خطرات نوشابه انرژی زا برای کودکان + نوشیدنی های جایگزین
نوشابه های انرژی زا به نوشیدنی های کافئین داری گفته می شود که به دلیل افزایش انرژی و تقویت هوشیاری ذهنی و عملکرد فیزیکی مورد توجه قرار گرفته اند. بزرگسالان بسیاری وجود دارند که این نوشابه ها را به طور منظم مصرف می کنند، اما نوشیدن این نوشابه ها برای کودکان و نوجوانان به دلیل اثرات منفی برای سلامتی به شدت منع شده است. این اثرات منفی بر پایه تحقیقات مختلف به اثبات رسیده اند.
کودکان و نوجوانان اغلب نوشیدنی های انرژی زا را با نوشیدنی های ورزشی اشتباه می گیرند و به همین علت مقادیر زیادی نوشابه انرژی زا را برای رفع نیازهای معمولی مثل تشنگی و… مصرف می کنند. از این رو، آگاه سازی کودکان در مورد نوشابه های انرژی زا و ایمنی این نوع نوشیدنی ها ضروری است. در این مقاله، مضرات نوشابه انرژی زا برای کودکان را معرفی کرده و سپس تعدادی جایگزین سالم را بررسی خواهیم کرد.
البته قبل رفتن به سراغ مضرات این نوع نوشیدنی ها، بهتر است نگاهی به تفاوت نوشابه انرژی زا با نوشیدنی ها ورزشی بیندازیم.
تفاوت نوشابه انرژی زا با نوشیدنی ورزشی
کودکان باید تفاوت بین نوشیدنی های ورزشی و نوشیدنی های انرژی زا را درک کنند. نوشیدنی های ورزشی مایعاتی هستند که برای آبرسانی در طول فعالیت های شدید ورزشی استفاده می شوند. اما نوشیدنی های انرژی زا نوشیدنی هایی هستند که برای افزایش انرژی و عملکرد ورزشی استفاده می شوند.
کودکان و نوجوانان نیازی به نوشیدنی های انرژی زا ندارند.
معمولا یک نوشابه انرژی زا حاوی قند، آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و کافئین است. اما نوشیدنی های ورزشی عمدتا حاوی قند و الکترولیت هایی مانند سدیم و پتاسیم هستند و کافئین ندارند. به گفته کارشناسان، کودکان و نوجوانان نیازی به نوشیدنی های انرژی زا ندارند. با این حال، نوشیدنی های ورزشی می توانند برای ورزشکاران جوانی که در فعالیت های بدنی طولانی مدت و شدید شرکت می کنند مفید باشد.
قند موجود در نوشیدنی های ورزشی به تامین انرژی در طول فعالیت های شدید تامین می کند و الکترولیت ها باعث جبران نمک های از دست رفته شده و به عملکرد صحیح ماهیچه ها کمک می کنند. با این حال، این که آیا کودکی که در ورزش های شدید مشغول است باید نوشیدنی های ورزشی مصرف کند یا خیر، تصمیمی است که باید با مشورت یک متخصص تغذیه ورزشی یا متخصص اطفال اتخاذ کرد.
نکته:
«آب ویتامینه» نیز یکی از انواع نوشیدنی هایی است که برای تقویت سلامت کودکان به بازار عرضه شده اند. این محصول عمدتا حاوی ویتامین ها و مواد معدنی است، اما می تواند حاوی قند، کافئین و سایر مواد گیاهی نیز باشد. به همین دلیل کارشناسان توصیه می کنند از مصرف آب ویتامینه توسط کودکان باید جلوگیری شود.
چرا نوشابه های انرژی زا برای کودکان مضر هستند؟
به گفته کارشناسان دو دلیل برای عدم مصرف نوشابه های انرژی زا توسط کودکان وجود دارد.
اول اینکه نوشابه های انرژی زا به عنوان مکمل های غذایی به بازار عرضه می شوند و به همین دلیل معمولا تحت بررسی های ایمنی توسط سازمان های غذا و دارو قرار نمی گیرند. عدم وجود این بررسی ها احتمال اینکه این محصولات حاوی مواد پنهان مانند گیاهان دارویی در مقادیر نامشخص باشند را افزایش می دهد.
