انواع سردردها را بشناسید
سردرد، به دردی گفته می‌شود که در هر نقطه از سر تجربه می‌شود. این درد عارضه‌ای شایع است و اغلب افراد، دست‌کم یک بار در زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. انواع سردردها می‌توانند مردان و زنان را در هر سنی درگیر کنند.
انواع سردردها در بیشتر موارد احساسی ناخوشایند ایجاد می‌کنند، اما جای نگرانی چندانی ندارند. با این حال، گاهی اوقات می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد.
سردردها انواع و علل گوناگونی دارند. برای تشخیص دقیق نوع سردرد خود، ممکن است لازم باشد به پزشک مراجعه کنید.
انواع سردردها
بیش از ۲۰۰ نوع سردرد مختلف وجود دارد که هر کدام می‌توانند به شکل متفاوتی خود را نشان دهند. در ادامه، به علائم برخی از رایج‌ترین انواع سردردها اشاره می‌کنیم:
سردرد تنشی
این نوع سردرد یکی از شایع‌ترین انواع سردردها است. درد معمولاً در هر دو طرف سر احساس می‌شود و حالتی مبهم یا فشاری دارد. مدت زمان آن می‌تواند بین ۳۰ دقیقه تا ۷ روز باشد.
میگرن
میگرن یک مشکل شایع است که علاوه بر سردرد، می‌تواند با یک یا چند علامت دیگر مانند تهوع، استفراغ یا حساسیت به نور یا صدا همراه باشد. درد معمولاً به صورت ضربان‌دار در یک طرف سر احساس می‌شود و می‌تواند ساعت‌ها یا حتی روزها طول بکشد.
برخی از افراد قبل یا در طول حمله میگرن، علائم دیگری را نیز تجربه می‌کنند. برای مثال، ممکن است دچار اورای بینایی یا تغییراتی در بینایی شوند. اورای بینایی می‌تواند شامل دیدن جرقه‌های نور، نقاط کور یا الگوهای زیگ زاگی باشد. برخی دیگر نیز ممکن است در صحبت کردن مشکل داشته باشند یا احساس سوزن سوزن شدن (بی‌حسی و گزگز) در بازوها و پاهای خود را تجربه کنند.
اگر به اطلاعات بیشتری درباره میگرن نیاز دارید، این مقاله را از دست ندهید: میگرن چیست؟ علائم، علل، درمان، داروها و هر آنچه باید بدانید
سردرد خوشه‌ای
یکی دیگر از انواع سردردها، سردرد خوشه‌ای است که نوعی نادر از سردرد می‌باشد و می‌تواند بسیار دردناک باشد. این نوع سردرد معمولاً به صورت دسته‌ای یا خوشه‌ای از حملات رخ می‌دهد. درد معمولاً پشت یک چشم احساس می‌شود و حالت خنجری یا سوزشی دارد. ممکن است با آبریزش بینی و قرمزی و آبریزش چشم نیز همراه باشد. مدت زمان این سردرد می‌تواند تا ۳ ساعت باشد و ممکن است چندین بار در روز تکرار شود.
سردرد سینوسی
سردردهای ناشی از مشکلات سینوسی باعث ایجاد فشار در پیشانی یا استخوان‌های گونه، در یک یا هر دو طرف صورت می‌شوند. این نواحی ممکن است هنگام لمس یا خم شدن به جلو دردناک باشند. دندان‌ها نیز ممکن است درد بگیرند و فرد دچار گرفتگی یا آبریزش بینی و سرفه شود.
سردرد ناشی از مصرف الکل
این نوع سردرد باعث ایجاد درد ضربان‌دار می‌شود که با ورزش کردن تشدید می‌شود.
سردرد ناشی از کم‌آبی بدن
این نوع سردرد باعث ایجاد درد در کل سر می‌شود.پیش از این در گومگ به طور مفصل به این نوع سردرد پرداخته‌ایم. جهت مشاهده اطلاعات بیشتر درباره آن می‌توانید مقاله «سردرد ناشی از کم آبی؛ علائم، درمان، پیشگیری و نکات مهم» را مطالعه کنید.
