نام دندان های مختلف چیست و چه عملکردی دارند؟

2023-02-09

دندان ها برای خوردن، صحبت کردن، لبخند زدن و شکل دادن به چهره انسان ایجاد شده اند. جالب است بدانید که دندان های موجود در دهان انسان به چند نوع تقسیم می شوند که هریک عملکرد و نام خاص خودشان هستند. با گومگ همراه باشید تا بیشتر با نام دندان ها و عملکردشان آشنا شوید.

دندان ها از لایه های مختلفی با نام های مینای دندان، عاج دندان، مغز دندان و سمنتوم یا ساروجه ساخته شده اند. مینای دندان سخت ترین ماده در بدن است و در قسمت بیرونی دندان قرار دارد. لایه دوم عاج دندان است که نرمتر از مینا می باشد و عمیق ترین لایه داخل دندان هم مغز دندان است که از اعصاب و رگ های خونی تشکیل شده است. سمنتوم یا ساروجه نیز بر روی ریشه دندان و در زیر لثه قرار گرفته است.

تعداد و انواع دندان های انسان با افزایش سن تغییر می کند و به طور معمول، افراد در طول زندگی خود دو مجموعه دندان دارند:

• دندان های شیری
• دندانهای دائمی

در ادامه به توضیح انواع این دندان ها در کودکی و بزرگسالی و همچنین نحوه عملکرد آن ها می پردازیم.

انواع دندان ها

انسان ها به طور معمول حاوی انواع دندان هایی هستند که در تصویر زیر مشاهده می کنید:

دندان های پیشین

دندان های پیشین، دندان های تیز جلوی دهان هستند که به مواد غذایی وارد شده و آن ها را به قطعات کوچکتر برش می دهند. این دندان ها صاف بوده و لبه هایی نازک دارند. به دندان های پیشین، دندان های قدامی نیز گفته می شود.

هم كودكان و هم بزرگسالان، هشت عدد دندان پیشین دارند که در دو دریف چهار تایی و در قسمت جلویی دهان قرار می گیرند.

دندان های نیش

دندان های نیش بسیار تیز و براق هستند که در طرفین دندان های پیشین قرار می گیرند. این دندان ها بلند ترین دندان های انسان هستند و ما از آن ها برای پاره کردن مواد غذایی استفاده می کنیم.

هم کودکان و هم بزرگسالان دارای چهار عدد دندان نیش هستند. کودکان معمولاً اولین دندان های نیش دائمی خود را در سنین ۹ تا ۱۲ سالگی مشاهده می کنند.

دندان های آسیای کوچک

دندان های آسیای کوچک، از دندان های نیش و پیشین بزرگتر هستند و پهنای زیادی دارند. به همین دلیل به جویدن و خرد کردن مواد غذایی کمک می کنند. بزرگسالان هشت دندان آسیای کوچک دارند. آسیاهای اول و دوم در کنار دندان های نیش قرار می گیرند.

کودکان خردسال دندان های آسیای کوچک ندارند و در معمولا در سنین ۱۰-۱۲ سالگی شروع به ظاهر شدن می کنند.

دندان های آسیای بزرگ

بزرگترین دندان های ما، دندان های آسیای بزرگ هستند. این دندان ها دارای سطحی بزرگ و تخت می باشند که امکان جویدن غذا و خرد کردن آن را به انسان می دهند. بزرگسالان ۱۲ دندان آسیای بزرگ دائمی دارند و این عدد در کودکان به هشت عدد می رسد.

آخرین دندان های آسیای بزرگ (سومین دندان آسیای بزرگ در هر طرف) دندان عقل نام دارند و معمولاً در سنین ۱۷ تا ۲۱ سالگی تشکیل می شوند. این دندان ها در چهار انتهای ردیف دندان ها، در گوشه های دور فک قرار دارند. بعضی از افراد هر چهار دندان عقل را ندارند و یا ممکن است دندان آن ها در استخوان بدون استفاده بماند و هرگز در دهان ظاهر نشود.

همچنین گاهی اوقات ممکن است دندان های عقل در زیر لثه گیر بیفتند و قادر نباشند به طور کامل ظاهر شوند.

دندان های عقلی که به طور کامل نمی توانند از لثه خارج شوند و یا در حالت اشتباهی قرار می گیرند، می توانند خطر عفونت یا آسیب در مناطق اطرافشان را افزایش دهند. در صورت بروز هرگونه مشکلی در دندان عقل خود، مراجعه به دندانپزشک ضروری است.

ممکن است افراد در زمانی که دندان های عقلشان می خواهد از لثه خارج شود، احساس درد خفیفی را تجربه کنند. اما در صورتی که این درد از حالت خفیف خارج شده و بیشتر شود، حتما باید به دندانپزشک مراجعه شود.

بسیاری از دندانپزشکان با بررسی افراد، به آن ها پیشنهاد می کنند که دندان های عقل خود را بکشند، زیرا انسان برای جویدن به این دندان ها احتیاج ندارند و تمیز کردن آن ها به دلیل موقعیت بسیار دور در دهان، دشوار است.

تعداد دندان ها

اکنون که با نام دندان ها آشنا شدیم، بهتر است از تعداد آن ها نیز اطلاعات کافی به دست بیاوریم.

کودکان دارای ۲۰ دندان شیری هستند. دندان های شیری اولیه معمولا در حدود ۶ ماهگی شروع به ظاهر شدن می کنند و معمولاً تا ۳ سالگی تمام دندان های اصلی کودکان ظاهر می شوند.