دوم اینکه نوشابه های انرژی زا حاوی چندین ماده مشکوک مانند کافئین در مقادیر زیاد و غیرقابل تنظیم هستند که می توانند در درازمدت بر سلامت کودک تأثیر منفی بگذارند. علاوه بر کافئین، برخی دیگر از ترکیبات رایج در نوشیدنی های انرژی زا که می توانند برای کودکان مضر باشند عبارتند از:
- قند
- محرک های مختلف مانند تورین و ال کارنیتین
- مشتقات آمینو اسیدی
- گیاهان یا مکمل های گیاهی مانند جینسینگ و گوارانا
در ادامه اثرات هر یک از این مواد بر سلامت کودکان را مورد بررسی قرار می دهیم.
خطرات احتمالی نوشابه انرژی زا برای سلامتی کودکان
به طور کلی دو نوع نوشیدنی انرژی زا در بازار موجود است که هر دو حاوی مواد مشابه هستند اما در اندازه متفاوت هستند. یک نوع در ظروفی به اندازه نوشابه های معمولی، مانند یک قوطی ۱۶ اونسی عرضه می شوند، اما نوع دیگر در ظروف کوچکی که حاوی دو تا دو و نیم اونس نوشیدنی انرژی زای غلیظ هستند، عرضه می شوند.
مصرف هر یک از این نوشیدنی های انرژی زا می تواند چندین نگرانی کوتاه مدت و بلند مدت برای سلامتی ایجاد کند که عبارتند از:
۱. اضطراب و بی خوابی
کارشناسان توصیه می کنند که کودکان خردسال از مصرف کافئین خودداری کرده و کودکان بین ۱۲ تا ۱۸ سال حداکثر ۱۰۰ میلی گرم (یک فنجان) از این ماده غذایی استفاده کنند. نوشابه های انرژی زا که معمولا علاوه بر کافئین حاوی محرک های اضافی مانند گوارانا و عصاره های گیاهی هستند، بسیار بیشتر از مقدار توصیه شده این مواد برای کودکان می باشند.
مصرف زیاد کافئین می تواند بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد و منجر به اضطراب و بی خوابی شود. علاوه بر این ها، برخی دیگر از اثرات نامطلوب نوشابه های انرژی زا که ممکن است کودکان تجربه کنند عبارتند از:
- بی قراری
- اختلال در تمرکز
- اضطراب
توجه:
مصرف منظم نوشابه های انرژی زای کافئین دار می تواند منجر به وابستگی به کافئین در کودکان و نوجوانان شود. در چنین مواردی، وقتی نوشیدنی های انرژی‌زا را مصرف نمی‌کنند، ممکن است علائم ترک اعتیاد مانند سردردهای مداوم، خواب‌آلودگی و خستگی مزمن در آن ها ایجاد شود.
۲. چاقی و دیابت نوع ۲
بیشتر نوشابه های انرژی زا حاوی مقادیر زیادی قند یا شیرین کننده هایی مانند شربت ذرت با فروکتوز بالا هستند. مصرف بیش از حد قند خطر افزایش وزن ناخواسته را تشدید می کند و می تواند باعث چاقی و دیابت نوع ۲ شود. همچنین کافئین می تواند این اثرات را افزایش دهد، زیرا این ماده غذایی باعث کاهش حساسیت به انسولین در بدن می شود. در واقع هر چه میزان مصرف کافئین بیشتر باشد، حساسیت به انسولین کاهش می‌یابد.
۳. کاهش اشتها
نوشابه های انرژی زا حاوی مقادیر قابل توجهی قند هستند، تقریبا معادل یا بیشتر از مقدار قندی که در نوشابه های معمولی یافت می شود. گلوکز، شربت ذرت با فروکتوز بالا و ساکارز، انواع قندی هستند که معمولا در نوشابه های انرژی زا یافت می شوند. مصرف این قندها در مقادیر زیاد می تواند معده کودک را پر کند و اشتهای او را برای مصرف غذاهای دیگر سرکوب کند. همچنین، مقادیر بالای کافئین موجود در نوشیدنی های انرژی زا می تواند سیستم عصبی سمپاتیک را تحریک کرده و باعث افزایش سیری و کاهش گرسنگی شود.