سردرد ناشی از ارتفاع
سردردهای ناشی از ارتفاع، دردی شدید و ضربان‌دار هستند که یا در کل سر یا بیشتر در پیشانی احساس می‌شوند. این نوع سردرد با نام «بیماری کوهستان» نیز شناخته می‌شود، اما می‌تواند در هر نوع تغییر ارتفاعی رخ دهد. کوهنوردی می‌تواند باعث ایجاد درد در کل سر شود که با ورزش کردن تشدید می‌شود. غواصی نیز می‌تواند منجر به سردرد همراه با سرگیجه، تنگی نفس یا گیجی شود. پرواز در هواپیما نیز می‌تواند باعث ایجاد درد در یک طرف پیشانی شود.
سردرد ناشی از آپنه خواب
این نوع سردرد معمولاً هنگام بیدار شدن از خواب در صبح و در بیشتر روزهای هفته احساس می‌شود.
علت انواع سردردها
انواع سردردها می‌توانند به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم شوند. سردردهای اولیه به خودی خود رخ می‌دهند و ناشی از مشکل دیگری نیستند، اما سردردهای ثانویه ناشی از یک مشکل زمینه‌ای دیگر هستند.
سردردهای اولیه
گاهی اوقات سردردهای اولیه می‌توانند توسط عوامل غذایی تحریک شوند، از جمله این عوامل غذایی عبارتند از:
- مصرف الکل
- مصرف برخی مواد غذایی مانند پنیر، مرکبات، گوشت‌های فرآوری شده و غذاهای حاوی مونوسدیم گلوتامات
- مصرف بیش از حد کافئین
- حذف وعده‌های غذایی
- عدم نوشیدن آب کافی
سایر عوامل محرک رایج سردردهای اولیه عبارتند از:
- خواب زیاد یا خیلی کم
- وضعیت قرارگیری بد بدن
- استرس یا استراحت پس از استرس
- استفاده بیش از حد از صفحه نمایش
- نورهای روشن، بوهای تند یا صداهای بلند
- فعالیت جنسی
- تغییرات هورمونی در زنان
سردردهای ثانویه
علل شایع سردردهای ثانویه عبارتند از:
- عفونت‌های سینوسی حاد یا مزمن
- فشار چشم
- مشکلات دندانی
- عفونت گوش میانی
- عوارض جانبی برخی داروها
- کم‌آبی بدن
مشکلات بالقوه جدی که می‌توانند باعث سردردهای ثانویه شوند عبارتند از:
- آنوریسم یا رگ‌برآمدگی
- فشار خون بالا
- گلوکوم یا آب‌سیاه
- تومورهای مغزی
- آسیب‌های سر
- مننژیت
- سکته مغزی
تشخیص انواع سردردها
پزشک شما اغلب می‌تواند با صحبت در مورد علائم و معاینه شما، نوع سردردتان را تشخیص دهد.
تهیه دفترچه یادداشت سردرد در هفته‌های قبل از مراجعه به پزشک می‌تواند مفید باشد. این دفترچه به شما کمک می‌کند تا زمان و دفعات سردرد و عوامل احتمالی تحریک‌کننده آن را ثبت کنید.
در دفترچه یادداشت خود موارد زیر را ثبت کنید:
- تعداد روزهایی که سردرد دارید
- شدت سردرد
- هرگونه علامت دیگری که با سردرد همراه است
- هرگونه عامل محرک احتمالی
مهم است که به پزشک خود اطلاع دهید که سردرد چگونه زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و چه تأثیری بر خانواده، کار و فعالیت‌های شما دارد.
در بیشتر موارد، نیازی به انجام هیچ آزمایشی نیست. با این حال، اگر پزشک شما مشکوک باشد که ممکن است مشکل دیگری باعث سردرد شما شده باشد، ممکن است از شما بخواهد که آزمایش‌های زیر را انجام دهید:
- معاینه چشم توسط چشم‌پزشک
- آزمایش خون
- سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی از سر
- نمونه‌برداری مایع نخاعی
پزشک ممکن است شما را به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد. متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که شرایط مغز، نخاع و اعصاب را تشخیص و درمان می‌کند.
درمان سردرد
اگرچه هیچ درمان قطعی برای سردرد وجود ندارد، اما گزینه‌های درمانی مفید زیادی در دسترس است.
