مسکن برای درد عضلات بعد از بدنسازی مفید است یا مضر؟
درد عضلانی، پدیده‌ای رایج در میان ورزشکاران و افراد فعال است. این درد، که اغلب با عنوان درد عضلانی با شروع تاخیری (DOMS) شناخته می‌شود، می‌تواند پس از تمرینات شدید یا طولانی‌مدت، آزاردهنده و محدودکننده باشد. برخی افراد، به منظور تسکین این درد، به مصرف مسکن برای درد عضلانی روی می‌آورند.
اما آیا این اقدام، همواره سودمند و بی‌خطر است؟ در این مقاله، به بررسی علمی و جامع مزایا و معایب مصرف مسکن‌ها برای درد عضلانی، انواع مسکن‌های مورد استفاده و راهکارهای جایگزین می‌پردازیم.
مخاطرات مصرف مسکن برای درد عضلانی
تداخل در فرآیند بهبودی:
- استامینوفن، با وجود اثربخشی در کاهش درد، تأثیری بر فرآیند بهبودی عضلات ندارد.
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی، مانند ایبوپروفن، با مهار پاسخ التهابی بدن، فرآیند ترمیم بافت عضلانی آسیب‌دیده را مختل نموده و در نتیجه، سازگاری‌های تمرینی را کاهش می‌دهند.
پنهان کردن علائم هشداردهنده:
- درد عضلانی، به ویژه درد عضلانی با شروع تاخیری، اغلب به عنوان “درد خوب” تلقی می‌شود، اما مصرف داروهای تسکین‌دهنده درد، گیرنده‌های درد را بی‌حس نموده و تشخیص آسیب‌های احتمالی را دشوار می‌سازد.
- پنهان کردن درد ناشی از آسیب، می‌تواند منجر به تشدید آن و در نتیجه، دوره استراحت طولانی‌مدت شود.
تأثیر منفی بر رشد عضلانی:
برخی مطالعات، احتمال تداخل داروهای تسکین‌دهنده درد در سنتز پروتئین عضلانی را مطرح نموده‌اند.
اگرچه این تأثیر، در مصرف کوتاه‌مدت، ناچیز است، اما در مصرف طولانی‌مدت، می‌تواند بر رشد عضلانی تأثیر منفی بگذارد.
تشخیص تفاوت بین “درد خوب” ناشی از درد عضلانی با شروع تاخیری و درد ناشی از آسیب، از اهمیت بالایی برخوردار است. مصرف داروهای تسکین‌دهنده درد، به ویژه داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک صورت گیرد.
توصیه ما این است که به جای تکیه بر داروهای تسکین‌دهنده درد، از روش‌های جایگزین برای تسکین درد عضلانی استفاده نمایید.
علت درد عضلانی پس از تمرین
متخصصان معتقدند که درد عضلانی پس از تمرین، ناشی از تخریب میکروسکوپی بافت عضلانی است. این تخریب، که در اثر فشار بیش از حد به عضلات در طول تمرینات (اعم از تمرینات استقامتی، سرعتی یا قدرتی) رخ می‌دهد، فرآیندی طبیعی و ضروری برای تقویت عضلات محسوب می‌شود. در واقع، بدن با ترمیم این پارگی‌های میکروسکوپی، عضلات را قوی‌تر از قبل بازسازی می‌کند.
این فرآیند ترمیمی، با تحریک پاسخ التهابی بدن همراه است و منجر به بروز درد عضلانی با شروع تاخیری (DOMS) می‌شود که معمولاً یک یا دو روز پس از تمرین احساس می‌شود. با رعایت اصول هیدراتاسیون مناسب، خواب کافی و ریکاوری مطلوب و عدم مصرف بی رویه مسکن برای درد عضلانی این دردها طی چند روز به طور کامل برطرف خواهد شد.
