با ۱۵ عوارض شایع بارداری آشنا شوید
بارداری با تمام جوانب مثبتی که دارد، می تواند به طور طبیعی با تعدادی عارضه همراه باشد. منظور از عوارض شایع بارداری این است که برخی مشکلات سلامتی هستند که در دوران حاملگی، مادر یا جنین را درگیر می کنند. داشتن بیماری ها و مشکلات زمینه ای مادر قبل از لقاح نیز می تواند به عوارض بارداری کمک کند. بسیاری از این عوارض را می توان از طریق اقدامات مراقبتی مانند سونوگرافی منظم و تغذیه مناسب مادر، تشخیص داد و برطرف کرد.
برای آشنایی با عوارض شایع دوران بارداری و نحوه کنترل هر یک از آن ها برای جلوگیری از ایجاد اثرات نامطلوب بر مادر و جنین، گومگ را در ادامه این مقاله همراهی کنید.
عوارض شایع بارداری
عوارض دوران بارداری یا به دلیل مشکلاتی که از قبل در مادر وجود داشته است ایجاد می شوند یا به دلیل تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی که بر اثر بارداری در بدن زنان به وجود می آید، ایجاد می شوند. بسیار اهمیت دارد که از علائم، نشانه ها و عوامل زمینه ساز عوارض بارداری اطلاع یابید.
۱. کم خونی
با رشد جنین، نیاز به اکسیژن و مواد مغذی در بدن مادر افزایش می یابد. کم خونی به حالتی گفته می شود که تعداد گلبول های قرمز خون، کمتر از مقدار مورد نیاز بدن برای تامین اکسیژن مادر و جنین می شود. «کم خونی فقر آهن» شایع ترین نوع کم خونی در دوران بارداری است و در صورت عدم درمان می تواند رشد جنین را کند کرده و باعث کمبود وزن نوزاد یا زایمان زودرس شود.
مادران مبتلا به کم خونی ممکن است احساس خستگی مفرط، تپش قلب و تنگی نفس کنند. همچنین این عارضه می تواند بدن را مستعد عفونت ها، پره اکلامپسی و خونریزی کند. عوامل زمینه ساز ابتلا به کم خونی در دوران بارداری عبارتند از:
- گرفتن رژیم غذایی گیاه خواری یا وگان که متعادل نباشد.
- ابتلای قبلی به بیماری سلیاک یا بیماری کرون.
- استفراغ زیاد به دلیل تهوع صبحگاهی.
- بارداری دوقلو یا بیشتر.
این مشکل را معمولا با تغذیه کافی و مکمل های آهن که پزشک تجویز می کند، می توان حل شود.
در همین رابطه بخوانید: کم خونی و هر آنچه باید درباره آن بدانید
۲. دیابت بارداری
افزایش قند خون در دوران بارداری را دیابت بارداری می نامند. بدن در دیابت بارداری، واکنش هورمون انسولین ترشح شده از پانکراس برای کنترل میزان گلوکز خون کاهش می یابد. جالب است بدانید که حدود دو تا ده درصد از زنان باردار در ایالات متحده آمریکا به دیابت بارداری مبتلا می شوند. دیابت بارداری برای مادر و کودک مضر است. عوامل ژنتیکی و اضافه وزن قبل از بارداری می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
اگر دیابت بارداری کنترل نشود ممکن است باعث مشکلات زیر شود:
- افزایش وزن ۴ کیلویی یا بیشتر جنین که زایمان طبیعی را دشوار می کند.
- زایمان زودرس و ایجاد مشکلات تنفسی در نوزاد.
- خطر افت قند خون در نوزاد.
- افزایش خطر ابتلای نوزاد به دیابت نوع ۲ با افزایش سن.
شما می توانید دیابت بارداری را با رعایت یک برنامه غذایی و انجام ورزش های ایمن برای زنان باردار، مدیریت کنید. پزشک ممکن است در صورت نیاز، انسولین یا دارو برای شما تجویز کند. معمولا گلوکز خون مادر پس از زایمان به حالت عادی باز می گردد، اما خطر ابتلای او به دیابت نوع ۲ پس از زایمان افزایش می یابد. حفظ سبک زندگی سالم، کاهش وزن اضافی بارداری و تست منظم قند خون پس از زایمان می تواند به شما در مدیریت این بیماری کمک کند.
همچنین بخوانید: دیابت بارداری و هر آنچه باید درباره آن بدانید
۳. پره اکلامپسی
پره اکلامپسی به وضعیتی گفته می شود که معمولا بعد از هفته ۲۰ بارداری ظاهر می شود و باعث افزایش فشار خون و دفع پروتئین با ادرار همراه با علائم آسیب کلیه و کبد می شود. این وضعیت می تواند باعث کاهش رشد جنین و زایمان زودرس شود.
