نقرس چیست و چگونه درمان می شود؟
نقرس چیست؟
نقرس به دلیل وجود بیش از حد اوریک اسید در بدن ایجاد می شود. این افزایش اوریک اسید می تواند به علت تولید بیش از حد بدن یا دفع بسیار پایین آن رخ دهد. اصطلاح «نقرس» به طور عام برای توصیف انواع این این بیماری، از حاد تا مزمن استفاده می شود.
معمولاً افرادی که نقرس دارند از علائمی که بر روی پا تأثیر می گذارند، مانند تورم، درد و قرمزی به ویژه در مفصل پشت انگشت شست پا رنج می برند. نقرس حاد باعث حملات پراکنده می شود و می تواند اکثر مفاصل مهم را تحت تأثیر قرار دهد. هرچند در این موارد هم مفاصل کوچک دست و پا اغلب تحت تأثیر قرار می گیرند.
در نقرس مزمن، تورم های سختی موسوم به «توفی» بر روی مفاصل ایجاد می شوند. این توفی ها از اوریک اسید ساخته شده اند و می توانند بسیار بزرگ شوند و حتی تا ترک خوردن پوست نیز پیش بروند.
افرادی که از نقرس رنج می برند معمولاً تحت یک یا چند روش درمانی قرار می گیرند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.
درمان های سنتی نقرس
روش های درمان نقرس به منظور کاهش درد، التهابات یا دفعات حملات تهیه شده اند. درمان های سنتی شامل ایجاد تغییرات در رژیم غذایی و مصرف داروهای خاص است.
هشدار:
دقت داشته باشید که اطلاعاتی که در ارتباط با درمان نقرس در این مقاله ارائه شده اند، صرفا جهت اطلاع رسانی بوده و بدون مشورت با پزشک نباید از آن ها استفاده کنید.
تغییر رژیم غذایی
اصلاح رژیم غذایی یکی از مهم ترین روش ها برای کاهش تعداد حملات حاد نقرس است. هدف از این تغییرات کاهش سطح اوریک اسید در خون است.
تغییرات غذایی زیر می توانند علائم نقرس را کاهش دهند:
- مصرف الکل و آبجو را متوقف کنید.
- مقدار زیادی آب یا سایر نوشیدنی های غیر الکلی بنوشید.
- بیشتر از محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی استفاده کنید.
- از مصرف غذاهای پر پورین مانند گوشت کلیه و کبد، نان های شیرین، ماهی های روغنی مثل ساردین، آنچو و شاه ماهی خودداری کنید.
- مصرف گوشت را کاهش داده و به جای آن از پروتئین های گیاهی مانند لوبیا و حبوبات استفاده کنید.
- کربوهیدرات های پیچیده مانند نان های سبوس دار، میوه ها و سبزیجات را به جای شیرینی ها و کربوهیدرات های تصفیه شده مانند نان سفید بخورید.
داروها
در ادامه خلاصه ای از چندین دارو که برای درمان نقرس استفاده می شوند آورده شده است:
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID)، کورتیکواستروئیدها و کلشیسین، درد و التهاب ناشی از حملات حاد نقرس را کاهش می دهند.
- مهار کننده های گزانتین اکسیداز مانند آلوپورینول، میزان اوریک اسید تولید شده در بدن را کاهش می دهند.
- پروبنسید توانایی کلیه ها را در دفع اوریک اسید از خون افزایش می دهد.
در ادامه به توضیح هریک از دسته های دارویی بالا می پردازیم.
داروهای نقرس
زمانی که حمله حاد نقرس رخ می دهد، اولویت اصلی در درمان دارویی کاهش درد و التهاب است. برای این امر سه دسته دارو وجود دارد که عبارتند از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID)، کلشیسین و کورتیکواستروئیدها. همچنین دو نوع داروی دیگر برای کمک به جلوگیری از حملات نقرس در آینده مصرف می شود که عبارتند از مهار کننده های گزانتین اکسیداز و پروبنسید.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) هم درد و هم التهاب را کاهش می دهند. بسیاری از NSAID ها در دوزهای پایین و در دوزهای بالاتر بدون نسخه در دسترس هستند. این داروها می توانند باعث ایجاد عوارض گوارشی مانند حالت تهوع، اسهال و زخم معده شوند. همچنین در موارد نادر، آن ها می توانند باعث آسیب به کلیه یا کبد شوند.
