دمنوش پونه: خواص درمانی، روش تهیه و عوارض مصرف
دمنوش پونه یکی از نوشیدنی‌های طبیعی و در دسترس است که به دلیل خواص فراوانی که دارد، در بسیاری از فرهنگ‌ها (به‌ویژه در ایران) به عنوان یک درمان خانگی محبوب استفاده می‌شود. پونه گیاهی از خانواده نعناع است که بوی تند و طعمی خاص دارد. این گیاه علاوه بر استفاده‌های آشپزی، برای تهیه دمنوش نیز بسیار مناسب است. در این مقاله به بررسی فواید دمنوش پونه، نحوه تهیه آن و نکات مهم در مصرف آن خواهیم پرداخت.
خواص دمنوش پونه
دمنوش پونه به دلیل خواص فراوانی که دارد، به عنوان یک نوشیدنی درمانی شناخته می‌شود. برخی از مهم‌ترین فواید دمنوش پونه عبارتند از:
۱- کمک به هضم غذا
این دمنوش به عنوان یک داروی طبیعی برای بهبود فرآیند هضم شناخته می‌شود و می‌تواند به کاهش نفخ و درد معده کمک کند و عملکرد دستگاه گوارش را بهبود بخشد. مصرف دمنوش پونه پس از وعده‌های غذایی می‌تواند به تسکین ناراحتی‌های گوارشی و مشکلاتی مانند سوء هاضمه کمک کند.
۲- آرام‌بخش و ضد استرس
یکی دیگر از خواص شناخته شده دمنوش پونه، خاصیت آرام‌بخشی آن است. مصرف این دمنوش می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند و آرامش را به بدن و ذهن شما بازگرداند. پونه دارای خواص ضدالتهابی و آرام‌بخش است که می‌تواند در کاهش فشار عصبی موثر باشد.
همچنین بخوانید: ۱۲ راه موثر برای کاهش استرس
۳- تقویت سیستم ایمنی بدن
پونه حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است که می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند. مصرف دمنوش پونه به طور منظم می‌تواند به بدن در مقابله با بیماری‌ها و عفونت‌ها کمک کند.
۴- کاهش علائم سرماخوردگی و گلودرد
یکی دیگر از خواص دمنوش پونه کمک به کاهش علائم سرماخوردگی است. این دمنوش می‌تواند به تسکین گلودرد، سرفه و احتقان بینی کمک کند. همچنین خواص ضد میکروبی پونه می‌تواند به کاهش عفونت‌های تنفسی کمک کند.
بیشتر بخوانید: انواع روش‌های درمان گلو درد در خانه
۵- تقویت سلامت کبد
دمنوش پونه برای سلامت کبد نیز مفید است. این نوشیدنی به پاکسازی سموم از بدن کمک کرده و می‌تواند در درمان بیماری‌های کبدی و بهبود عملکرد این عضو حیاتی مؤثر باشد.
نحوه تهیه دمنوش پونه
تهیه دمنوش پونه بسیار ساده است و به راحتی می‌توانید آن را در خانه تهیه کنید. در این بخش یک روش ساده را برای تهیه دمنوش پونه به شما آموزش می‌دهیم:
مواد لازم:
- برگ‌های خشک یا تازه پونه (2-3 قاشق چای‌خوری)
- آب جوش (1 فنجان)
- عسل یا لیمو (اختیاری)
طرز تهیه:
- برگ‌های خشک یا تازه پونه را در یک فنجان بریزید.
- آب جوش را به آن اضافه کنید و بگذارید به مدت 5-10 دقیقه دم بکشد.
- پس از گذشت این مدت، دمنوش را از صافی عبور دهید.
- در صورت تمایل می‌توانید عسل یا لیمو به آن اضافه کنید تا طعم بهتری داشته باشد.
