آشنایی با علائم و نشانه‌های تنگی مجرای ادرار
میزراه یا مجرای ادرار لوله‌ای است که ادرار را از بدن خارج می‌کند. میزراه گاهی تنگ یا مسدود میشود و عارضه‌ای به نام تنگی مجرای ادرار ایجاد میشود. تنگی مجرای ادرار با علائم ناراحت کننده و گاه دردناک متعددی همراه است. نشانه‌ها و علائم تنگی مجرای ادرار به شدت عارضه و محل تنگی در میزراه بستگی دارد. نشانه‌ها و علائم تنگی مجرای ادرار را در این مقاله برای‌تان توضیح می‌دهیم.
نشانه‌ها و علائم تنگی مجرای ادرار
از جمله شایع‌ترین نشانه‌ها و علائم تنگی مجرای ادرار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
به سختی ادرار کردن
به سختی ادرار کردن یکی از شایع‌ترین علائم تنگی مجرای ادرار است. عبور ادرار به دلیل تنگ شدن میزراه سخت‌تر و سخت‌تر میشود و در نتیجه علائمی مانند درد، ناراحتی و احساس تخلیه نشدن کامل مثانه بروز می‌یابد. شدت مشکل ادرار کردن متغیر است و به میزان گرفتگی بستگی دارد؛ برخی بیماران فقط ناراحتی خفیفی را حس می‌کنند، اما بقیه دچار احتباس کامل ادرار می‌شوند. ضعیف شدن جریان ادرار، فوریت یا تکرر ادرار و نشت قطره‌قطره ادرار پس از تخلیه ادرار علائم دیگری هستند که گاهی در کنار مشکل ادرار کردن بروز می‌یابند.
احساس درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
احساس درد یا سوزش هنگام ادرار کردن که در دنیای پزشکی با اصطلاح دیسوری از آن یاد میشود، یکی از علائم شایع تنگی مجرای ادرار است. چون مجرای ادراری تنگ شده است، جریان ادرار آهسته‌تر حرکت می‌کند، در نتیجه باکتری‌های و عامل‌های تحریک کننده در مثانه و مجاری ادراری جمع می‌شوند و به درد و سوزش دامن می‌زنند. تحریک مثانه و مجاری ادراری باعث احساس درد یا سوزش هنگام ادرار کردن میشود.
فوریت یا تکرر ادرار
فوریت یا تکرر ادرار نیز یکی از علائم شایع تنگی مجرای ادرار است. منظور از فوریت یا تکرر ادرار این است که بیمار ناگهان و به دفعات، حتی در صورت کاملاً پر نبودن مثانه، نیاز شدیدی به ادرار کردن احساس می‌کند. تکرر ادرار شب‌ها بیشتر میشود و خواب بیمار را مختل می‌کند. فوریت ادراری به معنای نیاز فوری به ادرار کردن است و ممکن است با ناتوانی در نگه داشتن ادرار و در نتیجه بی‌اختیاری همراه باشد. این علائم به دلیل انسداد ناشی از تنگی مجرای ادرار ایجاد می‌شوند و زمینه‌ساز مثانه بیش‌فعال می‌گردند. بیش‌فعالی یا پرکاری مثانه موجب انقباض غیرارادی عضلات مثانه میشود. در نتیجه مثانه به مقادیر بسیار اندک ادرار نیز حساس میشود و بیمار حس می‌کند که مدام باید مثانه را تخلیه کند. عفونت دستگاه ادراری نیز می‌تواند علت تکرر و فوریت ادراری باشد؛ عفونت یکی از عوارض شایع تنگی مجرای ادرار به شمار می‌آید.
بی اختیاری ادرار
منظور از بی‌اختیاری تخلیه ناخواسته ادرار یا ناتوانی در کنترل ادرار است. بی‌اختیاری ناشی از تنگی مجرای ادرار پیامد ناتوانی میزراه در تخلیه مناسب مثانه است. وقتی مثانه بیش از حد پر میشود، ادرار به طور غیرارادی نشت می‌کند. به‌علاوه عضلات کنترل کننده جریان ادرار، برای عبور دادن ادرار از میزراه تنش و فشار شدیدی را تحمل می‌کنند؛ این وضعیت به مرور باعث ضعیف شدن عضلات میشود و به بی‌اختیاری دامن می‌زند. بی‌اختیاری ادرار اثر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی بیماران دارد و به شرمساری، انزوای اجتماعی و عوارض دیگر منجر میشود.