NSAID هایی که معمولاً برای درمان نقرس استفاده می شوند عبارتند از:
- آسپرین (بوفرین)
- سلکوکسیب (سلبرکس)
- ایبوپروفن (ادویل)
- ایندومتاسین (ایندوسین)
- کتوپروفن
- ناپروکسن (Aleve)
کلشیسین
کلشی سین دارویی است که عمدتا برای درمان نقرس استفاده می شود و از ایجاد رسوب کریستال های ادرار در بدن جلوگیری می کند. اگر پس از بروز علائم حاد نقرس، به سرعت از این دارو مصرف شود، می تواند به طور موثری از درد و تورم جلوگیری کند. همچنین گاهی اوقات برای استفاده روزانه برای جلوگیری از حملات بعدی تجویز می شود.
با این حال کلشیسین دارای عوارض جانبی از جمله حالت تهوع، استفراغ و اسهال می باشد. همچنین لازم به ذکر است که این دارو معمولاً برای افرادی که نمی توانند NSAID مصرف کنند تجویز می شود.
کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها در کاهش التهاب بسیار موثر هستند و می توان آن ها را به صورت خوراکی مصرف کرد یا از طریق وریدی مستقیماً به مفصل آسیب دیده تزریق کرد. البته مصرف طولانی مدت این داروها می تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد که مهم ترین موارد آن عبارتند از:
- دیابت
- پوکی استخوان
- فشار خون بالا
- آب مروارید
- افزایش خطر عفونت
- مرگ بافت استخوان (نکروز آواسکولار) بخصوص در مفصل ران و شانه
به همین دلیل معمولاً فقط در افرادی که نمی توانند NSAID یا کلشیسین مصرف کنند، از این داروها استفاده می شود. کورتیکواستروئیدهای مورد استفاده برای درمان نقرس عبارتند از:
- دگزامتازون (DexPak)
- متیل پردنیزولون (مدرول)
- پردنیزولون (Omnipred)
- پردنیزون (Rayos)
- تریامسینولون (Aristospan)
مهار کننده های گزانتین اکسیداز
مهار کننده های گزانتین اکسیداز میزان اوریک اسید تولید شده در بدن را کاهش می دهند. اما این داروها می توانند در هنگام شروع مصرف، حمله حاد نقرس را تحریک کنند و اگر در حین حمله نقرس مصرف شوند، می توانند حمله را نیز بدتر کنند. به همین دلیل در هنگام شروع مصرف مهارکننده گزانتین اکسیداز برای افرادی که مبتلا به نقرس هستند، یک دوره کوتاه مدت کلشیسین تجویز می شوند.
عوارض جانبی این داروها شامل بثورات پوستی و حالت تهوع است.
دو مهار کننده اصلی گزانتین اکسیداز برای نقرس استفاده می شود که عبارتند از:
- آلوپورینول (لوپورین، زیلوپریم)
- فبوكوستات (اولورایی)
پروبنسید
پروبنسید (پروبالان) دارویی است که به کلیه ها کمک می کند اوریک اسید را به طور موثرتری از خون دفع کنند. عوارض جانبی این دارو شامل بثورات پوستی، ناراحتی معده و سنگ کلیه است.
درمان های جایگزین نقرس
درمان های جایگزین نقرس با هدف کاهش درد در هنگام حملات یا کاهش سطح اوریک اسید و به طور بالقوه جلوگیری از حملات انجام می شوند. مانند بسیاری از روش های درمانی جایگزین برای هر بیماری دیگری، نظرات در مورد چگونگی عملکرد چنین روش هایی نیز متفاوت است. تحقیقات در مورد روش های جایگزین نسبت به روش های درمانی سنتی بسیار کم تر است.