اوایل ابتلا به پره اکلامپسی هیچ علامت خاص و مشهودی ندارد، از این رو انجام معاینات منظم دوران بارداری برای تشخیص زودهنگام آن اهمیت بالایی دارد. عوامل زیر می توانند خطر ابتلای زنان به بارداری پره اکلامپسی را افزایش دهند:
- اولین تجربه بارداری
- ابتلای قبلی به فشار خون بالا
- سابقه خانوادگی پره اکلامپسی
- دیابت
- بارداری دوقلو یا بیشتر
علائم پره اکلامپسی عبارتند از:
- افزایش ناگهانی فشار خون
- تورم دست و پا
- سردرد و سرگیجه
- اختلالات بینایی
- درد معده زیر دنده ها
- تهوع و استفراغ
- تشخیص وجود پروتئین در ادرار توسط آزمایشگاه
در صورت عدم مراقبت، پره اکلامپسی ممکن است باعث تشنج، نارسایی کلیه یا کبد و مشکلات لخته شدن خون شود. تشخیص و درمان به موقع می تواند به اکثر مادران بدون هیچ گونه عوارض جانبی کمک کند.
بیشتر بخوانید: فشار خون بالا چیست؟ علائم، دلایل، تشخیص، درمان و پیشگیری
۴. اکلامپسی
اکلامپسی را با پره‌اکلامپسی اشتباه نگیرید. اکلامپسی به وضعیتی گفته می شود که به دنبال پره‌اکلامپسی ایجاد می شود. این وضعیت می تواند باعث شروع تشنج یا کما در زنان باردار مبتلا به پره اکلامپسی شدید شود. برخی عوامل عصبی، عروقی، ژنتیکی یا رژیم غذایی، زنان باردار را مستعد ابتلا به اکلامپسی می کند. علائم آن مشابه علائم پره اکلامپسی است.
همچنین بخوانید: کمای دیابتی چیست؟ دلایل، علائم، پیشگیری و درمان
۵. سندرم هلپ (HELLP)
کلمه HELLP مخفف همولیز (تجزیه گلبول های قرمز)، افزایش سطح آنزیم های کبدی و کاهش تعداد پلاکت ها است. این سندرم یک اختلال نادر است که در سه ماهه سوم بارداری رخ می دهد، اما می تواند بلافاصله پس از زایمان نیز شروع شود. سندرم هلپ یک عارضه تهدید کننده زندگی می باشد که در زنان باردار مبتلا به پره اکلامپسی، اکلامپسی یا فشار خون بالا ناشی از بارداری شایع است. علائم آن عبارتند از:
- خستگی
- تورم صورت و دست
- درد معده (سمت راست بالا)
- سردرد شدید
- تهوع و استفراغ
این بیماری ممکن است عوارض جدی برای مادر و نوزاد به همراه داشته باشد و درمان آن به وسیله سزارین (حتی اگر زودرس باشد) صورت می گیرد. با این حال، بسته به شدت بیماری، پزشک ممکن است شما را تحت درمان دارویی قرار دهد.
در همین ارتباط: ۷ روش برای حذف سریع جای عمل سزارین
۶. حاملگی خارج رحمی
در حاملگی خارج رحمی، جنین در خارج از رحم (معمولا در لوله های فالوپ)، تشکیل می شود. جنین به دلیل نداشتن فضای کافی و تغذیه مناسب رشد نمی کند و در نهایت در بیشتر موارد می میرد.
حاملگی خارج رحمی زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک نمی‌تواند به درستی از لوله‌های فالوپ به دلیل انسداد یا عملکرد نادرست رشته های مو مانند داخل لوله که تخمک را به سمت رحم پیش می‌برد، حرکت کند. عواملی که خطر حاملگی خارج رحمی را افزایش می دهند عبارتند از:
- عقیم سازی لوله ای معکوس
- عفونت یا التهاب لوله های فالوپ در گذشته
- نقص لوله فالوپ
- برخی از روش های درمانی ناباروری
- آسیب دیدگی لوله فالوپ در اثر پارگی آپاندیس
جنین در حال رشد ممکن است لوله فالوپ را پاره کند و باعث درد، خونریزی داخلی و شوک شود. در صورت وقوع، انجام جراحی فوری ضروری است. علائم دیگر حاملگی خارج رحمی عبارتند از:
- تهوع طولانی مدت صبحگاهی و حساس شدن سینه ها
- گرفتگی و درد در ناحیه تحتانی شکم یا لگن
- خونریزی و لکه بینی واژینال
در صورت مشاهده علائم غیرمعمول بارداری باید با پزشک خود مشورت کنید تا از نیاز به جراحی اورژانسی جلوگیری شود.