خود مراقبتی در خانه
اگر سردردهای شما خفیف هستند و به ندرت رخ می‌دهند، ممکن است امتحان موارد زیر مفید باشد:
- دراز کشیدن در یک اتاق تاریک و ساکت
- خوابیدن
- قرار دادن کمپرس سرد یا گرم روی گردن یا پیشانی
- پیاده‌روی در هوای تازه
- نوشیدن آب کافی
- کشش عضلات گردن
- ماساژ گردن
داروهای سردرد
بسیاری از سردردها را می‌توان با داروهای مسکن بدون نسخه مانند پاراستامول، ایبوپروفن یا آسپرین درمان کرد (البته آسپرین نباید به کودکان زیر ۱۶ سال داده شود).
اگر سردردهای شما مکرر یا شدید هستند، پزشک شما ممکن است داروهای دیگری را تجویز کند که می‌توانند کمک کنند، مانند دوز بسیار پایین از یک داروی ضد افسردگی یا داروهای ضد تهوع.
نوعی دارو به نام تریپتان نیز می‌تواند به میگرن کمک کند.
سایر درمان‌ها
ممکن است لازم باشد قبل از اینکه بهترین راه حل را برای سردرد خود پیدا کنید، چندین درمان مختلف را امتحان کنید. علاوه بر داروها و خود مراقبتی، سایر گزینه‌های درمانی عبارتند از:
- کاهش استرس
- اجتناب از عوامل محرک
- تمرینات گردن و ماساژ
پیشگیری از انواع سردردها
تغییر سبک زندگی می‌تواند به شما کمک کند از عوامل محرک اجتناب کنید و از سردرد جلوگیری کنید. در اینجا چند نکته وجود دارد که می‌توانید امتحان کنید:
- به طور منظم غذای سالم بخورید و از هرگونه غذای محرک که شناسایی کرده‌اید، اجتناب کنید.
- به اندازه کافی آب بنوشید.
- وضعیت بدنی خوب داشته باشید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- از تکنیک‌های مدیریت استرس استفاده کنید.
- هر شب به اندازه کافی بخوابید.
- مصرف الکل و کافئین را محدود کنید.
همچنین چندین داروی پیشگیرانه و سایر درمان‌ها در دسترس است. اگر اغلب دچار سردرد می‌شوید، از پزشک خود بپرسید که آیا این موارد ممکن است برای شما مناسب باشد یا خیر.
عوارض انواع سردردها
برخی از افرادی که اغلب از داروهای مسکن برای درمان سردرد استفاده می‌کنند، ممکن است دچار «سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو» شوند. این حالت شبیه به سردرد تنشی یا میگرن است. پزشک یا داروساز شما می‌تواند در مورد نحوه استفاده ایمن از داروهای مسکن راهنمایی کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر سردردهای شما به طور مکرر رخ می‌دهند و مانع از انجام کارهایی می‌شوند که معمولاً می‌توانید انجام دهید، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر بیش از ۳ بار در هفته برای سردرد خود داروی مسکن مصرف می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر قبلاً به نوع خاصی از سردرد مبتلا شده‌اید، اگر سردردهای شما تغییر کرده یا شدیدتر شده‌اند، دوباره به پزشک مراجعه کنید.
اگر سرطان، سیستم ایمنی ضعیف یا سابقه خانوادگی گلوکوم دارید، در صورت بروز هر نوع سردرد جدید، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.
چه زمانی باید به دنبال مراقبت‌های فوری باشیم؟
در برخی موارد، انواع سردردها می‌توانند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشند. اگر هر یک از علائم زیر را دارید، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید:
- سردرد شدید که به طور ناگهانی شروع می‌شود
- سردردی که به تدریج در طول چند هفته بدتر می‌شود
- سردرد صبحگاهی همراه با تهوع که از بین نمی‌رود
- سردردی که بعد از آسیب به سر شروع می‌شود
- سردردی که شما را از خواب بیدار می‌کند
اگر سردرد همراه با هر یک از علائم زیر دارید، باید فوراً به بخش اورژانس نزدیکترین بیمارستان بروید:
- تب و استفراغ
- گیجی یا تغییر در شخصیت
- سفتی گردن
- تاری دید یا دوبینی
- از دست دادن تعادل
- تشنج