راهکارهای جایگزین: تسکین طبیعی، بهبود پایدار
- ماساژ ورزشی: ماساژ ورزشی، با افزایش گردش خون و کاهش التهاب، به تسکین درد عضلانی و تسریع فرآیند ترمیم کمک می‌کند.
- حمام یخ: غوطه‌ور شدن در آب سرد، با ایجاد انقباض عروق، پاسخ التهابی عضلات را کاهش داده و از شدت DOMS می‌کاهد، در این صورت شما نیازی به مصرف مسکن برای درد عضلانی نخواهید داشت.
- آگاهی از محدودیت‌های فردی: رعایت حداکثر حجم قابل بازیابی (MRV) و پرهیز از افزایش ناگهانی حجم تمرین، از بروز DOMS شدید جلوگیری می‌کند.
- گرم کردن و سرد کردن مناسب: گرم کردن قبل از تمرین، عضلات را برای فعالیت آماده نموده و خطر آسیب‌دیدگی را کاهش می‌دهد. سرد کردن پس از تمرین، به کاهش درد و سفتی عضلات کمک می‌کند.
به یاد داشته باشید، تسکین درد عضلانی، به ویژه با مصرف مسکن برای درد عضلانی، نباید به قیمت سلامت طولانی‌مدت شما تمام شود.
درد یا آسیب؟ تشخیص مرز نامرئی
تشخیص تفاوت بین درد عضلانی طبیعی و آسیب جدی‌تر، امری حیاتی است. اگر در انجام فعالیت‌های روزمره، دویدن با سرعت معمول، یا حفظ فرم صحیح حرکات با مشکل مواجه هستید، و علاوه بر آن به مصرف مسکن برای درد عضلانی روی آورده‌اید، مراجعه به پزشک متخصص پزشکی ورزشی برای ارزیابی دقیق‌تر، ضروری است.
کشیدگی عضلات، رگ به رگ شدن رباط‌ها (بافت همبند) و شکستگی‌های استرسی، نمونه‌هایی از آسیب‌های ورزشی هستند که برای بهبودی کامل، نیازمند اقدامات درمانی فراتر از استراحت صرف هستند و باید توسط پزشک متخصص بررسی شوند.
هفت عادت طلایی برای رهایی از درد عضلانی و پیشگیری از آسیب
چه برای یک مسابقه 5 کیلومتر، ماراتن یا هر نوع رقابت ورزشی دیگر آماده می‌شوید، آسیب‌دیدگی می‌تواند مانعی جدی در مسیر دستیابی به اهداف تناسب اندام شما باشد. در حالی که درد عضلانی، پدیده‌ای اجتناب‌ناپذیر و حتی نشانه‌ای از پیشرفت محسوب می‌شود، رعایت عادات سالم زیر می‌تواند به شما در پیشگیری از درد عضلانی (بدون نیاز به مصرف مسکن برای درد عضلانی)، کاهش خطر آسیب‌دیدگی و دستیابی به اهداف ورزشی کمک کند.
1. هیدراتاسیون هوشمندانه
در ورزش، هیدراتاسیون صرفاً به معنای مصرف آب نیست. بلکه، تعادل مناسب بین مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته از طریق تعریق را شامل می‌شود. علاوه بر آب، مصرف الکترولیت‌هایی مانند سدیم و پتاسیم، از طریق نوشیدنی‌های ورزشی، قرص‌های الکترولیت یا ژل‌ها، ضروری است.
ورزشکاران مسافت‌های طولانی باید، به صورت متناوب از آب و نوشیدنی‌های الکترولیت استفاده کنند، زیرا مصرف صرفاً آب کافی نیست و مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکترولیت نیز مضر است.
2. کاهش شدت تمرین
در صورت تجربه درد عضلانی شدید که مانع از انجام فعالیت‌های روزمره و تمرینات ورزشی می‌شود و همچنین در صورت مصرف مسکن برای درد عضلانی، کاهش شدت و حجم تمرینات، امری ضروری است. در این شرایط، توقف کامل ورزش توصیه نمی‌شود اما کاهش شدت تمرین، به بدن فرصت می‌دهد تا با شرایط جدید سازگار شود.