آیا دمنوش پونه فشار خون را بالا می‌برد؟
این نوشیدنی به طور مستقیم باعث افزایش فشار خون نمی‌شود. در حقیقت، پونه حاوی ترکیبات آرام‌بخش و ضدالتهابی است که ممکن است به کاهش فشار خون در برخی افراد کمک کند. با این حال، تاثیر این دمنوش بر فشار خون به عوامل مختلفی از جمله وضعیت سلامت فرد، دوز مصرف و نحوه واکنش بدن بستگی دارد.
پونه دارای ترکیباتی مانند پولگون است که می‌تواند اثر آرام‌بخش داشته باشد و به کاهش استرس کمک کند. استرس یکی از عوامل افزایش فشار خون است، بنابراین این خاصیت می‌تواند به تنظیم فشار خون کمک کند.
این دمنوش به دلیل تاثیر مثبت بر کاهش نفخ، هضم بهتر و کاهش استرس، ممکن است به طور غیر مستقیم به تعادل فشار خون کمک کند. با این حال شواهد علمی قطعی در مورد تاثیر مستقیم آن بر فشار خون در دسترس نیست.
همچنین بخوانید: آیا قهوه باعث افزایش فشار خون می شود؟
تداخل دمنوش پونه با داروها
این دمنوش می‌تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد، بنابراین توجه به این موضوع پیش از مصرف ضروری است. مهم‌ترین تداخلات دارویی آت عبارتند از:
تداخل با داروهای فشار خون: اگر از داروهای کاهش‌دهنده یا تنظیم‌کننده فشار خون استفاده می‌کنید، دمنوش پونه ممکن است تاثیر این داروها را تغییر دهد. به عنوان مثال، ترکیبات موجود در پونه ممکن است باعث تقویت یا تضعیف اثر دارو شود که می‌تواند برای بیماران خطرناک باشد.
تداخل با داروهای ضدانعقاد خون: پونه خاصیت رقیق‌کنندگی خون دارد و مصرف آن همراه با داروهای ضدانعقاد (مانند وارفارین) ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. افرادی که داروهای مرتبط با سلامت قلب و عروق مصرف می‌کنند، باید در مصرف دمنوش پونه احتیاط کنند.
مشورت با پزشک: اگر از داروهای خاصی استفاده می‌کنید، پیش از اضافه کردن دمنوش پونه به رژیم غذایی خود، حتما با پزشک مشورت کنید.
مصرف دمنوش پونه در دوران بارداری و شیردهی
مصرف این نوشیدنی در دوران بارداری و شیردهی نیاز به توجه ویژه دارد، زیرا این گیاه می‌تواند اثرات قوی بر بدن داشته باشد.
خطر انقباضات رحمی: پونه به دلیل ترکیبات خاص خود می‌تواند باعث تحریک انقباضات رحمی شود. این موضوع به ویژه در سه‌ماهه اول بارداری می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. بنابراین توصیه می‌شود که خانم‌های باردار از مصرف دمنوش پونه خودداری کنند.
تاثیر بر کیفیت شیر مادر: مصرف این دمنوش گیاهی در دوران شیردهی ممکن است بر طعم و کیفیت شیر مادر تاثیر بگذارد. علاوه بر این، ترکیبات فعال پونه ممکن است از طریق شیر به نوزاد منتقل شود و باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات گوارشی در او شود.
مشورت ضروری است: اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی قرار دارید، حتماً قبل از مصرف دمنوش پونه با پزشک خود مشورت کنید تا از ایمنی آن مطمئن شوید.
تاثیر دمنوش پونه بر بیماران کلیوی
مصرف دمنوش گیاهی پونه می‌تواند برای افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی خطرناک باشد. ترکیب پولگن موجود در این گیاه باعث سمی شدن کلیه‌ها شده و ممکن است به نارسایی کلیه منجر شود. مطالعات نشان داده‌اند که حتی دوزهای پایین این ماده می‌تواند عملکرد طبیعی کلیه‌ها را مختل کند. در موارد حاد، این سمیت منجر به آسیب دائمی یا تشدید بیماری کلیوی می‌شود.