همچنین بخوانید: پارگی رحم؛ دلایل، علائم و درمان
۷. عفونت ها: از عوارض شایع بارداری هستند
عفونت هایی مانند سرماخوردگی معمولی یا عفونت های پوستی در دوران بارداری چندان نگران کننده نیستند، اما برخی عفونت ها وجود دارند که می توانند باعث زایمان زودرس، کمبود وزن نوزاد یا ناتوانی های مادرزادی در نوزاد شوند. عفونت هایی که ممکن است در دوران بارداری خطرناک باشند عبارتند از:
- عفونت ویروسی زیکا
- واژینوز باکتریال
- هپاتیت
- توکسوپلاسموز
- عفونت مجاری ادراری
- عفونت های مخمری
- عفونت باکتریایی استرپتوکوک گروه B (باعث عفونت خون، ذات الریه و مننژیت در نوزادان می شود)
برای کاهش خطر ابتلا به عفونت در دوران بارداری، از خوردن گوشت نیم پز خودداری کنید، غذا و نوشیدنی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید و دست های خود را مرتب بشویید.
در همین رابطه بخوانید: درمان خانگی ساده و قطعی برای عفونت های زنانه
۸. استفراغ تند بارداری یکی از عوارض شایع بارداری است
اکثر زنان باردار در سه ماهه اول بارداری دچار حالت تهوع و استفراغ (تهوع صبحگاهی) می شوند. اما اصطلاح «استفراغ تند بارداری» برای حالتی استفاده می شود که تهوع و استفراغ به طور غیرمعمول، شدید و مداوم باشد. احتمال این اتفاق در موارد زیر افزایش می یابد:
- بارداری دوقلو یا بیشتر
- رشد سلول های جفت غیرطبیعی (بارداری مولار یا مول هیداتی فرم)
- مستعد ابتلا به بیماری حرکت باشید
استفراغ تند بارداری باعث کاهش وزن، عدم تعادل الکترولیت ها و کم آبی بدن و در نتیجه، تامین کمبود مواد مغذی مورد نیاز جنین در حال رشد می شود. سعی کنید از هرگونه محرکی که باعث ایجاد حالت تهوع در شما می شود، مانند صداهای خاص، نورها، بوها یا ماشین سواری اجتناب کنید. در صورتی که پزشک وجود این اختلال را تشخیص دهد، ممکن است داروهایی برای کنترل استفراغ تجویز کند.
همچنین بخوانید: شش دلیل تعجب آور برای احساس حالت تهوع
۹. سقط جنین
سقط جنین به از دست دادن خود به خود جنین قبل از هفته بیستم بارداری گفته می شود (بعد از آن مرده زایی نامیده می شود). علائم آن شامل درد شکمی همراه با گرفتگی عضلات، کمردرد، خونریزی یا خروج لخته از واژن است. این اتفاق معمولا در زنان بالای ۳۵ سال و کسانی که سابقه سقط جنین دارند بیشتر رخ می دهد. همچنین نقص ژنتیکی و کروموزومی نیز می تواند عامل سقط جنین باشد. عوامل دیگر آن عبارتند از:
- مصرف سیگار، مواد مخدر یا الکل
- مشکلات هورمونی در اندام تناسلی
- اختلالات ایمنی
- اختلالات لختگی خون
- عفونت
- اضافه وزن
- ابتلا مادر به بیماری های مزمن
بیشتر سقط ها در هفت هفته اول بارداری اتفاق می‌افتند و معمولا پس از تشخیص ضربان قلب جنین، میزان سقط جنین کاهش می‌یابد.
اطلاعات بیشتر در این زمینه: راه های جلوگیری از سقط جنین در اوایل بارداری
۱۰. ترومبوز سیاهرگی عمقی؛ از عوارض شایع بارداری
خطر ایجاد لخته خون در سیاهرگ ها در دوران بارداری و سه ماه پس از زایمان افزایش می یابد. این اتفاق می تواند ناشی از مکانیسم بدن برای به حداقل رساندن از دست دادن خون در هنگام زایمان باشد. جریان خون در پاها در دوران بارداری کاهش می یابد، زیرا فشار روی رگ های خونی لگن با رشد جنین افزایش می یابد.
لخته خون در پاها یا بازوها را «ترومبوز سیاهرگی عمقی» می نامند که باعث تورم، درد و حساسیت اندام آسیب دیده می شود. اگر سابقه شخصی یا خانوادگی لخته شدن خون یا اختلال لخته شدن خون دارید، با پزشک مشورت کند.