احتباس ادرار
احتباس ادرار به معنای ناتوانی در تخلیه کامل مثانه است. احتباس ادرار یکی از عوارض تنگی مجرای ادرار است که در نتیجه انسداد جریان ادرار در میزراه رخ می‌دهد. عبور ادرار از مجرای ادرار تنگ شده دشوارتر میشود و عضلات مثانه مجبور می‌شوند برای بیرون راندن ادرار سخت‌تر کار کنند. چنین شرایطی موجب ضعیف یا بیش‌فعال شدن مثانه میشود و تخلیه کامل مثانه را سخت می‌کند یا به احساس فوریت یا تکرر ادرار دامن می‌زند. مثانه که بیش از حد پر شده است، باد می‌کند و بزرگ میشود و در نتیجه بیمار در پایین شکم احساس ناراحتی، درد یا فشار می‌کند.
وجود خون در ادرار
تنگی مجرای ادرار گاهی با وجود خون در ادرار یا اصطلاحاً هماچوری همراه است. خون گاهی در ادرار قابل دیدن است و گاهی فقط با انجام آزمایش ادرار قابل تشخیص است. ادرار خونی می‌تواند نشانه ابتلا به عارضه‌های دیگری نیز باشد، بنابراین اگر متوجه وجود خون در ادرار شدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
خروج ترشحات از میزراه
تنگی میزراه گاهی با خروج ترشحات از این مجرا همراه است. ترشح داشتن مجرای ادرار یکی از نشانه‌های عفونت است. ترشحات ممکن است شفاف یا کدر و بدبو باشد. ترشحات مجرای ادرار نتیجه عفونت و التهابی است که در پی تنگی مجرای ادرار ایجاد میشود.
ورم آلت تناسلی
تنگی مجرای ادرار گاهی باعث میشود که آلت تناسلی به دلیل جمع شدن ادرار پشت بخش تنگ شده میزراه ورم کند. ورم آلت با درد و ناراحتی همراه است و گاهی یک مورد اورژانسی محسوب میشود که به درمان فوری نیاز دارد.
اختلال نعوظ
اختلال نعوظ (ED) گاهی یکی از علائم تنگی مجرای ادرار است. اختلال نعوظ پیامد آسیب دیدگی یا فشار وارد بر میزراه است که باعث آسیب دیدن عصب‌های کنترل کننده نعوظ میشود. مجرای ادرار از میان کورپورا کاورنوسا می‌گذرد؛ کورپورا کاورنوسا به دو بافت دخیل در نعوظ گفته میشود که در امتداد طولی آلت قرار دارند. تنگی مجرای ادرار عملکرد این بافت‌ها را مختل می‌کند و رسیدن به نعوظ یا حفظ آن را دشوار می‌سازد.
کاهش حجم منی
تنگی مجرای ادرار بر جریان عادی مایع منی هنگام انزال اثر می‌گذارد و موجب کاهش مایع منی میشود. مایع منی ترکیبی از اسپرم و مایعات دیگر است و در حالت عادی هنگام انزال از مجرای ادرار بیرون می‌زند. اما وقتی مجرای ادرار مسدود یا تنگ میشود، جریان منی کمتر یا حتی مسدود میشود. در نتیجه حجم منی خارج شده هنگام انزال کاهش می‌یابد و بیمار دچار مشکلات دیگری مانند درد یا ناراحتی حین انزال نیز میشود.
درد لگن
درد لگن یکی از علائم تنگی مجرای ادرار است، البته درصد شیوع درد لگن از علائم دیگر کمتر است. درد ممکن است در پایین شکم، کشاله ران یا ناحیه پرینه (ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد در مردان) حس شود. درد لگنی خفیف یا شدید است و ممکن است مداوم یا متناوب باشد. ادرار یا فعالیت جنسی گاهی باعث تشدید درد میشود.
علت لگن درد ناشی از تنگی مجرای ادرار، انسداد جریان ادرار است. وقتی میزراه تنگ میشود، فشار داخل مثانه افزایش می‌یابد و در نتیجه درد یا ناراحتی شروع میشود. فشار در موارد شدید باعث اسپاسم یا حتی آسیب دیدن مثانه میشود و به عوارض جدی‌تری دامن می‌زند.
در صورت مواجهه با هر یک از علائم فوق حتماً به سرعت به پزشک مراجعه کنید. اگرچه بعضی علائم تنگی مجرای ادرار خفیف است و به راحتی می‌توان آن‌ها را نادیده گرفت، اما همین علائم جزئی می‌تواند بیانگر ابتلا به نوعی بیماری زمینه‌ای باشد که به تشخیص و درمان فوری نیاز دارد. به تأخیر انداختن درمان موجب بروز عوارض بیشتر میشود و انجام درمان گسترده‌تر را ضروری می‌سازد. پزشک معاینه و ارزیابی کاملی را انجام می‌دهد و بهترین روش درمان را متناسب با نیازهای هر بیمار توصیه می‌کند.
