک خود باشید و به او اطمینان خاطر دهید که در کنارش می مانید.
- در صورتی که فرزند شما در رساندن مفهموم و منظور صحبت هایش ضعیف عمل می کند، او را تشویق کنید که دوباره تلاش کند.
- محیطی آرام و به دور از تنش و استرس برای کودک خود فراهم کنید، زمان بیشتری را در اختیار کودک قرار دهید.
- هرگز کودک را به دلیل داشتن این اختلال سرزنش و مسخره نکنید.
- با کودک آرام صحبت کنید و از تند تند صحبت کردن با کودک پرهیز نمایید.
- سوالات طولانی از او نپرسید، تا او نیز مجبور نباشد به پاسخ سخت و بلند روی بیاورد.
مشخصات کودکان دارای لکنت زبان
کودکانی که علائم و نشانه های زیر را از خود نشان می دهند ممکن است دارای لکنت زبان باشند. چنانچه این علائم را در کودک خود مشاهده کردید بی درنگ به پزشک مراجعه نمایید.
- کودک قسمت هایی از کلمه را تکرار میکند (مامامان)، یا صداها را میکشد (ببببببابا) یا روی یک صدای خاص قفل میکند (خور-ر-ر-رشید).
- ممکن است در هنگام صحبت کردن تیک هایی در صورت او دیده شود.
- معمولا بیشتر از حد معمول و عادی پلک میزند و این مشکل در هنگام صحبت کردن او بیشتر هم می شود.
- هنگامی که در ادای کلمات با مشکل مواجه می شود دستان و پاهای او حرکات غیر ارادی دارند.
- نفس خود را حبس میکند.
- از به کارگیری کلماتی که در بیان آنها مشکل دارد اجتناب می کند.
- در حین ادای برخی کلمات، دچار ترس و استرس میشود.
چگونه با کودکی که لکنت زبان دارد برخورد کنیم؟
- سعی نکنید این قضه را غیر عادی جلوه دهید و مدام توجه کودک را به سمت این قضیه جلب کنید.
- کودک را مجبور به تکرار کلمات نکنید.
- به اطرافیان خود تذکر دهید که لکنت زبان کودک را به روی او نیاورند.
- هرگز سر کودک خود داد نکشید.
- هرگز به فرزندتان توصیه نکنید که آهسته حرف بزند یا مکث کند، یا به آنچه قصد دارد بگوید فکر کند.
- با دقت به حرف های او گوش دهید.
- حسادت کودک را تحریک نکنید و تا حد امکان کودک را در محیط های شلوغ نبرید.
لکنت زبان در کودکان را از چه سنی می توان تشخیص داد؟
تاخیر در روند رشد زبان یا در اصطلاح عام دیر زبان باز کردن و اختلال در تلفظ صداها از علائم شناخته شده ای هستند که باید توسط والدین جدی گرفته شوند.
از یک کودک ۲ ساله انتظار می رود ۵۰ درصد گفتارش واضح باشد و به همین نسبت از یک کودک ۳ ساله انتظار میرود ۷۵ درصد صحبت هایش واضح و قابل درک باشد.
اگر میزان وضوح کمتر از این مقدار باشد والدین می توانند با یک گفتار درمانگر مشورت کنند.
توجه داشته باشید لکنت زبان معمولا از ۲.۵ سالگی به بعد در کودکان دیده می شود و قابل تشخیص است و می توان مراحل درمانی را از همان زمان آغاز کرد.
چند نکته پایانی
- به محض تشخیص لکنت زبان، جلسات درمانی را آغاز کنید.
- اگر مشاهده کردید که کودکتان با نفهمیدن برخی کلمات و صداها گریه می کند یا عصبانی می شود یا دستش را جلوی دهانش میگیرد و یا این که از ادای برخی کلمات سر باز می زند به یک پزشک مراجعه کنید.
- درمان این اختلال را می توانید از ۲.۵ سالگی آغاز کنید.