تأثیر دمنوش پونه بر بیماران کبدی
مصرف این دمنوش برای بیماران کبدی نیز مضر است. پولگن به عنوان یک ماده سمی می‌تواند به سلول‌های کبدی آسیب برساند و عملکرد طبیعی آن را مختل کند. گزارش‌هایی از نارسایی کبدی حاد در اثر مصرف دمنوش پونه وجود دارد، به‌ویژه در افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای کبدی دارند یا داروهای متابولیزه‌شده توسط کبد مصرف می‌کنند.
برای اطمینان بیشتر و جلوگیری از آسیب، بهتر است این افراد از مصرف دمنوش پونه اجتناب کنند و قبل از مصرف هر گیاه دارویی با پزشک خود مشورت کنند.
آیا مصرف این دمنوش برای کودکان بی خطر است؟
مصرف دمنوش پونه برای کودکان بی‌خطر نیست. همانطور که اشاره کردیم این گیاه حاوی ترکیبات سمی مانند پولگن است که می‌توانند باعث آسیب‌های جدی به کبد، کلیه و سیستم عصبی شوند. گزارش‌هایی از مسمومیت‌های حاد و حتی مرگ ناشی از مصرف دمنوش پونه در کودکان وجود دارد. این عوارض شامل نارسایی کبد، تشنج، تورم مغز و سایر مشکلات جدی است. به دلیل حساسیت بیشتر کودکان به ترکیبات سمی، توصیه می‌شود از مصرف این دمنوش برای کودکان به‌طور کامل اجتناب شود.
نکات احتیاطی در نوشیدن این دمنوش
با وجود فواید متعدد دمنوش پونه، برخی از افراد باید در مصرف آن احتیاط کنند:
- افراد دارای فشار خون بالا: اگر داروهای کنترل فشار خون مصرف می‌کنید، ممکن است پونه با این داروها تداخل داشته باشد. بنابراین بهتر است قبل از مصرف دمنوش پونه با پزشک مشورت کنید.
- مصرف بیش از حد: مصرف زیاد دمنوش پونه ممکن است در برخی موارد باعث تحریک سیستم عصبی شود و به طور غیر مستقیم بر افزایش فشار خون تاثیر بگذارد. مصرف روزانه یک یا دو فنجان کافی است.
- افراد باردار یا شیرده: مصرف پونه در دوران بارداری و شیردهی می‌تواند خطرناک باشد و حتی ممکن است باعث انقباضات رحمی یا تاثیرات منفی بر نوزاد شود.
با توجه به موارد بالا، بهتر است نکات زیر را در مصرف این دمنوش مد نظر قرار دهید:
- اعتدال در مصرف: روزانه بیش از دو فنجان مصرف نکنید.
- مشورت با پزشک: در صورت داشتن بیماری‌های قلبی یا مصرف داروهای خاص، پیش از مصرف حتماً مشورت کنید.
- ترکیب با سایر گیاهان: برای تقویت اثرات مثبت، می‌توانید دمنوش پونه را با گیاهانی مانند بابونه یا بادرنجبویه ترکیب کنید.
دمنوش پونه یکی از نوشیدنی‌های گیاهی است که به دلیل خواص درمانی بسیاری که دارد، می‌تواند به بهبود سلامت عمومی بدن کمک کند. از تقویت سیستم ایمنی و کاهش استرس گرفته تا بهبود عملکرد دستگاه گوارش و تسکین علائم سرماخوردگی، این دمنوش فواید زیادی دارد. تهیه آن نیز بسیار ساده است و می‌توان به راحتی در خانه آن را آماده کرد. در نهایت، مصرف معتدل و آگاهانه دمنوش پونه می‌تواند یک گزینه طبیعی و مفید برای بهبود سلامت باشد.
بخش‌هایی از این مقاله از mskcc ترجمه شده است.