این دندان ها به تدریج از بین می روند و ۲۸ دندان دائمی جایگزین آن ها می شوند. گاهی اوقات دندان های دائمی به دندان های شیری فشار آورده و آن ها را از بین می برند و جای آن ها را می گیرند، اما به طور معمول دندان های شیری به صورت خودکار می افتند و پس از مدتی دندان ها دائمی ظاهر می شوند.

اولین دندان های دائمی که در سن ۶ سالگی از لثه بیرون می آیند، چهار دندان آسیای بزرگ هستند. البته این سن ممکن است در افراد مختلف مقداری متفاوت باشد.

اولین دندان های کودک که از بین می روند، دندان های پیشین پایینی هستند و دندان های پیشین دائمی تمایل دارند که همزمان با اولین دندان های آسیای بزرگ دائمی در حدود ۶-۷ سالگی ظاهر شوند.

معمولاً افراد در سن ۱۴ سالگی تمام دندان های شیری خود را از دست می دهند.

جدول زیر انواع مختلف دندان های شیری و سن معمول ظاهر شدن و از بین رفتن آن ها را نشان می دهد. این جدول بر اساس اطلاعات انجمن دندانپزشکی آمریکا تهیه شده است.

نوع دندان	سن ظاهر شدن	سن از بین رفتن
فک بالا	فک بالا	فک بالا
پیشین مرکزی	۸-۱۲ ماهگی	۶-۷ سالگی
پیشین کناری	۹-۱۳ ماهگی	۷-۸ سالگی
نیش	۱۶-۲۲ ماهگی	۱۰-۱۲ سالگی
آسیای اول	۱۳-۱۹ ماهگی	۹-۱۱ سالگی
آسیای دوم	۲۵-۳۳ ماهگی	۱۰-۱۲ سالگی
فک پایین	فک پایین	فک پایین
آسیای دوم	۲۳-۳۱ ماهگی	۱۰-۱۲ سالگی
آسیای اول	۱۴-۱۸ ماهگی	۹-۱۱ سالگی
نیش	۱۷-۲۳ ماهگی	۹-۱۲ سالگی
پیشین کناری	۱۰-۱۶ ماهگی	۷-۸ سالگی
پیشین مرکزی	۶-۱۰ ماهگی	۶-۷ سالگی

در اواخر نوجوانی تا اوایل دهه بیستم زندگی، اکثر افراد چهار دندان عقل به دست می آورند و بزرگسالان معمولا تا سن ۲۱ سالگی ۳۲ دندان دارند.

جدول زیر انواع مختلف دندان های دائمی و سنین معمولی که ظاهر می شوند را نشان می دهد. این جدول نیز طبق اطلاعات انجمن دندانپزشکی آمریکا تهیه شده است.

نوع دندان	سن ظاهر شدن
فک بالا	فک بالا
پیشین مرکزی	۷-۸ سالگی
پیشین کناری	۸-۹ سالگی
نیش	۱۱-۱۲ سالگی
آسیای کوچک اول	۱۰-۱۱ سالگی
آسیای کوچک دوم	۱۰-۱۲ سالگی
آسیای بزرگ اول	۶-۷ سالگی
آسیای بزرگ دوم	۱۲-۱۳ سالگی
دندان عقل یا آسیای بزرگ سوم	۱۷-۲۱ ساگی
فک پایین	فک پایین
دندان عقل یا آسیای بزرگ سوم	۱۷-۲۱ ساگی
آسیای بزرگ دوم	۱۱-۱۳ ساگی
آسیای بزرگ اول	۶-۷ ساگی
آسیای کوچک دوم	۱۱-۱۲ ساگی
آسیای کوچک اول	۱۰-۱۲ ساگی
نیش	۹-۱۰ ساگی
پیشین کناری	۷-۸ ساگی
پیشین مرکزی	۶-۷ ساگی

سنی که دندان ها از بین می روند یا ظاهر می شوند از کودکی به کودک دیگر متفاوت است، بنابراین اگر دندان های فرزندتان دقیقاً از الگوهای فوق پیروی نمی کند، لازم نیست خودتان را نگران کنید. اگر در هریک از موارد فوق، کودکتان بیش از ۱ سال تاخیر را تجربه کرد، به دندانپزشک کودک مراجعه کنید.

چکیده

دندان های انسان شامل دندان های پیشین، نیش و آسیای کوچک و بزرگ هستند. کودکان تقریباً در حدود سن ۳ سالگی تمام ۲۰ دندان اصلی خود را به دست می آورند. تقریباً در حدود سن ۲۱ سالگی، اکثر افراد دندان عقل در می آورند و تمام ۳۲ دندان دائمی آن ها کامل می شود.

دندان ها برای جویدن غذا و کمک به صحبت کردن ضروری هستند. مراقبت خوب از تمام دندان ها و حفظ بهداشت دهان و دندان در طول زندگی شخص می تواند به تقویت و سلامت دندان ها کمک کند.

شما می توانید دندان ها و دهان خود را با فعالیت های روزانه زیر تمیز نگه دارید:

• روزانه دو بار مسواک بزنید.
• از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید.
• حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
• رژیم غذایی متعادلی داشته باشید.
• از مصرف بیش از حد مواد غذایی قندی و نوشیدنی های قندی خودداری کنید.

همچنین مراجعه مرتب به دندانپزشک برای تمیز کردن و معاینه دندان هایتان می تواند باعث اطمینان از سلامتی دندان ها شده و در صورت بروز هرگونه مشکلی، سریعا نسبت به درمان آن اقدام نمایید.

منبع: medicalnewstoday