سلامت جنسی در دوران یائسگی؛ عوارض جانبی و نکات درمانی آن
تغییرات هورمونی در دوران یائسگی باعث ایجاد تغییرات روحی و جسمی در زنان می شود و می تواند زندگی جنسی آنان را نیز تحت تاثیر قرار دهند. پس از عبور از 40 سالگی زنان شاهد کاهش سطح استروژن و پروژسترون هستند و به تدریج دوران قاعدگی آن ها متوقف می شود. زمانی که 12 ماه از آخرین دوره قاعدگی گذشته باشد، شما وارد دوره جدیدی از زندگی خود به نام دوره یائسگی شده اید. در آمریکا میانگین سنی زنان یائسه 52 سالگی است اما گاهی افراد ممکن است یائسگی را زودتر تجربه کنند. عوامل ژنتیکی و وضعیت سلامتی فرد می تواند با بروز زمان یائسگی در ارتباط باشد.
گاهی به دلیل عمل جراحی رحم و تخمدان و یا سایر درمان های لازم فرد دچار یائسگی می شود و این موضوع می تواند بر روی رابطه جنسی او نیز تاثیر بگذارد. با این حال ما قصد داریم برخی از نکات مهم را با شما در میان بگذاریم که می توانند به بهبود کیفیت زندگی شما کمک نمایند. با گومگ باشید.
اثرات جسمی یائسگی
همان طور که پیشتر هم اشاره کردیم در این دوره از زندگی تولید هورمون استروژن کاهش می یابد. این هورمون ها مسئول باروری و تولید مثل هستند و کاهش سطح آن ها باعث ایجاد تغییر در رگ های خونی و بافت واژن و روده می شوند. به همین دلیل از بارز ترین عوارض دوره یائسگی کاهش انعطاف و رطوبت در واژن است و این موضوع می تواند کاهش میل جنسی و تحریک پذیری را به همراه داشته باشد.
به طور کلی تغییرات هورمونی در دوران یائسگی می تواند باعث بروز عوارض زیر شود:
- کاهش خاصیت ارتجاعی دیواره واژن
- ایجاد درد، سوزش و خونریزی به هنگام رابطه زناشویی
- احساس سفتی در حین مقاربت
- کاهش میل جنسی
- افزایش عفونت ادراری
علاوه بر این ها در این دوره سطح استروژن نیز کاهش می یابد و می تواند خطر ابتلا به واژینیت آتروفیک را افزایش دهد. عوارض ابتلا به این بیماری بروز التهاب در بافت های واژن است و می تواند باعث ایجاد درد، تورم، خارش و سوزش شود. البته تجربه یائسگی و شدت اثرات آن در افراد مختلف متفاوت است.
اثرات روحی و عاطفی در دوران یائسگی
نوسانات هورمونی تاثیرات روانی و روحی نیز به همراه دارند و می توانند بر کیفیت خواب و خلق و خوی فرد نیز اثر بگذارند. علائم زیر رایج ترین عوارض روحی و عاطفی در دوران یائسگی هستند:
همه این علائم می توانند بر رابطه جنسی فرد نیز تاثیر بگذارند و لذت جنسی را کاهش دهند. از این رو ممکن است صمیمیت و عزت نفس زنان کمتر شود. احساس غم، استرس و افسردگی نقش مهمی در سلامت روحی و روانی افراد دارند. برخی زنان احساس می کنند که دوران جوانی شان به سر رسیده و این حس، غم و افسردگی آنان را تشدید می کند. همچنین از دست دادن توان باروری نیز باعث کاهش علاقه به برقراری ارتباط جنسی می شود.
عدم برقراری رابطه زناشویی در دوران یائسگی می تواند اثرات عاطفی زیر را به همراه داشته باشد:
- افزایش اضطراب و عصبی بودن
- کاهش اعتماد به نفس
- تحریک پذیری
- عدم تمرکز و انگیزه
- افزایش افسردگی و احساس غم
- احساس گناه و پشیمانی
- از دست دادن علاقه و میل جنسی
- از دست دادن صمیمیت
با این حال همه افراد این اثرات منفی عاطفی را تجربه نمی کنند و برعکس، بعضی از زنان با احساس رهایی و کاهش نگرانی درباره باروری و قاعدگی فصل جدید و هیجان انگیزی در زندگی خود شروع می کنند. در صورتی که به دلیل تغییرات عاطفی کیفیت زندگی شما کاهش پیدا کرده است می توانید با پزشک خود برای کاهش این علائم مشورت کنید.