۴. کم آبی بدن
کافئین علاوه بر محرک بودن، اثر ادرارآوری نیز دارد. از این رو، مصرف بیش از حد کافئین، به ویژه زمانی که کودک یا نوجوان در حال انجام فعالیت های شدید در آب و هوای گرم است، می تواند دفع مایعات از بدن را افزایش دهد و در نتیجه باعث کم آبی بدن شود. علاوه بر این، دفع سدیم از طریق ادرار نیز یکی دیگر از اثرات فیزیولوژیکی مصرف کافئین است که می تواند کم آبی بدن را شدیدتر کند.
۵. پوسیدگی دندان
نوشیدنی های انرژی زا pH پایین و قند بالایی دارند. هر دوی این عوامل باعث فرسایش مینای دندان می شوند که در نهایت منجر به پوسیدگی دندان در کودکان می شوند. نوشابه های انرژی زا می توانند آسیب بیشتری به مینای دندان وارد کنند تا نوشیدنی های ورزشی. بنابراین کودکانی که چنین محصولاتی را مصرف می کنند باید حداکثر تا نیم ساعت پس از مصرف آن ها دندان های خود را مسواک بزنند.
۶. تحلیل استخوان
کودکان برای رشد و نمو مناسب به مقدار کافی کلسیم نیاز دارند. مصرف مقادیر زیاد کافئین باعث کاهش جذب کلسیم و افزایش دفع کلسیم می شود و به تحلیل استخوان ها کمک می کند. به هملین دلیل نوشیدنی های انرژی زا انتخاب خوبی برای کودکان نیستند.
۷. فشار خون بالا و آریتمی
نوشابه های انرژی زا می توانند باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون شوند. از این رو، مصرف بیش از حد آن ها می تواند منجر به پیامدهای نامطلوبی مانند فشار خون بالا و آریتمی شود. علت اصلی تمام این مشکلات اثر ارگوژنیک کافئین است.
علاوه بر این، مصرف بیش از حد نوشیدنی های انرژی زا می تواند باعث شود کودکان و نوجوانان رفتارهای پرخطر از خود نشان دهند. اگرچه این مشکل نادر است، اما مصرف بیش از حد نوشیدنی انرژی زا می تواند باعث تشنج، شیدایی، سکته مغزی و حتی مرگ شود.
اثرات نامطلوب مصرف بیش از حد نوشابه های انرژی زا می تواند در کودکان مبتلا به مشکلات سلامتی مانند آسم یا بیماری مزمن قلبی بسیار جدی باشد. همچنین در چنین مواقعی مصرف این نوشیدنی ها می تواند با داروهای مصرفی کودک اختلال داشته باشد.
جایگزین های سالم نوشابه انرژی زا
آب بهترین منبع آبرسانی برای کودکان در تمام سنین است. اما اگر به دنبال گزینه هایی هستید که آبرسانی و انرژی را به طور همزمان انجام دهند، می توانید نوشیدنی های طبیعی سالم زیر را به کودک خود بدهید:
- آب نارگیل
- دوغ
- آب سبزیجات خانگی
- آب های طعم دار طبیعی بدون شیرین کننده
- شیر بدون قند افزودنی و کم چرب
نوشابه های انرژی زا نوشیدنی هایی با قند و کافئین بالا هستند که کودکان و نوجوانان باید از مصرف آن ها اجتناب کنند. مصرف چنین نوشیدنی هایی هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت می تواند بر سلامت آن ها تاثیر بگذارد. از این رو، کودک خود را راهنمایی کنید که از مصرف نوشیدنی های انرژی زا صرف نظر کند و نوشیدنی های سالم مانند شیر نارگیل، آب سبزیجات تازه، شربت های خانگی یا دوغ را انتخاب کند که به اندازه کافی مغذی هستند تا از رشد و تکامل کودک شما حمایت کنند.
منبع: momjunction