3. تأمین ویتامین D کافی
کمبود این ویتامین، خطر شکستگی‌های استرسی در ورزشکاران را افزایش می‌دهد. قرار گرفتن در معرض نور خورشید، منبع خوبی برای ویتامین D است، اما مصرف غذاهای غنی شده با ویتامین D مانند شیر، غلات و نان نیز توصیه می‌شود.
4. تمرینات متقاطع
تمرینات متقاطع، برای هر نوع برنامه ورزشی، اعم از هوازی یا قدرتی، ضروری است. این تمرینات، علاوه بر تقویت عضلات مورد نیاز برای پیشرفت در ورزش، به پیشگیری از آسیب‌دیدگی نیز کمک می‌کنند. نمونه‌هایی از تمرینات متقاطع شامل دوچرخه‌سواری، شنا، وزنه‌برداری، یوگا و پیلاتس است.
5. رژیم غذایی متعادل
ورزشکاران باید کالری کافی برای تأمین انرژی مورد نیاز تمرینات خود را دریافت کنند. رژیم غذایی متعادل، شامل انواع میوه‌ها، سبزیجات، غلات، چربی‌ها و پروتئین‌ها است. نسبت‌های دقیق این مواد غذایی، به شدت و نوع تمرینات بستگی دارد.
6. ریکاوری کافی
بدن برای ترمیم و بازسازی عضلات، به استراحت کافی نیاز دارد. ریکاوری، جزء مهمی از برنامه تمرینی است که بسیاری از افراد به آن توجه نمی‌کنند. ریکاوری فعال، شامل فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، حرکات کششی ملایم و یوگا است که به کاهش درد عضلانی کمک می‌کنند.
7. خواب کافی
خواب کافی، برای همه افراد، به‌ویژه ورزشکاران، ضروری است. بزرگسالان باید حداقل 7 ساعت در شب بخوابند. کودکان و نوجوانان به خواب بیشتری نیاز دارند.
پرسش‌های متداول
1. آیا استفاده از استامینوفن برای درد عضلانی مجاز است؟
بله، مصرف استامینوفن در این موارد امکان‌پذیر است، اما توصیه می‌گردد که این دارو به طور مداوم مصرف نشود. استامینوفن را تنها در مواردی که به آسیب‌های خفیف مشکوک هستید و درد ناشی از آن است، مصرف نمایید. درد عضلانی با شروع تاخیری (DOMS)، در صورت رعایت اصول صحیح خواب و تغذیه و عدم مصرف مسکن برای درد عضلانی، معمولاً ظرف چند روز به خودی خود بهبود می‌یابد.
2. آیا مصرف ایبوپروفن برای درد عضلانی توصیه می‌شود؟
مصرف ایبوپروفن نیز برای کاهش علائم درد عضلانی امکان‌پذیر است. با این حال، توجه داشته باشید که ایبوپروفن یک داروی ضدالتهابی است و مصرف آن می‌تواند فرآیند ترمیم التهابی ناشی از آسیب عضلانی را کند نماید.
3. بهترین راهکار برای مدیریت درد عضلانی چیست؟
رعایت اصول صحیح خواب و تغذیه، مؤثرترین راهکار برای مدیریت درد عضلانی است. درد عضلانی، نشانه‌ای از آسیب عضلانی ناشی از فعالیت‌های ورزشی است که امری طبیعی تلقی می‌شود. برای مدیریت این درد و دستیابی به سازگاری‌های تمرینی مطلوب، تأمین خواب کافی و دریافت پروتئین و کالری مورد نیاز برای حمایت از فرآیند ترمیم عضلات، ضروری است. همچنین، مصرف بی‌رویه داروهای مسکن برای درد عضلانی می‌تواند منجر به بروز مشکلات بعدی در این زمینه شود.