چگونه تاثیر یائسگی بر سلامت جنسی را کاهش دهیم؟
تاثیرات جسمی و عاطفی یائسگی می توانند باعث کاهش فعالیت های جنسی در زوج ها شوند. با این وجود می توان با انجام برخی درمان ها از بروز این علائم جلوگیری کرد و عوارض یائسگی را به حداقل رساند.
افزایش رابطه زناشویی در دوران یائسگی باعث تقویت جریان خون شده و خاصیت ارتجاعی واژن را بازیابی کند. علاوه بر این ها به کارگیری نکات ساده زیر می تواند به بهبود کیفیت زندگی جنسیتان کمک کند:
- قبل از مقاربت جنسی از ژل ها و محصولات روان کننده واژن استفاده کنید.
- قبل و بعد از مقاربت از مرطوب کننده های ویژه واژن استفاده نمایید.
- از شستشویی مهبل با مواد شوینده و صابون ها خودداری کنید، زیرا این کار باعث افزایش خشکی می شود.
- از آب داغ برای شستشو استفاده نکنید.
- استرس خود را مدیریت کنید.
- به فعالیت های آرامش بخش بپردازید.
- ورزش کنید و فعال بمانید.
- در صورت نیاز با یک مشاور و روان درمانگر گفت و گو کنید.
- راه هایی را برای ترمیم روابط خود با شریکتان بیابید.
- در صورت بروز عفونت و التهاب در واژن حتما از یک پزشک کمک بگیرید.
- استفاده از موادی که باعث تحریکات پوستی می شوند را قطع کنید.
درمان عوارض یائسگی
بسیاری از زنان به دنبال بروز عوارض یائسگی نیاز به درمان خاصی ندارند و با گذشت زمان علائم آن ها کاهش یافته و سرانجام از بین می روند. اما برخی دیگر از زنان ممکن است اثرات شدیدتری را تجربه کنند که در این صورت نیازمند دریافت خدمات درمانی هستند.
پزشکان با توجه به شرایط فرد ممکن است یکی از گزینه های درمانی زیر را پیشنهاد کنند:
- داروهای موضعی استروژن یا پروژسترون: این داروها که به صورت موضعی و مستقیم روی واژن قرار می گیرند می توانند به کاهش خشکی کمک فراوانی نمایند.
- هورمون درمانی: این روش درمانی نیز می تواند به کاهش گرگرفتکی، بهبود خلق، کاهش افسردگی خفیف، کاهش خشکی مهبل و نیز کاهش درد در هنگام رابطه زناشویی کمک نماید.
- تجویز برخی داروها: برخی از قرص ها و داروها هستند که می توانند به کنترل افسردگی، اضطراب، فشار خون بالا، صرع و همچنین کاهش گرگرفتگی و تغییر خلق و خو کمک کنند.
لازم به ذکر است که استفاده از هورمون درمانی برای همه افراد گزینه مناسبی نیست و ممکن است عوارض جانبی ایجاد نماید. به طور مثال در زنانی که فشار خون بالایی دارند استفاده از این روش می تواند باعث لخته شدن خون و ایجاد سکته قلبی و مغزی گردد.
سایر روش های درمانی
برخی گیاهان و مکمل ها نیز می توانند باعث کاهش عوارض یائسگی شوند اما تحقیقات علمی اثربخشی و ایمنی آن ها را اثبات نکرده است.
برخی از گیاهان دارویی مفید عبارتند از:
- کوهوش سیاه
- گل مغربی یا پامچال شب
- شبدر قرمز
- سنبل ختایی (دانگ کوای)
- جینسنگ
- حبوباتی مانند سویا و نخود، برخی غلات، میوه ها و دانه های حاوی استروژن
توجه داشته باشید که برخی از این گیاهان دارویی ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشند به همین دلیل توصیه می شود اگر از داروهای خاصی استفاده می کنید، قبل از مصرف این مکمل ها حتما با پزشک خود مشورت کنید.
منبع: medicalnewstoday