گاهی اوقات لخته خون می تواند به ریه ها راه پیدا کند که به آن آمبولی ریه می گویند و می تواند کشنده باشد. اگر علائم آمبولی ریه مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرفه خونی یا ضربان قلب نامنظم را تجربه کردید، باید فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
بیشتر بخوانید: روش های طبیعی و موثر برای پاکسازی ریه ها
۱۱. کمبود یا افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک
مایع آمنیوتیک از کودک در حال رشد در برابر شوک های خارجی محافظت می کند، دمای اطراف جنین را ثابت نگه می دارد و به رشد سالم او کمک می کند. افزایش بیش از حد این مایع می تواند منجر به اتساع بیش از حد رحم شده و باعث پارگی کیسه آب شود. همچنین خطر خونریزی بعد از زایمان را افزایش می دهد.
از طرفی، کمبود مایع آمنیوتیک می تواند در رشد مناسب ماهیچه ها، استخوان ها، اندام ها، ریه ها و سیستم گوارشی جنین اختلال ایجاد کند.
همچنین بخوانید: علائم پاره شدن کیسه آب و اقداماتی که باید انجام دهید
۱۲. زایمان زودرس؛ از عوارض شایع بارداری
سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که هر سال حدود ۱۵ میلیون زایمان زودرس (قبل از تکمیل هفته ۳۷ بارداری) رخ می دهد. اکثر این زایمان ها خود به خود اتفاق می افتند و می توانند برای مادر و نوزاد عوارضی را به همراه داشته باشند. علل شایع زایمان زودرس عبارتند از:
- حاملگی چند قلو
- عفونت
- ژنتیک
- اختلالات مزمن مانند دیابت و فشار خون بالا
عوارض ناشی از زایمان زودرس از اصلی ترین دلایل مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال است.
بیشتر بخوانید: دلایل زایمان زودرس و تولد نوزاد پیش از هفته ۳۷ بارداری
۱۳. ضعف دهانه رحم
ضعف دهانه رحم به حالتی گفته می شود که دهانه رحم نمی تواند جنین را در رحم نگه دارد. این مشکل معمولا در اواسط سه ماهه دوم یا اوایل سه ماهه سوم بارداری به دلیل برخی نقص های ساختاری یا عملکردی در دهانه رحم ایجاد می شود و می تواند مادرزادی یا اکتسابی و به علت وجود یک عفونت یا التهاب باشد. پزشک ممکن است بسته به شدت بیماری، اقدامات غیر جراحی یا جراحی را پیشنهاد دهد.
همچنین بخوانید: بیماری AUB یا خونریزی غیر طبیعی رحم؛ علائم، دلایل و درمان
۱۴. مشکلات مربوط به جفت از عوارض شایع بارداری هستند
عوارض نادر دوران بارداری که جفت را درگیر می کنند عبارتند از:
- جفت قدامی: معمولا با پیشرفت بارداری، جفت دور از دهانه رحم رشد می کند. با این حال، گاهی اوقات ممکن است در پایین رحم باقی بماند و تقریبا دهانه رحم شما را بپوشاند. سونوگرافی آن را در هفته ۱۸ تا ۲۱ بارداری تشخیص می دهد. اگر حتی در هفته ۳۲ هم تغییر وضعیت مشاهده نشود، ممکن است برای زایمان نیاز به سزارین باشد. حتی اگر زایمان واژینال امکان پذیر باشد، احتمال خونریزی شدید وجود دارد که ممکن است برای سلامتی شما و کودکتان خطرناک باشد.
- کندگی جفت: این یک وضعیت جدی است که در آن جفت از دیواره رحم جدا می شود. عوامل خطرساز کندگی جفت عبارتند از: سیگار کشیدن، فشار خون بالا، مصرف کوکائین و آسیب به شکم. این اتفاق ممکن است باعث درد شکم و خونریزی واژینال همراه با انقباضات شود. خطر زایمان زودرس، نقص رشد و مرده زایی نیز افزایش می یابد.
همچنین بخوانید: استعمال سیگار چه تاثیری بر روی بدن می گذارد؟
۱۵. ناسازگاری خونی مادر و جنین
هنگامی که زنی با گروه خونی Rh منفی، فرزندی با گروه خونی Rh مثبت را بارداری می شود، آنتی بادی هایی در بدن مادر علیه گلبول های قرمز جنین تولید می شوند. این آنتی بادی ها ممکن است به گلبول های قرمز جنین حمله کنند. به طور کلی، اولین بارداری بدون عارضه پیش می رود، اما اگر حاملگی های بعدی با گروه های خونی Rh مثبت باشد، آنتی بادی های ذخیره شده مادری به گلبول های قرمز جنین حمله کرده و به بیلی روبین تجزیه می شوند و باعث زردی، کاهش تون عضلانی و بی حالی در نوزاد می شوند. این بیماری توسط پزشک قابل کنترل می باشد.
منبع: momjunction