با این حال، بسیاری از افراد با استفاده از روش های درمانی جایگزین در مدیریت بسیاری از بیماری ها از جمله نقرس موفق بوده اند. قبل از انجام هر روش درمانی جایگزین نقرس، همیشه باید با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که آن روش ها برای شما بی خطر و مناسب هستند.
مواد غذایی، گیاهان و مکمل ها
موارد زیر نتایج نویدبخشی را برای درمان و کنترل نقرس نشان داده اند:
- قهوه: شواهدی وجود دارند که نشان می دهند نوشیدن مقدار متوسط قهوه در روز می تواند خطر نقرس را کاهش دهد.
- میوه های غنی از آنتی اکسیدان: میوه های تیره رنگ مانند توت سیاه، بلوبری، انگور، تمشک و گیلاس می توانند به کنترل اوریک اسید کمک کنند.
- ویتامین C: مصرف مقادیر متوسط ویتامین C نیز به کاهش سطح اوریک اسید مرتبط است. با این حال مصرف دوزهای بسیار زیاد این ویتامین می تواند سطح اسید اوریک را افزایش دهد.
- سایر مکمل ها: مکمل های گیاهی وجود دارند که به طور موثری التهاب را کاهش می دهند. به عنوان مثال گیاه پنجه شیطان، بروملین و زردچوبه از این دسته هستند. تاثیر این موارد به طور خاص برای درمان نقرس بررسی نشده است، اما ممکن است به تورم و درد همراه با حمله نقرس کمک کنند.
طب سوزنی
این روش که نوعی طب سنتی چینی است، شامل قرار دادن سوزن های بسیار نازک در نقاط مختلف بدن است. طب سوزنی در درمان انواع مختلف درد مزمن موثر شناخته شده است. البته هنوز هیچ مطالعه ای در مورد تاثیر طب سوزنی بر نقرس انجام نشده است، اما خواص تسکین دهنده درد آن می توان برای کاهش درد نقرس نیز استفاده کرد.
کمپرس سرد و گرم
قرار دادن کمپرس گرم به مدت سه دقیقه و بلافاصله کمپرس سرد به مدت ۳۰ ثانیه در ناحیه آسیب دیده می تواند به کاهش درد و تورم ناشی از حمله نقرس کمک کند. البته این کار را باید چندبار تکرار کنید.
پیشگیری از نقرس
در اکثر افراد اولین حمله نقرس حاد بدون هشدار رخ می دهد و هیچ علامت دیگری از اوریک اسید بالا وجود ندارد. اقدامات پیشگیری از نقرس بر جلوگیری از حملات در آینده یا کاهش شدت آن ها متمرکز است.
دارو
مهارکننده های گزانتین اکسیداز و پروبنسید، هر دو با کاهش میزان اسید اوریک در خون از حملات نقرس جلوگیری می کنند. همچنین ممکن است پزشک داروی های NSAID یا کلشیسین را تجویز کند که به کاهش درد در حملات آینده کمک می کند.
تغییرات رژیم غذایی
نظارت دقیق بر رژیم غذایی می تواند به کاهش سطح اوریک اسید کمک کند. پزشک و متخصص تغذیه می توانند در طراحی یک برنامه غذایی خاص به شما کمک کنند، اما در اینجا به برخی از رایج ترین تغییراتی که باید ایجاد شوند اشاره خواهیم کرد:
- آب و مایعات غیر الکلی بیشتری بنوشید.
- مصرف الکل، به خصوص آبجو را حذف کنید.
- گوشت کمتری بخورید.
- مصرف گوشت های پر پورین و غذاهای دریایی را محدود کنید.
- مصرف قند و نوشابه های گازدار را محدود کنید.
- مصرف میوه ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل را افزایش دهید.
حفظ وزن مناسب
علاوه بر تغییرات رژیم غذایی، ممکن است به کاهش وزن بدن هم نیاز داشته باشید. چاقی یک عامل خطرناک برای نقرس است. حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می تواند به جلوگیری از حملات نقرس کمک کند.
منبع: healthline
